Qadimgi davr
Qadimgi davr tarixi. Qadimgi tarix – sivilizatsiyaning boshlanishi. Eng qadimgi odamning rivojlanish bosqichlari. Ilk paleolit (Ashel) (1 million – mil.av. 00 ming.y.). Oʻrta paleolit (Muste) (mil.av. 100-40 ming y.). Soʻngi paleolit (mil.av. 40-12 ming y.). Mezolit (mil.av. 12-7 ming.y.) Neolit (mil.av. 6-4 ming y.). Eneolit – mis-tosh asri (mil.av. 4 – 3 ming yillik oʻrtalari) Bronza (mil.av. 3 – 2 ming yillik oʻrtalari.).
Temir asri
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ilk sivilizatsiyalarning paydo boʻlishi[1]. Qadimgi Sharq va Oʻrta Osiyo. Nil vodiysi va uning aholisi. Mesopotamiya sivilizatsiyasi. Bobil podsholigi. Old Osiyo davlatari va ularning qoʻshnilari. Ahamoniylar davlati. Hindiston sivilizatsiyasi. Xitoyning qadimgi sivilizatsiyasi. Qadimgi Yunoniston. Qadimgi Yunoniston madaniyati. Qadimgi Yunoniston afsonalari. Qadimgi Rim. Rim imperiyasining ravnaqi va qulashi. Qadimgi Rim madaniyati.
Ilk oʻrta asrlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yevropa ilk oʻrta aslarda[2]. Xalqlarning buyuk koʻchishi va uning natijalari. Franklar. Ijtimoiy tuzum va davlatning paydo boʻlishi. Frank imperiyasi. Muqaddas Rim imperiyasi. V-XI asrlarda Angliya. Vizantiya imperiyasi. Slavyan davlatlarining tashkil topishi. Kiyev Rusi davlati. V- XI asrlarda Yevropa madaniyati. Osiyo xalqlari ilk oʻrta asrlar davrida. Yangi din beshigi. [[Arab xalifaligi]]: ichki va tashqi siyosat. Arab xalifaligi mamlakatlari madaniyati. Ilk oʻrta asrlarda Hindiston. Xitoy V-XI asrlarda.
Oʻrta asrlar rivojida dunyo xalqlari oʻrni (11-15 asrlar)
[tahrir | manbasini tahrirlash]Hunarmandchilik va savdo rivoji. Shaharlarning oʻsishi. Yevropa oʻrta asr shaharlarining paydo boʻlishi. Oʻrta asrlarda tovar xoʻjaligining rivojlanishi. Bozorlar va yarmarkalar. Osiyo mamlakatlarida oʻrta asr shaharlari. Hunarmandchilik va savdo. Oʻrta asrlarda xristian cherkovi. Salb yurishlari va ularning maqsadi. Birinchi salb yurishlari. Keyingi salb yurishlari: natijalari va oqibatlari. Gʻarbiy Yevropadagi markazlashgan davlatlar. Fransiyada markazlashgan davlatning tashkil topishi. General shtatlar. Monarxiya paydo boʻlishi. Yuz yillik urush : dastlabki davr. Urushning keyingi bosqichlari . Fransiya markazlashtirilishining natijalari. Angliyada markazlashgan davlatning tashkil etilishi. XIV- XV asrlarda Angliya . Germaniya XII-XVI asrlarda. XI-XV asrlardagi Yevropa madaniyati. Maʼrifat va ilm-fan. Gʻarbiy Yevropada sanʼat va adabiyot. Rus rivojlangan oʻrta asrlarda. Rusda siyosiy tarqoqlik va uning oqibatlari. Rus yerlarining chet el bosqinchilariga qarshi kurashi. Rusning moʻgʻullar istilosidan ozod boʻlishi. Saljuqiylar va usmonli turklar. Saljuqiylar va Usmon davlati. Mo‘g‘ullar davlati va ularning istilolari. Oltin O‘rda. XIII-XV asrlarda Xitoy. Yaponiya oʻrta asrlarda . Oʻrta asr Koreyasi tarixi. Hindiston rivojlangan oʻrta asrlarda. Amerika oʻrta asrlarda. Oʻrta asrlar Afrikasi.
Yangi tarixning birinchi davri (XVI asr – XIX asrging 60 –yillari)
[tahrir | manbasini tahrirlash]XVI –XVIII asrlarda Yevropa, Amerika va Osiyo mamlakatlari. Buyuk geografik kashfiyotlar va ularning tarixiy ahamiyati. Yevropaliklarning mustamlakalar uchun kurashi. Yangi davr boshlarida Gʻarbiy Yevropa mamlakatlarida ijtimoiy-iqtisodiy hayot. Yevropada reformatsiya. Angliyada qirol hokimiyatining kuchayishi . Fransiyada mutlaq monarxiya. XVI-XVII asrlarda Rossiya . Niderlandiya inqilobi. Yevropada Uygʻonish davri madaniyati. Ilm-fan taraqqiyoti. Angliyada burjua inqilobining boshlanishi. Angliyada fuqarolar urushi va uning oqibatlari. Angliyaning dunyoda birinchi sanoat mamlakatiga aylanishi. Amerika Qo‘shma Shtatlarining tashkil topishi. Buyuk Fransuz burjua inqilobi va monarxiyaning agʻdarilishi. Buyuk Fransuz burjua inqilobining yakunlari va uning tarixiy ahamiyati. XVI-XVIII asrlarda Germaniya imperiyasi . Rossiya imperiyasining tashkil topishi.
XVI-XVIII asrlarda Osiyo mamlakatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]XVI-XVIII asrlarda Hindiston. XVI–XVIII asrlarda Xitoy. XVI-XVIII asrlarda Yaponiya. XVI-XVIII asrlarda
Usmoniylar imperiyasi (Turkiya). XVI-XVIII asrlarda Eron (Persiya). XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Yevropa, Amerika, Osiyo va Afrika mamlakatlari. XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Yevropa mamlakatlari. XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Buyuk Britaniya. Fransiyada birinchi Imperiya va uning halokati. Fransiyada Ikkinchi imperiyaning oʻrnatilishi. XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Germaniya va Italiya.XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Rossiya imperiyasi .
XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Amerika mamlakatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]XIX asrning 70- yillarigacha bo‘lgan davrda Amerika Qo‘shma Shtatlari. Lotin
Amerikasida milliy-ozodlik kurashi.XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Osiyo va Afrika mamlakatlari XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Hindiston. XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Xitoy. XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Yaponiya. XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Koreya. XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Usmoniylar imperiyasi. XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Afg‘oniston. XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Eron. XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Afrika xalqlari. Ijtimoiy-siyosiy taʼlimotlar. Yevropada XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda ijtimoiy-siyosiy taʼlimotlar. XVII-XIX asrning 60-yillarida ilm-fan, adabiyot va sanʼat.
Jahon XIX asr oxiri –XX asr boshlarida
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dunyoning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy manazarasi. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida kapitalizm taraqqiyotida yuz bergan tub oʻzgarishlar. Industrial sivilizatsiya.
Yevropa va Amerika davlatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Gʻarbiy Yevropa davlatlari XX asr oxiri va XX asr boshlarida. Fransiya-Prussiya urushi va uning yakunlari. Fransiyada Uchinchi Respublika va 1871 yil 18- mart davlat toʻntarishi. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Fransiyada iqtisodiy va siyosiy hayot. Fransiyaning ichki siyosati. Fransiyaning tashqi siyosati. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Germaniya. Imperiyaning tashkil topishi. Imperiyaning ichki siyosati. Imperiyaning tashqi siyosati. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Buyuk Britaniyaning siyosiy va iqtisodiy ahvoli. Buyuk Britaniyaning ichki siyosati.. Buyuk Britaniyaning tashqi siyosati.
XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Amerika davlatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Amerika Qoʻshma shtatlari. AQShning ichki siyosati. AQShning tashqi siyosati. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Lotin Amerikasi davlatlari. Lotin Amerikasining boshqa davlatlari. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida podsho Rossiyasi, markaziy va janubi–sharqiy Yevropa davlatlari. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida podsho Rossiyasining ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy ahvoli. Podsho Rossiyasining tashqi siyosati. Rossiyada Davlat dumasining tashkil etilishi. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Avstriya- Vengriya imperiyasi. Avstriya- Vengriya imperiyasining tashqi siyosati. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Italiya. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Bolqon davlatlari.
XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Osiyo davlatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Yaponiya. XIX asr oxirida Xitoy. XX asr boshlarida Xitoyning Rossiyasining ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy ahvoli. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Hindiston. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Eron. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Afgʻoniston. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Turkiya. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Afrika mamlakatlari. Shimoliy Afrika mamlkatlari. Tropik va Janubiy Afrika mamlakatlari.
1914-1918 yillardagi Birinchi jahon urushi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Birinchi jahon urushining boshlanishi va borishi. 1916-1917 yillardagi urush harakatlari. Birinchi jahon urushining yakunlari va oqibatlari. XIX asr oxiri –XX asr boshlarida fan va madaniyatning rivojlanishi. Moddiy ishlab chiqarishda texnika va fan taraqqiyoti. Aniq va tabiiy fanlar rivoji. Xalq taʼlimi. Gumanitar fanlar. Sanʼat. Adabiyot.
