Richard Thaler
| Richard Thaler | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
12-sentyabr 1945-yil |
| Fuqaroligi | AQSh |
| Mukofotlari | Iqtisodiyot boʻyicha Nobel mukofoti (2017) |
Richard Thaler (inglizcha: Richard H. Thaler – Taler; 1945-yil 12-sentyabr, Sharqiy Orange, Nyu-Jersi, AQSh) – amerikalik iqtisodchi. Xulq-atvor iqtisodiyoti sohasiga qoʻshgan hissasi uchun 2017-yilgi iqtisodiyot boʻyicha Alfred Nobel mukofoti laureati[1][2][3][4][5].
Chikago universiteti biznes maktabining xulq-atvor fanlari[en] boʻyicha faxriy professori[6][7].
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]East Orange shahrida (Esseks okrugi, Nyu-Jersi) yahudiy oilasida tugʻilgan, uchta oʻgʻildan biri edi[8][9]. Uning otasi Alan Mauris Taler (1917, Toronto – 2004, Skotsdeyl) aktuariy boʻlgan va oʻz karyerasining oxiriga kelib, „Prudential“ sugʻurta kompaniyasining katta vitse-prezidenti boʻlgan. 1970-yilda Milliman & Robertson shirkatida[en] hamkor boʻlgan[10][11]. Onasi – Rozlin Melnikov (1921, Bruklin – 2008, Skotsdeyl) – maktab oʻqituvchisi edi[12][13]. U oʻrta maʼlumotni xususiy Newark maktabida[en], Keys-Vest rezerv universitetida bakalavr (Klivlend, 1967-1970) va PhD darajasini (Shervin Rozen rahbarligida, 1974) Rochester universitetida olgan.
Rochester, Kornell va Chikago universitetlarida dars bergan. Samuelson mukofoti sovrindori (2005). Nobel mukofoti laureati Daniel Kahneman va Amos Tverskiy bilan qilgan ishlari orqali moliyaviy-iqtisodiy xulq-atvor sohasida nazariyotchi sifatida tanilgan. „Nudge nazariyasi“ (nazorat qilinadigan tanlov) muallifi.
AQSh prezidenti Barak Obamaning maslahatchilaridan biri edi.
2015-yilda Taler 2008-yilgi global moliyaviy inqirozning xabarchisi – AQSh ipoteka bozorining qulashi haqida hikoya qiluvchi „The Big Short“ filmida rol oʻynadi. Iqtisodchi kameoda paydo boʻladi, Selena Gomes bilan birgalikda koʻplab qimor muxlislari ishonadigan „omadli qoʻl“ (muvaffaqiyatli garovlar seriyasi) fenomenining aldamchiligini tushuntiradi. Unga koʻra, "agar baʼzi bir voqelik ketma-ket bir necha marta sodir boʻlsa, keyingi safar uning sodir boʻlishi ehtimoli koʻproq boʻladi[14].
Richard Taler iqtisodiy qarorlar qabul qilish tahliliga real evolyutsion va qiymatga asoslangan psixologik taxminlarni kiritdi. U odamlarga xos kognitiv tarafkashliklarning tizimli oqibatlarini, chegaralangan ratsionallik, ijtimoiy imtiyozlar va oʻz-oʻzini nazorat qilmaslik kabi insoniy xususiyatlarni va ularning individual qarorlar qabul qilishiga, shuningdek, bozorlar faoliyatiga taʼsirini aniqladi. Taler, shuningdek, odamlarni oqilona xulq-atvordan chetga surib qoʻyadigan kognitiv cheklovlarning moliyaviy bozorlar faoliyatiga taʼsirini oʻrganadigan xatti-harakatlar moliyasi sohasining asoschilaridan biridir.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Пресс-релиз Нобелевского комитета“. 2018-yil 10-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 12-oktyabr.
- ↑ „Winners of the Nobel Prize for Economics“. Encyclopædia Britannica. 2019-yil 15-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 16-fevral.(ingl.)
- ↑ Appelbaum, Binyamin. „Nobel in Economics Is Awarded to Richard Thaler“ (9-oktyabr 2017-yil). Qaraldi: 11-oktyabr 2017-yil.
- ↑ Gauthier-Villars, David. „Nobel Prize in Economics Awarded to American Richard Thaler“ (9-oktyabr 2017-yil). Qaraldi: 11-oktyabr 2017-yil.
- ↑ Keyton, David; Heintz, Jim. „American Richard Thaler wins Nobel Prize in Economics“. USA Today. Associated Press (9-oktyabr 2017-yil). Qaraldi: 11-oktyabr 2017-yil.
- ↑ Tetlow, Gemma. „Richard Thaler awarded 2017 Nobel prize in economics“ (9-oktyabr 2017-yil). Qaraldi: 11-oktyabr 2017-yil.
- ↑ Pollard, Niklas; Ringstrom, Anna. „We're all human: 'Nudge' theorist Thaler wins economics Nobel“. Reuters (9-oktyabr 2017-yil). Qaraldi: 11-oktyabr 2017-yil.
- ↑ „Richard Thaler, who recognized the humanity in economics, wins Nobel Prize“. 2017-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 10-oktyabr.
- ↑ Richard Thaler wins Nobel Prize in economics (Wayback Machine saytida 2019-10-12 sanasida arxivlangan): U nego est bratya Donald i Moris.
- ↑ [prabook.com/web/person-view.html?profileId=197386 Richard H. Thaler, economics educator]
- ↑ „Некролог отца — Alan Maurice Thaler“. 2017-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 10-oktyabr.
- ↑ „Некролог матери — Roslyn Melnikoff Thaler“. 2017-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 10-oktyabr.
- ↑ Meer Melnikov, nekrolog (Wayback Machine saytida 2019-04-14 sanasida arxivlangan), Arleen Jacobius „Meyer Melnikoff“ (Wayback Machine saytida 2024-03-16 sanasida arxivlangan): Roditeli materi, Isidor i Raxil Melnikovi, emigrirovali v Ameriku iz Borisova (togda Minskaya guberniya). Yeyo brat Meer Melnikov (1918—2001), kak i muj, bil aktuariem i vitse-prezidentom kompanii Prudential.
- ↑ „Ричард Талер получает Нобелевскую премию по экономике“ (ru). ИноСМИ (2017-yil 9-oktyabr). 2017-yil 14-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 14-oktyabr.
