Muvaqqat Fargʻona hukumati
Agentlik haqida umumiy maʼlumot | |
---|---|
Tashkil etilgan | 22 [E.U. 1919] октября |
Avvalgi agency |
|
Tugatilgan | 6 [E.U. 1920] mart |
Muvaqqat Fargʻona hukumati (MFH) (1919-yil 9 (22)-oktabr — 1920-yil 22-fevral (6-mart)) — Rossiyadagi fuqarolar urushi davrida Turkistonning Fargʻona viloyatidagi hukumat.
Tarix
[tahrir | manbasini tahrirlash]Sovet rejimiga va qizil armiyaga qarshi kurashayotgan Fargʻona harbiy muxolifati tomonidan Pomirning Ergashtom ovulida boʻlgan anjumanda tashkil topgan. Hukumat tarkibiga Madaminbek bosh vazir va oliy bosh qoʻmondon, krestyanlar armiyasining rahbari polkovnik K. Monstrov unga oʻrinbosar, general mayor Muxanov harbiy vazir, yirik savdogar Hakimjon Azizxonov moliya vaziri, advokat Nensberg ichki ishlar va adliya vaziri, shuningdek, Sulaymon Kuchukov, Plotnikov, Fenin va boshqa (16 musulmon va 8 rus) vazir sifatida kiritilgan.
1919-yil oktabrda Madaminbekning qarorgohida koʻp davlatlarning rasmiy vakillari boʻlgan. M.Muvaqqat Fargʻona hukumatining nufuzi esa Fargʻona xalqi oʻrtasida juda kuchli boʻlgan. 1919-yil oktabrda 150 tacha qoʻrboshi dastalari 4 ta yirik lashkarboshi: Madaminbek, Katta Ergash, Shermuhammadbek, Xolxoʻja Eshon boshchiligida birlashtirilgan. Mazkur dastalarning har birida sobiq podsho armiyasi ofitserlari va turk zobitlaridan tashkil topgan harbiy yoʻriqchi lavozimi joriy qilindi. Shuningdek, istiqlolchilar qoʻshini orasidan mustaqillik gʻoyasiga sadoqatli, mard va jasur yigitlar tanlab olinib, ular qoʻrboshilarni tayyorlash maxsus kurslarida oʻqitildi. Ular tajribali qoʻmondonlardan Sharq harbiy sanʼatini oʻrgandilar. Oʻsha davr voqealarining bevosita shohidi Alixontoʻra Sogʻuniyning yozishicha, bu kurslarda harbiy mashgʻulotlar "Temur tuzuklari" asari asosida oʻrgatilgan.
M.F.h. huzurida xorijiy mamlakatlardan qurol-yarogʻ sotib olish bilan shugʻullanadigan maxsus idora, shuningdek, hukumatning maqsad va vazifalarini xalqqa tushuntirish bilan shugʻullanuvchi gʻoyaviy uyushma ham tashkil etilgan. Uyushma, asosan, varaqalar, chaqiriqlar, murojaatnomalar va bayonotlar nashr qilish hamda ularni qoʻshin va xalq oʻrtasida tarqatish bilan shugʻullangan.
1920-yil boshlarida Rossiya markazidan Fargʻona vodiysiga qizil armiyaning yangi qismlari tashlangach, bir qator janglarda Madaminbek yigitlari magʻlubiyatga uchragan. Monstrov va Muxanov qizil armiya tomoniga oʻtgan. Madaminbek bilan bolsheviklar oʻrtasida sulh tuzilgach (1920.6.3), M.F.H. oʻz-oʻzidan tarqalib ketdi.
Qoʻrboshi
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Katta Ergash (1918-yil fevral — 1920-yil yanvar);
- Madaminbek Ahmadbekov (1918-yil oktabr — 1920-yil 6-mart; 1919-yildan — Muvaqqat Fargʻona hukumati bosh vaziri);
- Muhiddinbek Usmonaliyev (1918-1922);
- Aman-Palvon (1918-1923);
- Shermuhammadbek (1918—1921; 1920-yildan — Fargʻona amiri);
- Xolbut (Ura-Tube, 1920—1922);
- Rahmonqul (Abliqda, 1918—1922);
- Parpi qoʻrboshi (Olayda, 1918—1922).
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Adabiyot
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Turkestan v nachale XX veka: v istorii istokov natsionalnoy nezavisimosti, T., 2000;
- Oʻzbekistonning yangi tarixi [2-kitob], Oʻzbekiston sovet mustamlakachiligi davrida, T., 2000;
- Rajabov K,., Xaydarov M., Turkiston tarixi (1917—1924), T., 2002.[1]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |