Mirishkor tumani

Mirishkor tumani
tuman
Tarkibida	Qashqadaryo viloyati
Maʼmuriy markazi	Yangi Mirishkor
Asos solingan sanasi	6-yanvar 2003
Tuman hokimi	Fayzullo Gʻulomov
Rasmiy tillar	Oʻzbek
Aholi	124,100 kishi
Dinlar tarkibi	musulmonlar
Vaqt mintaqasi	UTC+5
Avtomobil raqami kodi	70
Rasmiy sayti	http://mirishkorpress.uz
Xaritada
38°54′7″N 65°0′3″E / 38.90194°N 65.00083°E

Mirishkor tumani — Oʻzbekiston Respublikasining Qashqadaryo viloyatidagi tuman. 2003-yil 6-yanvarida Usmon Yusupov va Bahoriston tumanlarining birlashtirilishi natijasida tashkil etilgan^[1]. Mirishkor tumani Qashqadaryo viloyatining janubi-gʻarbida joylashgan. Tuman shimoldan Muborak, sharqdan Kasbi, Qarshi, Nishon tumanlari, gʻarbdan Buxoro viloyatining Olot va Qorakoʻl tumanlari, janubdan Turkmanistonning Lebap viloyati bilan chegaradosh. Mirishkor tumanida 40 fuqarolar yigʻini (Avazchoʻl, Vori, Guliston. Gulshanbogʻ, Jeynov, Mirishkor, Navbahor, Obod, Pomuq, Chamanzor, Chandir, Yangiobod) bor. Maydoni 3,1 ming km². Mirishkor tumani hududi jihatidan Qashqadaryo viloyatida 3 oʻrinda turadi. Aholisi 124,100 kishi (2022-yil 1-yanvar). Eng yirik aholi punti -Jeynov shaharchasi (26,4 ming kishi) Tuman markazi - Yangi Mirishkor qishlogʻi. Aholisi, asosan, oʻzbeklar, shuningdek, arab, turkman, tojik, rus va boshqa millat vakillari ham yashaydi. Aholi zichligi 1 kmʼ ga oʻrtacha 28,1 kishi (2005).^[2]

Tabiati

Tuman hududi Qarshi choʻli zonasida joylashgan. Relyefi, asosan, tekisliklardan iborat boʻlib, sharqdan janubi-gʻarb tomon biroz pasayib boradi (Qorabuloq botigʻida 280 m gacha pasayadi). Mirishkor tumani huludidagi qirlardan chorva uchun yaylov sifatida foydalanilali.

Tumanning gʻarbiy va janubiy hududi yarim mustahkamlangan qumli maydonlar bilan band. Koʻchma qum barxanlari, eol-akkumulyativ, yaʼni shamol yotqiziqli qumtepa-joʻyakli relyef shakllari, gil yotqiziqli yassi yuzali tekisliklar bor. Toʻrtlamchi davrning choʻkindi yotqiziqlari tagida neogen va paleogen davrining giltosh, qumtosh, ohaktosh, gips-angidritli dengiz yotqiziqlari, boʻr va yura davrlarining issiq va sernam sharoitli dengiz yotqiziqlari uchraydi. Mirishkor tumanida bir qancha berk botiqlar: Qorabuloq, Dengizkoʻl, Xoʻjam Sayot, Qirqchashma va boshqa bor. Ularda shifobaxsh balchiqlar, tuz qatlamlari hosil boʻlgan. Tuman hududida Alang, Pomuq, Kultogʻ, Koʻkdumaloq, Oʻrtabuloq, Zevarda, Dengizkoʻl kabi neft, gaz va kondensatga boy konlar mavjud.

