Kontent qismiga oʻtish

William Vickrey

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
William Vickrey
Tavalludi 21-iyun 1914-yil
Kanada
Vafoti 11-oktyabr 1996-yil(1996-10-11)
(82 yoshda)
AQSH New York
Fuqaroligi AQSh va Kanada[1]
Taʼlimi Columbia universiteti
Kasbi Iqtisodchi
Mukofotlari Iqtisodiyot boʻyicha Nobel mukofoti(1995), Guggenheim Fellowship (1955)

William Spencer Vickrey (1914-yil 21-iyun — 1996-yil 11- oktyabr) Kanadalik iqtisod professori va Nobel mukofoti laureati. Vickrey 1996-yil (James Mirrlees bilan birga) assimetrik maʼlumotlar ostida ragʻbatlantirishning iqtisodiy nazariyasiga oid tadqiqotlari uchun Iqtisodiyot fanlari boʻyicha Nobel mukofotiga sazovor boʻldi. Vickrey Britaniya Kolumbiyasida yagona Nobel mukofoti sovrindori boʻldi.

Nobel mukofoti qoʻlga kirgani haqidagi eʼlon uning oʻlimidan uch kun keyin eʼlon qilingan. Vickrey georgist akademiklar konferensiyasiga sayohat paytida vafot etdi[2][3]. Uning nomidan Kolumbiya universitetining iqtisod boʻlimidagi hamkasbi C. Louwell Harris vafotidan keyin mukofotni qabul qildi.

Hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vickrey Britaniya Kolumbiyasining Viktoriya shahrida tugʻilgan va Massachusets shtatining Andover shahridagi Phillips akademiyasida oʻrta maktabda oʻqigan. 1935-yilda Yale universitetida matematika boʻyicha bakalavr darajasini olgandan soʻng, u 1937-yilda magistr va Ph.D. darajasi boʻyicha 1948-yilda Kolumbiya universitetiga oʻqishga kirdi va u yerda oʻz faoliyatining koʻp qismini oʻtqazdi.

Faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vickrey birinchi boʻlib auktsionlar dinamikasini tushuntirish uchun oʻyin nazariyasi vositalaridan foydalangan[4]. Oʻzining muhim maqolasida Vickrey bir nechta auktsion muvozanatini topdi va erta daromad ekvivalenti natijasini taqdim etdi. Daromad ekvivalentligi teoremasi zamonaviy auktsion nazariyasining markaziy qismi boʻlib qolmoqda. Auksion keyinchalik uning nomi bilan atalgan[4].

Vickrey tirbandlik ustida ishladi, yoʻllar va boshqa xizmatlar narxlanishi kerak, shunda foydalanuvchilar xarajatlarni koʻrishlari mumkin[5][6][7][8].

Davlat iqtisodida Vickrey Garold Hotellingning georgist marjinal xarajat bahosi yondashuvini kengaytirdi[9] va davlat tovarlari qanday qilib marjinal xarajat va yer qiymati soligʻi bilan moliyalashtiriladigan kapital qoʻyilmalar bilan taʼminlanishi kerakligini koʻrsatdi.Vickreyning yozishicha, ishlab chiqarish va mehnatga solinadigan soliqlarni (shu jumladan, obodonlashtirish boʻyicha mol-mulk soligʻi) qimmatli yer uchastkalariga egalik qilish uchun toʻlovlar bilan almashtirish „yurisdiksiyaning iqtisodiy samaradorligini sezilarli darajada yaxshilaydi“ degan[10]. Vickrey yana yer qiymati soligʻining salbiy taʼsiri yoʻqligini va mavjud soliqlarni shu tarzda almashtirish mahalliy unumdorlikni yetarli darajada oshirishi va yer narxi tushish oʻrniga koʻtarilishini taʼkidladi.

Vickreyning iqtisodiy falsafasiga John Maynard Keynes va Henry George taʼsir koʻrsatdi[11]. U Chikagodagi iqtisod maktabini keskin tanqid qildi va muvozanatli byudjetlarga erishish va inflyatsiyaga qarshi kurashga qaratilgan siyosiy eʼtiborga, ayniqsa, ishsizlikning yuqori boʻlgan davrida keskin qarshi chiqdi. General MacArhtur qoʻl ostida ishlagan Vickrey Yaponiyada tub yer islohotini amalga oshirishga yordam berdi[12].

Vickreyni Kolumbiya universitetida koʻplab aspirantlari va iqtisodchilari jumladan, Jacques Dreze, Harvey J. Levin[13] va Lynn Turgeon[14] kaʼbi talabalari boʻlgan.

Shaxsiy hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vickrey 1951-yilda Cecile Thompsonga uylandi. U Quaker va Scarsdale Friends Meeting aʼzosi edi[15]. U 1996-yilda Nyu-Yorkning Harrison shahrida yurak yetishmovchiligidan vafot etdi.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ (unspecified title)
  2. ↑ Netzer, Dick (November 1996). „Remembering William Vickrey“. Land Lines. 8 (6). Retrieved 2 September 2016.
  3. ↑ Gaffney, Mason. „Warm Memories of Bill Vickrey“. Land & Liberty. 2016-yil 16-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 15-noyabr.
  4. ↑ 4,0 4,1 Vickrey, 1961
  5. ↑ „Nobelist William S. Vickrey: Practical Economic Solutions to Urban Problems“. Columbia University (1996-yil 8-oktyabr). Qaraldi: 2009-yil 27-mart.
  6. ↑ Daniel Gross. „What's the Toll? It Depends on the Time of Day“. The New York Times (2007-yil 17-fevral). Qaraldi: 2008-yil 15-iyul.
  7. ↑ Victoria Transport Policy Institute. „Principles of Efficient Congestion Pricing – William Vickrey“. Victoria Transport Policy Institute (1992). Qaraldi: 2009-yil 10-mart.
  8. ↑ Harford, Tim. „Is surge pricing a fair way to manage demand?“. BBC News (2019-yil 13-noyabr).
  9. ↑ Red-Light Taxes and Green-Light Taxes Mason Gaffney For the Conference, „Sharing Our Common Heritage: Resource Taxes and Green Dividends“ Mansfield College, Oxford, 14 May 1998 http://www.wealthandwant.com/docs/Gaffney_RLT&GLT.html (Wayback Machine saytida 2021-10-07 sanasida arxivlangan) Quote: „Georgists need to introspect deeply over this case, and many like it, and master the theory and practice of marginal-cost pricing as developed so ably by closet Georgist economists like Harold Hotelling and William Vickrey.“
  10. ↑ Vickrey, William. "The Corporate Income Tax in the U.S. Tax System, 73 TAX NOTES 597, 603 (1996). Quote: „Removing almost all business taxes, including property taxes on improvements, excepting only taxes reflecting the marginal social cost of public services rendered to specific activities, and replacing them with taxes on site values, would substantially improve the economic efficiency of the jurisdiction.“
  11. ↑ Turgeon, Lynn. Bastard Keynesianism : the evolution of economic thinking and policymaking since World War II. Westport, Conn: Praeger, 1997
  12. ↑ Gaffney, Mason. The corruption of economics. London: Shepheard-Walwyn in association with Centre for Incentive Taxation, 2006 http://masongaffney.org/publications/K1Neo-classical_Stratagem.CV.pdf
  13. ↑ „Harvey J. Levin“.
  14. ↑ „Lynn Turgeon“. The New York Times (1999-yil 16-mart).
  15. ↑ „William Vickrey - Biographical“. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=William_Vickrey&oldid=5134994" dan olindi