Sulaymon I

Sulaymon I
سليمانا اول‎
Tavalludi	6-noyabr 1494-yil Trabzon, Usmoniylar imperiyasi
Vafoti	6-sentyabr 1566-yil(1566-09-06) (71 yoshda) Sigetvar Usmoniylar imperiyasi
Fuqaroligi	Usmonli imperiyasi
Otasi	Selim I
Onasi	Hafsa Sultan

Sulaymon I (Usmonli turkcha: سليمان اول, rimcha: Süleyman-ı Evvel; Turkcha: I. Süleyman; 6-noyabr 1494 – 6-sentyabr 1566-yil) , g'arbda Sulaymon Muhtasham va sharqda Sulaymon Qonuniy (Usmonli turkcha: قانونى سلطان سليمان, rimcha: Ḳānūnī Sulṭān Süleymān) Usmonli imperiyasining o'ninchi va eng uzoq hukmronlik qilgan sultoni. U 1520-yildan to 1566-yilgacha (vafotigacha) hukmronlik qildi. Uning hukmronlik yillarida, Usmonli imperiyasida kamida 25 million aholi istiqomat qilardi.

Sulaymon taxtga 1520-yilda 30-sentyabrda, otasi Salim I vafot etganidan so'ng, o'tirdi va hukmronligini markaziy Yevropa Xristian kuchlariga qarshi va O'rta yer dengizidagi yurishlar bilan boshladi. Belgrad 1521-yilda va Rodos oroli 1522-23-yillarda imperiyaga qo'shib olindi. 1526-yil avgust Mohach jangida Sulaymon Vengriya harbiy kuchlarini yengdi.

Sulaymon Usmonli imperiyasining iqtisodiy, harbiy, siyosiy kuchlariga raislik qilgan holda, XVI asr Yevropasida taniqli monarxga aylandi. Sulaymon Vena qamalida (1529) harbiy salohiyati sinovdan o'tganga qadar, Usmonli armiyasini Belgrad, Rodos va Vengriya xristian kuchlariga qarshi janglarda boshqardi. U Savafiylar bilan to'qnashuvlarda Yaqin Sharq yerlarini va Shimoliy Afrikaning katta qismini imperiyaga qo'shib oldi. Uning boshqaruv davrida, Usmonli floti O'rtayer dengizidan Qizil dengizga qadar hukmronlik qildi.

Oila

Hotinlari:

Ism	Tugʻilgan vaqti	Vafot etgan vaqti	Hayot yoʻli
Mukerrem Fulane Hotun	1496	1550	Mukerrem Hotun Sulton Sulaymonning shahzoda bilan paytida haramiga kirgan birinchi joriyasi edi.Mukkerrem Sulton Sulaymonga 3 ta oʻgʻil 1 ta qiz tugʻgan.1521-1522-yillarda barcha farzandlari vafot etgandan soʻng Eski saroyga yuboriladi.
Gulfem Hotun	1497	1562	U Sulton Sulaymonning haramiga 1511-yillarda kirgan 2-hotini edi.U Sulton ha 1 ta farzand tugʻadi.Ammo bolasi 1521-yilda kasallikdan vafot etadi.Ammo Sulton Gulfemni oldida olib qoldi.
Mohidavron Sulton	1500	1581	U Sulton Sulaymonning 3-hotini edi.Mohidavron Saroyga 1512-yilda kiradi va Sulton unga dastlab Gulbahor ismini qoʻyadi.Mohidavron Sulton Sulaymonga 2 oʻgʻil va 2 ta qiz tugʻadimU juda chiroyli ammo zerikarli ayol boʻgan.
Haseki Hurram Shoh Sulton.	1502	1558	Hurram Sulton Sulton Sulaymoning sevimlisi va qonuniy xotini.Usmoniylar imperiyasini eng kuchli ayoli.Dastlab ismi Aleksandra boʻlgan.U Sulton Sulaymon haramiga 1520-yilda kirgan.Hurram Sulton Sulton Sulaymonga 6 oʻgʻil va 1 qiz tugʼgan.Hurram Sulton aqlli,kuchli va chiroyli ayol boʼlgan.Uning sariq sifat sochlari Sultonni oʻziga tortgan.Hurram Sulton 1531-yilda Sulaymon bilan qonuniy nikoh qurgan.Shu tariqa Ayollar saltanatini boshlab bergan ayol edi.

Ism	Tugʻilgan vaqti	Vafot etgan vaqti	Onasi
Shahzoda Alemshoh	1510	1511	Mukerrem Hotun
Shahzoda Abdulloh	1511	1521	Mukerrem Hotun
Shahzoda Mahmut	1512	1521	Mukerrem Hotun
Hafiza Sulton	1512	1522	Mukerrem Hotun
Shahzoda Murod	1513	1521	Gulfem Hotun
Shahzoda Mustafo	1515	1553	Mohidavron Sulton
Shahzoda Ahmet	1516	1541	Mohidavron Sulton
Fatma Sulton	1517	1572	Mohidavron Sulton
Shahzoda Mehmet	1521	1543	Haseki Hurram Sulton
Mehrimoh Sulton	1522	1578	Haseki Hurram Sulton
Shahzoda Abdulloh	1523	1526	Haseki Hurram Sulton
Selim ll	1524	1574	Haseki Hurram Sulton
Shahzoda Boyazid	1525	1562	Haseki Hurram Sulton
Roziya Sulton	1525	1556	Mohidavron Sulton
Shahzoda Jahongir	1531	1554	Haseki Hurram Sulton

Adabiyotlar

Li.: Novichev A. D., Istoriya Tursii, t. 1, L., 1963.