Iqlimi keskin kontinental. Yanvarning oʻrtacha harorati 2°, iyulniki 28°— 29,5°. Yozi issiq, quruq, davomli. Eng past harorat —28°, eng yuqori harorat 47°. Yozda garmsel shamoli taʼsirida oʻt-oʻlanlar qurib qoladi. Vegetatsiya davri 242 kun. Yillik yogʻin 130–200 mm. Tuproqlari gil, shoʻrxok, oʻtloq, oddiy boʻz tuproqlar. Yovvoyi oʻsimliklardan °juzgʻun, iloq, silen, shayton-kovush, karrak, qizil qandim, yetmak, saksovul, shuvoq, shoʻra, tuyaqorin, yantoq, qoʻngʻirbosh, ]lolaqizgʻaldoq, qamish, yalpiz, isiriq, chitir, chuch-moma, zira va boshqa oʻsadi. Yovvoyi xayvonlardan tulki, chiyaboʻri, jayron, sichqon, kalamush, tipratikan, yumronqoziq, sudraluvchilardan echkemar, kaltakesak, har xil ilonlar; qushlardan tustovuq, kaptar, chumchuq, burgut, turna, laylak, qaldirgʻoch, musicha, sassiqpopishak va boshqa bor. Tuman yerlari Amudaryodan suv oladigan Mirishkor kanalidan sugʻoriladi.

Mahallalar

Mirishkor tumani 40 ta mahalla fuqarolar yigʻinidan tashkil topgan^[3].

	Mahalla nomi	MFY raisi
1	Avvona MFY	Sherzod Safarov
2	Ayzabod MFY	Nodir Aminov
3	Baluj MFY	Sanjar Nurillayev
4	Bahoriston MFY	Ochil Azizov
5	Barhayot MFY	Dilmurod Payanov
6	Baraka MFY	Shonazar Hamroyev
7	Boʻston QFY	Sunnat Pirqulov
8	Doʻstlik MFY	Gʻulomjon Saidov
9	Guliston QFY	Bobur Sattorov
10	Gulobod MFY	Baxodir Bakirov
11	Gulshanbogʻ QFY	Soatqul Moʻminov
12	Istiqlol MFY	Erkin Eshmurodov
13	Jeynov MFY	Farxod Aliyev
14	Madaniyat MFY	Toʻlqin Ataxanov
15	Mirishkor MFY	Xilola Axmedova
16	Mirobod MFY	Temur Xudoyberdiyev
17	Navbahor QFY	Fazliddin Xudoyqulov
18	Navroʻz MFY	Mavjuda Yomgʻirova
19	Nurafshon MFY	Zafar Karimov
20	Obod QFY	Shuxrat Bozorov
21	Obodon MFY	Obid Karimov
22	Oltin boshiq MFY	Xolmurod Asadov
23	Oqmachit MFY	Sanjar Sariqov
24	Pomuq MFY	Erkin Nurgeldiyev
25	Qurama MFY	Beshboy Sharipov
26	Tinchlik MFY	Elmurod Yagmurov
27	Vori QFY	Xamidullo Oʻrinov
28	Yangi ariq MFY	Axmad Barotov
29	Yangi Jeynov MFY	Jamshid Boymurodov
30	Yangi Mirishkor MFY	Erkin Niyozqulov
31	Yangi qishloq MFY	Maxmud Baratov
32	Yangihayot MFY	Farxod Aktamov
33	Yangiobod QFY	Xaydar Boboyev
34	Yuksalish MFY	Xamroqul Mamatov
35	Zafar MFY	Muxiddin Azizov
36	Oʻzbekiston MFY	Oʻtkir Qorayev
37	Shirin MFY	Bobomurod Sariqulov
38	Shodlik MFY	Yoʻlbars Babayev
39	Chamanzor MFY	Yoqub Azimov
40	Chandir	Oʻktam Xabibov

Moddiy madaniy meros obyektlari

Mirishkor tumanida 18 ta obyekt Oʻzbekiston Respublikasining Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan^[4].

Arxeologiya yodgorliklari

Tumanda jami 9 ta arxeologiya yodgorligi davlat muhofazasiga olingan.

	Obyekt toʻliq nomi	Obyekt davri	Obyekt manzili	Koʻchmas mulkka boʻlgan huquq
1	Pirmaqalatepa	XI—XIII asrlar	Pomuq MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
2	Koʻhna Foziltepa	XI—XVII asrlar	Guliston MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
3	Nomsiztepa	XI—XIII asrlar	Guliston MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
4	Rabodtepa	XII—XIII asrlar	Pomuq MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
5	Nomsiztepa	XI—XIII asrlar	Pomuq MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
6	Oqmachittepa	XI—XIII asrlar	Oqmachit MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
7	Nomsiztepa	XI—XVII asrlar	Obod MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
8	Nomsiztepa	XI—XIII asrlar	Obod MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
9	Qoʻshtepa	XII—XIII asrlar	Obod MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida

Arxitektura yodgorliklari

Tumanda jami 6 ta arxitektura yodgorligi davlat muhofazasiga olingan.

