Ishkashim (Afgʻoniston)

Ishkashim Eshkāshem

36°42′33″N 71°34′26″E / 36.70917°N 71.57389°E / 36.70917; 71.57389
Vaqt mintaqasi	UTC+ 4.30
[[File:\|290px\|Ishkashim xaritada]]

Ishkashim (tojikcha: Ишкошим), (ruscha: Ишкашим), (dariycha: اشکاشم), shuningdek, Ishkashem yoki Eshkashem — Afgʻoniston shimoli-sharqidagi Badaxshon viloyatidagi shahar,^[1] Ishkashim tumanining markazi. U Panj daryosi boʻyida, uning yoʻnalishi keskin shimolga burilgan joyda joylashgan. Ishkoshim Tojikistondagi xuddi shu nomdagi shaharning roʻparasida joylashgan boʻlsa-da, tojikcha shahar odatda tojik amaliyotiga koʻra Ishkoshim deb tarjima qilinadi. Ikki shaharchani bogʻlovchi koʻprik 2006-yilda rekonstruksiya qilingan^[2]

Ishkashim shahri unumdor vodiyda, 3037 metr balandlikda joylashgan. Vodiyda 20 ga yaqin aholi punktlari bor, ammo vodiydagi dehqonchilik bir-biriga tutashganligini hisobga olsak, uni bitta, yirikroq aholi punkti deb hisoblash mumkin. Vodiyning umumiy aholisi 12120 kishi

Vodiyda dehqonchilikdan yiliga bir marta hosil olinadi. Bugʻdoy va arpa yetishtiriladi.^[3] Terak va chinor daraxtlari koʻp o‘sadi.

Iqlimi odatda sovuq, ammo Vaxan kabi qoʻshni hududlarga qaraganda ancha issiqroq.

Shahar aholisi, asosan, Nizoriy Ismoiliy boʻlib, uni Ishkashimiylar deb atashadi. Ularning aksariyati Ishkashimi tilida gaplashadi.

Vodiy muhim strategik hududda joylashgan, chunki u qishda borish mumkin boʻlgan Badaxshon, Shigʻnon va Vaxon oʻrtasidagi yagona yoʻlni boshqaradi. Markaziy qishloqda loydan yasalgan qal’a bor edi.

Ishkashim avvalroq Badaxshon amirining Yuqori Oks daryosi boʻyidagi davlati edi. Shtat yerlari Ishkashim shahridan 16 chaqirim shimolda, daryoning ikki tomonida, Gʻaron chegarasigacha choʻzilgan. Eshkashem Zebak bilan birga bevosita Zabaq noibiga boʻysungan va shu sababli ularni bilvosita Badaxshon hokimiga boʻysundirgan.

2021-yil 4-iyulda Tolibon kuchlari oʻzlarining umummilliy harbiy hujumlari doirasida shaharni egallab olishdi va mahalliy Afgʻoniston hukumat kuchlarini qoʻshni Tojikistonga qochishga majbur qilishdi.^[4]

Internetda Ishkashimda Afgʻoniston Milliy Qarshilik Jabhasi aʼzolari va Tolibon jangarilari oʻrtasida boʻlib oʻtgan toʻqnashuvlar haqida daʼvolar tarqaldi, NRFning baʼzi manbalari shaharni egallab olganini daʼvo qilmoqda. Biroq bu Afg‘oniston tumanlari ustidan nazoratni kuzatuvchi manbalar tomonidan tasdiqlanmagan.

Iqlimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ishkashim issiq, quruq-yoz kontinental iqlimga ega (Köppen iqlim tasnifi Dsb). Qishda koʻproq yogʻingarchilik boʻladi. Ishkashimda oʻrtacha yillik harorat 7.3 °C (45.1 °F) .

Maʼlumotnomalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ „NGA GeoName Database“. National Geospatial Intelligence Agency. 2008-yil 22-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-may 2008-yil.
↑ „News: Aga Khan and President Rahmonov inaugurate reconstructed bridge in Ishkashim“. Asia-Plus (31-oktabr 2006-yil). 2007-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-may 2009-yil.
↑ „Walking the Wild Rim of War“. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)
↑ Pascual Juanola. „The Taliban conquest of a thin strip of land could change Afghanistan“. Sydney Morning Herald. Qaraldi: 5-avgust 2021-yil.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Maplandia.com saytida sunʼiy yoʻldosh xaritasi

k m t Afgʻoniston
Viloyatlar	Badaxshon viloyati, en, ru Badgʻis viloyati, en, ru Balx viloyati, en, ru Bagʻlon viloyati, en, ru Bomiyon viloyati, en, ru Daykundi viloyati, en, ru Farah viloyati, en, ru Faryob viloyati, en, ru Gur viloyati, en, ru Helmand viloyati, en, ru Hirot viloyati, en, ru Joʻzjon viloyati, en, ru Kapisa viloyati, en, ru Kobul viloyati, en, ru Kunar viloyati, en, ru Lagʻmon viloyati, en, ru Luvgar viloyati, en, ru Nangarhor viloyati, en, ru Nimroʻz viloyati, en, ru Nuriston viloyati, en, ru Paktika viloyati, en, ru Panjsher viloyati, en, ru Parvon viloyati, en, ru Qandahor viloyati, en, ru Qunduz viloyati, en, ru Samangan viloyati, en, ru Saripul viloyati, en, ru Toxar viloyati, en, ru Uruzgun viloyati, en, ru Vardak viloyati, en, ru Xost viloyati, en, ru Zobul viloyati, en, ru Gʻazni viloyati, en, ru
Tumanlar	Badaxshon viloyati. Arghanj Khwa tumani, en, tr Argo tumani, en, tr Baharak tumani, en, tr Darayim tumani, en, tr Fayzobod tumani, Badaxshon, en, tr Ishkashim tumani, en, tr Jurm tumani, en Khash tumani, en Khwahan tumani, en Kishim tumani, en Kohistan tumani, en Kuf Ab tumani, en Kuran wa Munjan tumani, en Maimay tumani, en Darwaz-e Bala tumani, en Raghistan tumani, en Shahri Buzurg tumani, en Shekay tumani, en Shighnan tumani, en Shuhada tumani, en Tagab tumani, en Tishkan tumani, en Wakhan tumani, en Wurduj tumani, en Yaftali Sufla tumani, en Yamgan tumani, en Yawan tumani, en Zebak tumani, en Badgʻis viloyati. Ab Kamari tumani, en Gʻoʻrmoch tumani, en Jawand tumani, en Muqur tumani (Gʻazni), en Bala Murghab tumani, en Qadis tumani, en Qala e Naw tumani, en Balx viloyati. Balx tumani, en Charbolak tumani, en Charkint District, en Chimtal tumani, en Dawlatabad tumani, en Dihdadi tumani, en Kaldar tumani, en Khulm tumani, en Kishindih tumani, en Marmul tumani, en Mozori-Sharif, tr Nahri Shohi tumani, Balx, en Sholg'ara, en Shortepa tumani, en Zari tumani, en Bagʻlon viloyati. Andarab tumani, en Bagʻloniy Jadid tumani, en Burka tumani, en Dahana i Ghuri tumani, en Dih Salah tumani, en Dushi Tumani, en Farang Wa Gharu tumani, en Guzargahi Nur tumani, en Xinjan tumani, en Khost wa Fereng tumani, en Xo‘ja Hijron tumani, Bag‘lon, en Nahrin tumani, en Puli Hisar tumani, en Puli Khumri tumani, en Tala wa Barfak tumani, en Bomiyon