Ikki jahon urushi oraligʻida
[tahrir | manbasini tahrirlash]Gʻarb mamlakatlari. Xalqaro munosabatlar. Sovet davlati. Germaniya. Fransiya Buyuk Britaniya. Italiya va Ispaniya. Amerika Qoʻshma Shtatlari. Lotin Amerikasi davlatlari. Osiyo va Afrika davlatlari. Xitoy va Hindiston. Turkiya. Eron. Afgʻoniston. Yaponiya . Arab davlatlari. Tropik va Janubiy Afrika davlatlari Ikkinchi jahon urushi. Ikkinchi jahon urushi va uning yakunlari Jahon mamlakatlari[3] XX asrning ikkinchi yarmi va XXI asrning boshlarida Xalqaro munosabatlar. Gʻarb davlatlari taraqqiyotining oʻziga xos xususiyatlari Ikkinchi jahon urushidan soʻng dunyo siyosati va hayotidagi oʻzgarishlar. Ikkinchi jahon urushidan keyin Gʻarb davlatlari ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy taraqqiyotidagi oʻziga xos xususiyatlar. Gʻarb mamlakatlari. Amerika Qoʻshma Shtatlari. Lotin Amerikasi davlatlari. Buyuk Britaniya Fransiya .. Germaniya Federativ Respublikasi Italiya Respublikasi Sovet davlati va uning parchalanishi. Markaziy va janubi-sharqiy Yevropa davlatlari. Osiyo va Afrika davlatlari Yaponiya. Xitoy Xalq Respublikasi. Hindiston va Pokiston . Pokiston Islom Respublikasi. Turkiya va Eron.. Turkiya Respublikasi/. Eron Islom Respublikasi. Afgʻoniston. Osiyoning yangi industrial davlatlari. Arab davlatlari. Tropik va Janubiy Afrika davlatlari Mustaqil davlatlar hamdo‘stligi . Moldova, Ukraina, Belorussiya va Kavkazorti Respublikalari mustaqilligining tiklanishi va rivojlanishi. Moldova Respublikasi Ukraina Respublikasi. Belorussiya Respublikasi . Gruziya Respublikasi. Armaniston Respublikasi. Ozarbayjon Respublikasi. Markaziy Osiyo mamlakatlari taraqqiyot yoʻllarining turli-tumanligi . Qozog‘iston Respublikasi Qirgʻiziston Respublikasi .Turkmaniston Respublikasi. Tojikiston Respublikasi Boʻltiqboʻyi Respublikalari. Boʻltiqboʻyi Respubliklarining mustaqillikka erishuvi va rivojlanishi . Estoniya Respublikasi .Latviya Respublikasi Litva Respublikasi.
XX asr – XXI asr boshlarida fan va madaniyat taraqqiyot
[tahrir | manbasini tahrirlash]Fan va madaniyat[4]
ADABIYOTLAR
[tahrir | manbasini tahrirlash]1. Sagdullayev A. S., Kostetskiy V. A. Qadimgi dunyo tarixi. 6-sinf T., 2013
2. Salimov T. U., Sultanov F. E. Jahon tarixi. 7- sinf T., 2013.
3. Joʻrayev. U, Farmonov R., Ergashev Sh., Jahon tarixi. 8- sinf. T.,2014.
4. Lafasov M., Joʻrayev U., Holiqov E., Qodirova D., Jahon tarixi. 9- sinf. T.,2014.
5. Lafasov M. Jahon tarixi. akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun darslik.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]•Oʻrta asrlar rivojida dunyo xalqlari oʻrni (11-15 asrlar)
•Yangi tarixning birinchi davri (XVI asr – XIX asrging 60 –yillari)
•XVI-XVIII asrlarda Osiyo mamlakatlari
•XIX asrning 70- yillarigacha boʻlgan davrda Amerika mamlakatlari •XIX asr oxiri –XX asr boshlarida Osiyo davlatlari
- ↑ „O’rta Osiyo dunyoning ilk sivilizasiya markazlaridan biri sifatida.“. abiturtest.uz (2023-yil 23-fevral). 2024-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-iyul 2024-yil.
- ↑ „O'rta asrlar xronologiyasi bilan Yevropa tarixini ochish“. mindonmap.com (2023-yil 23-fevral). 2024-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-iyul 2024-yil.
- ↑ 3,0 3,1 Judy Howell. „Ikkinchi jahon urushi: sabablari, oqibatlari, bosqichlari, jangchilar“. uz.warbletoncouncil.org (6 iyul 2021). 6 iyul 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-iyul 2024-yil.
- ↑ 4,0 4,1 „XX ASR - XXI ASR BOSHLARIDA FAN VA MADANIYAT TARAQQIYOTI“. nauchniyimpuls.ru (2023-yil 1-fevral). 2024-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-iyul 2024-yil.