	Obyekt toʻliq nomi	Obyekt davri	Obyekt manzili	Koʻchmas mulkka boʻlgan huquq
1	Pomuq masjidi	XVIII asr	Jenov MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
2	Sardoba	XIX asr	Oltin boshoq MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
3	Chor gumbaz masjidi	XIX asr	Jenov MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
4	Yakka gumbaz masjidi	XIV asr	Jenov MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
5	Ayvon masjidi	XIV asr	Jenov MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
6	Chandir masjidi	XIV asr	Chandir MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida

Monumental sanʼat yodgorliklari

Tumanda jami 2 ta monumental sanʼat yodgorligi milliy roʻyxatga kiritilgan.

	Obyekt toʻliq nomi	Obyekt davri	Obyekt manzili	Koʻchmas mulkka boʻlgan huquq
1	Maqsud Shayxzoda haykali	1986-yil	Jenov MFY Jenov qishlogʻi	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
2	Motamsaro Ona haykali	1985-yil	Yangi Mirishkor qishlogʻi	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida

Diqqatga sazovor joylar

Tumanda jami 1 ta diqqatga sazovor joylar milliy roʻyxatga kiritilgan.

	Obyekt toʻliq nomi	Obyekt davri	Obyekt manzili	Koʻchmas mulkka boʻlgan huquq
1	Isoq ota maqbarasi	XIV asr	Pomuq MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida

Manbalar

↑ „QASHQADARYO VILOYATINING BAHORISTON VA USMON YUSUPOV TUMANLARINI BIRLASHTIRISH TO‘G‘RISIDA“. lex.uz (29-iyun 2003-yil). Qaraldi: 14-mart 2023-yil.
↑ Latif Erdonov, Ovod Joʻraqulov, Mahliyo Sohibova, Qoʻshmurod Yomgʻirov. „Mirishkor tumani“ OʻzME. M-harfi Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
↑ https://mirishkorpress.uz/mahallalar/^{[sayt ishlamaydi]}
↑ „Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatini tasdiqlash toʻgʻrisida Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 4-oktabrdagi 846-sonli qarori“. Lex.uz (4-oktabr 2019-yil). Qaraldi: 16-mart 2023-yil.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

[1] „QASHQADARYO VILOYATINING BAHORISTON VA USMON YUSUPOV TUMANLARINI BIRLASHTIRISH TO‘G‘RISIDA“. lex.uz (29-iyun 2003-yil). Qaraldi: 14-mart 2023-yil.

[2] Latif Erdonov, Ovod Joʻraqulov, Mahliyo Sohibova, Qoʻshmurod Yomgʻirov. „Mirishkor tumani“ OʻzME. M-harfi Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

[3] ttps://mirishkorpress.uz/mahallalar/^{[sayt ishlamaydi]}

[4] „Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatini tasdiqlash toʻgʻrisida Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 4-oktabrdagi 846-sonli qarori“. Lex.uz (4-oktabr 2019-yil). Qaraldi: 16-mart 2023-yil.

[1]

[2]

[3]

[4]

k m t Qashqadaryo viloyati
Markazi: Qarshi
Viloyatga boʻysunuvchi shaharlari	Qarshi Shahrisabz
Tumanlari	Dehqonobod tumani Kasbi tumani Kitob tumani Koson tumani Koʻkdala tumani Mirishkor tumani Muborak tumani Nishon tumani Qamashi tumani Qarshi tumani Yakkabogʻ tumani Gʻuzor tumani Shahrisabz tumani Chiroqchi tumani
Tumanga boʻysunuvchi shaharlari	Beshkent Kitob Koson Muborak Qamashi Tallimarjon Yakkabogʻ Yangi Nishon Gʻuzor Chiroqchi
Shaharcha va qishloqlari	Eski yakkabogʻ Jeynov Miroqi Mugʻlon Nuriston Obikanda Qashqadaryo Qorashina Yangi Mirishkor Yettitom Gʻelon Chorshanba