viloyati. Bomiyon tumani, en Kahmard tumani, en Panjab tumani, en Sayghan tumani, en Shibar tumani, en Waras tumani, en Yakawlang tumani, en Daykundi viloyati. Gizab tumani, en Ishtarlay tumani, en Kajran tumani, en Xadir tumani, en Kiti tumani, en Miramor tumani, en Nili tumani, en Sangi Takht tumani, en Shahristan tumani, en Farah viloyati. Anar Dara tumani, en Bakwa tumani, en Bala Buluk tumani, en Farah tumani, en Gulistan tumani, en Khaki Safed tumani, en Lash Wa Juwayn tumani, en Pur Chaman tumani, en Pusht Rod tumani, en Pusht-e-Koh tumani, en Qala i Kah tumani, en Shib Koh tumani, en Faryob viloyati. Almor tumani, en Andkhoy tumani, en Bilchirogʻ tumani, en Davlat obod tumani, en Gʻoʻrmoch tumani, en Gurzivon tumani, en Xoni chor bogʻ tumani, en Xoʻja sabz poʻsh tumani, en Koʻhiston tumani (Faryob), en Maymana tumani, en Pushtun koʻt tumani, en Qaramqul tumani, en Qaysor tumani, en Qurgʻon tumani, en Shirin tagob tumani, en Gʻazni viloyati. Ab Band tumani, en Ajristan tumani, en Andar tumani, en Dih Yak tumani, en Gelan tumani, en Gʻazni tumani, en Giro Tumani, en Jag‘ori tumani, en Jag‘atu tumani, G‘azni, en Xoqoni tumani, en Xo‘ja Umari Tumani, en Malistan tumani, en Muqur tumani (Gʻazni), en Nava tumani, en Nawur tumani, en Qorabog‘ tumani (G'azni), en Rashidan tumani, en Waghaz tumani, en Zana Xon tumani, en Gur viloyati. Chog‘charon tumani, G‘or, en Marg‘ob Tumani, en Charsadda tumani, en Davlatyor tumani, en Du Layna tumani, en Lal va Sarjangal tumani, en Pasaband tumani, en Saghar tumani, en Shahrak tumani, en Taywara tumani, en Tulak tumani, en Helmand viloyati. Baghran tumani, en Dishu tumani, en Garmsir tumani, en Grishk tumani, en Kajaki tumani, en Khanashin tumani, en Lashkargoh tumani, en Musa Qala tumani, en Nad Ali tumani, en Nawa-I-Barakzayi tumani, en Nawzad tumani, en Sangin tumani, en Washir tumani, en Hirot viloyati Adraskan tumani, en Chishti Sharif tumani, en Farsi tumani, en Ghurian tumani, en Gulran tumani, en Guzara tumani, en Hirot tumani, en Injil tumani, en Karukh tumani, en Kohsan tumani, en Kushk tumani, en Kushki Kuhna tumani, en Obe tumani, en Pashtun Zarghun tumani, en Shindand tumani, en Zendeh Jan tumani, en Joʻzjon viloyati. Aqcha tumani, en Darzab tumani, en Fayzobod tumani, Jo‘zjon, en Khamyab tumani, en Xoniqa Tumani, en Khwaja Du Koh tumani, en Mardyan tumani, en Mingajik tumani, en Qarqin tumani, en Qush Tepa tumani, en Shibirghan tumani, en Kobul viloyati. Bagrami tumani, en Chor Osiyob tumani, en Deh Sabz tumani, en Farza tumani, en Guldara tumani, en Istalif tumani, en Kabul tumani, en Kalakan tumani, en Xaki Jabbor tumani, en Mir Bacha Kot tumani, en Mussahi tumani, en Paghman tumani, en Qorabog‘ tumani, Kabul, en Shakardara tumani, en Surobi Tumani, Qobul, en Qandahor viloyati. Arghandab tumani (Qandahor), en Arghistan tumani, en Daman tumani (Qandahor), en Ghorak tumani, en Qandahor tumani, en Khakrez tumani, en Maruf tumani, en Maiwand tumani, en Miyanishin tumani, en Nesh tumani, en Panjwayi tumani, en Reg tumani (Qandahor), en Shah Wali Kot tumani, en Shorabak tumani, en Spin Boldak tumani, en Zhari tumani, en Kapisa viloyati. Alasay tumani, en Hesa Awal Kohistan tumani, en Hesa Duwum Kohistan tumani, en Koh Band tumani, en Mahmud Raqi tumani, en Nijrab tumani, en Tagab Tumani, Kapisa, en Xost viloyati. Bak tumani, en Gurbuz Tumani, en Zazi Maidan tumani, en Khost (Matun) tumani, en Mandozayi tumani, en Musoxel tumani, Xost, en Nadir Shah Kot tumani, en Qalandar tumani, en Sabari tumani, en Shamal tumani, en Spera tumani, en Tani tumani, en Tirazayi tumani, en Kunar viloyati. Asadabad tumani, en Bar Kunar tumani, en Chapa Dara tumani, en Chawkay tumani, en Dangam tumani, en Dara-I-Pech tumani, en Ghaziabad tumani (Kunar), en Khas Kunar tumani, en Marawara tumani, en Narang Badil tumani, en Nari tumani, en Nurgal tumani, en Shaigal tumani, en Shultan tumani, en Sirkanay tumani, en Watapur tumani, en Qunduz viloyati. Aliabad tumani, en Dasht-e-Archi tumani, en Char Dara tumani, en Imam Sahib tumani, en Khan Abad tumani, en Qunduz tumani, en Qalay-I-Zal tumani, en Lagʻmon viloyati Alingar tumani, en Alishing tumani, en Dawlat Shah tumani, en Mihtarlam tumani, en Qarghayi tumani, en Luvgar viloyati. Azra tumani, en Baraki Barak tumani, en Charkh tumani, en Kharwar tumani, en Khoshi tumani, en Mohammad Agha tumani, en Puli Alam tumani, en Nangarhor viloyati. Achin tumani, en Bati Kot tumani, en Bihsud tumani, en Chaparhar tumani, en Darai Nur tumani, en Haska Meyna tumani, en Dur Baba tumani, en Goshta tumani, en Hesarak tumani, en Kama tumani, en Khogyani tumani, en Kot tumani, en Kuz Kunar tumani, en Lal Pur tumani, en Momand Dara tumani, en Nazyan tumani, en Pachir Aw Agam tumani, en Rodat tumani, en Sherzad tumani, en Shinwar tumani, en Surkh-Rōd tumani, en Nimroʻz viloyati. Chahar Burjak tumani, en Chakhansur tumani, en Delaram tumani, en Kang tumani, en Khash Rod tumani, en Zaranj tumani, en Nuriston viloyati. Barg-i Matal tumani, en Du Ab tumani, en Kamdesh tumani, en Mandol tumani, en Nurgaram tumani, en Nuriston tumani, en Parun tumani, en Wama tumani, en Waygal tumani, en Paktia viloyati. Ahmad Aba tumani, en Ahmadkhel tumani, en Dand Aw Patan tumani, en Gardez tumani, en Gerda Serai tumani, en Janixel tumani, Paktika, en Laja Mangol tumani, Paktiya, en Mirzaka tumani, en Said Karam tumani, en Shwak Tumani, en Samkoni tumani, Paktiya, en Zadran tumani, Paktiya, en Zozi tumani, Paktiya, en Zurmat tumani, en Paktika viloyati Barmal tumani, en Dila tumani, en Gayan tumani, en Gomal tumani, en Janixel tumani, Paktika, en Xayrkot tumani, Paktika, en Mata Xon tumani, Paktika, en Nika tumani, en Omna tumani, en Sar Hawza tumani, en Sharana tumani, en Surobi tumani, Paktika, en Terwa tumani, en Urgun tuman, en Wazakhwa tumani, en Wor Mamay tumani, en Yahyakhel tumani, en Yusufxil tumani, Paktika, en Zerok tumani, en Panjsher viloyati. Anaba tumani, en Bazarak tumani, Panjshir, en Darah tumani, en Khenj tumani, en Paryan tumani, en Rokha tumani, en Shotul tumani, en Parvon viloyati. Bagram, en Chaharikar tumani, en Ghorband tumani, en Jabal Saraj tumani, en Kohi Safi tumani, en Salang tumani, en Saidxil tumani, Parvon, en Shayx Ali tumani, Parvon, en Shinwari tumani, en Surkhi Parsa tumani, en Samangan viloyati. Aybak tumani, en Darai So‘fi Bolo tumani, Samangan, en Dara-i Sufi Payin tumani, en Feroz Nakhchir tumani, en Hazrati Sultan tumani, en Xuram va Sarbogʻ tuman, Samangan, en Ruyi Du Ab tumani, Samangan, en Saripul viloyati. Balkhab tumani, en Gosfandi tumani, en Kohistanat tumani, en Sancharak tumani, en Saripul tumani, en Sayyad tumani, en Sozma Qala tumani, en Toxar viloyati. Baharak tumani, Taxor, en Bangi tumani, Taxar, en Chah Ab tumani, en Chal tumani, en Darqad tumani, en Dashti Qala tumani, en Farxor tumani, Taxor, en Hazar Sumuch tumani, en Ishkamish tumani, en Kalafgan tumani, en Xo‘ja Bahouddin tumani, Taxor, en Khwaja Ghar tumani, en Namak Ab tumani, en Rustaq tumani, Afg'oniston, en Taluqon tumani, Taxor, en Warsaj tumani, en Yangi Qala tumani, en Uroʻzgon viloyati. Chora tumani, en Deh Rawood tumani, en Khas Uruzgan tumani, en Shahidi Hassas tumani, en Tarinkot tumani, en Zabul viloyati. Arg‘andab tumani, Zabul, en Atghar tumani, en Dey Chopon tumani, Zobul, en Kakar tumani, en Mezana tumani, en Naw Bahar tumani, en Qalat tumani, en Shahjoy tumani, en Shamulzayi tumani, en Shinkay tumani, en Tarnak Aw Jaldak tumani, en
Shaharlar	Baharak, en Shebartoo, en Yakawlang, en Gizab, en Nili, en
Tarixiy davlatlar, vatanparvar tashkilotlat	Shimoliy ittifoq, en, ru
Mashhur shaxslar	Munshi Abdul Majid, en Mohammad Yunus Khalis, en Juma Khan Hamdard, en Baz Mohammad Ahmadi, en Mohammad Akbar Barakzai, en Makhfi Badakhshi, en Muhammad Umar, en
Siyosiy partiyalar va harakatlar	Hezb-e Islami Gulbuddin, en Hezbi Islami, en, ru Sharafat Kuh fronti, en
Urushlar	Afgʻonistondagi fuqarolar urushi, en, ru Afgʻon urushi (1979—1989), en, ru Afgʻoniston urushi (2001—2021), en, ru Shevan jangi, en Granai havo hujumi, en Farahga hujum (2013), en Farah jangi (2018), en
Bino va inshootlar	Darwaz aeroporti, en Balx universiteti, en Marmal lageri, en Moviy masjid, en Yashil masjid, en Mozori Sharif xalqaro aeroporti, en Mazar mehmonxonasi, en Qalai jangi, en Zadian minorasi, en Bomiyon aeroporti, en Bomiyon universiteti, en Panjab aeroporti, en Zuhak, en Nili aeroporti, en
Geografik maʼlumotlar	Koʻkcha, en, ru Vohondaryo, en Panj daryosi, en Balx daryosi, en Khulm daryosi, en Koʻhi Alburz, en Kumargah, sv Ajar vodiysi tabiat qoʻriqxonasi, en, ru Bandi Amir, en, ru Kakrak vodiysi, en Koʻhibobo, en Helmand daryosi, en Kaj daryosi, en Kotal-e Khushk, en
Boshqa maʼlumotlar	Afgʻonistonning islomgacha boʻlgan tarixi en Xarappa madaniyati, en Maurya imperiyasi, en Badaxshon viloyati hokimlari roʻyxati, en Badaxshon mirlari roʻyxati, en Simorgh Alborz F.C., en Bomiyon viloyati hokimlari roʻyxati, en Bomiyon Buddalari, en Hagijak koni, en Shahri Gʻulgʻula, en Moʻgʻullarning Xurosonni bosib olishi, en Daykundi viloyati hokimlari roʻyxati, en Farah-Chakansur viloyati, en