Ziynatunniso begim
Zinat-un-Nissa Begum (1643-yil 5-oktabr — 1721-yil 7-may) Boburiylar davlati malikasi imperator Aurangzeb va uning bosh turmush oʻrtogʻi Dilras Banu Begumning ikkinchi qizi edi. Otasi unga Padshoh Begim unvonini bergan edi[1][2] :14,318.
Hayot
[tahrir | manbasini tahrirlash]Zinat-un-Nissa Begum („Ayollar orasida javohir“) 1643-yil 5-oktabrda, ehtimol Aurangobodda, Aurangzebning birinchi xotini va bosh turmush oʻrtogʻi Dilras Banu Begum oilasida tugʻilgan. Uning onasi Forsning taniqli Safaviylar sulolasining malikasi boʻlib, Gujarat noibi Mirzo Badi-uz-Zamon Safaviyning qizi edi.[3] Uning otasi tomonidan bobosi beshinchi boburiy imperatori Shoh Jahon edi. Zinat-un-Niso ham xuddi katta singlisi malika Zeb-un-Niso va uning singlisi malika Zubdat-un-Nissa Begim kabi Islom taʼlimotlari haqida chuqur bilimga ega edi.[4] U xususiy oʻqituvchilar va olimlar qoʻlida taʼlim oldi va turmush qurishdan bosh tortdi va butun umri davomida yolgʻiz qolishni tanladi.
Zinat oʻzining eng kichik oʻgay ukasi Muhammad Kam Baxshning himoyachisi boʻlib, uning uchun bir necha bor otasidan afv olgan. Garchi bu holat akasi Aʼzamshoh uni qattiq yoqmasa ham.[5] U otasining hukmronligining keyingi davrida kanizagi Udaipuri Mahal uning yagona hamrohi edi. U 1707-yilda vafotigacha chorak asr davomida Dekandagi otasining uy xoʻjaligining boshligʻi boʻlgan. U koʻp yillar yashadi barcha uka singillaridan undan omon qoldi, vorislarining buyuk asrning tirik yodgorligi sifatida hurmat qildilar.[2] :282
Arxitekturaga qoʻshgan hissasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Zinat-un-Nissa oʻn toʻrtta karvonsaroy qurganligi maʼlum. Oʻttiz yetti yoshida u Avadni Bengaliya bilan bogʻlaydigan avtomagistralning bir qancha mehmonxonalarini qurish loyihasini amalga oshirdi. Uning bu harakati otasining olqishiga sazovor boʻldi.[6] U, shuningdek, oʻzi dafn etilgan Dehlidagi Qizil qal’aning daryo boʻyidagi devori yonida taxminan 1700-yilda oʻz mablagʻiga " Zinat-ul-masajid " („Masjidlar bezagi“)ni qurdirdi.[7] Anʼanaga koʻra, u otasidan sep pulini talab qilgan va uni masjid qurishga sarflagan.[6]
Oʻlim
[tahrir | manbasini tahrirlash]Zinat-un-Nissa Begum 1721-yil 18-mayda Dehlida sakson yoshida vafot etdi.[8]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Sir Jadunath Sarkar. Volumes 1-2 of History of Aurangzib: Mainly Based on Original Sources. Orient Longman, 1973 — 38-bet.
- ↑ 2,0 2,1 Sir Jadunath Sarkar. A short history of Aurangzib, 1618-1707, 1979. Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name "Sarkar" defined multiple times with different content - ↑ Annie Krieger-Krynicki. Captive princess: Zebunissa, daughter of Emperor Aurangzeb. Oxford University Press, 2005 — 1-bet.
- ↑ Schimmel, Annemarie. Islam in the Indian Subcontinent, Volume 2, Issue 4, Part 3. Leiden: Brill, 1980. ISBN 9789004061170.
- ↑ Richards, J.F.. Mughal empire, Transferred to digital print., Cambridge, Eng.: Cambridge University Press, 1995. ISBN 9780521566032.
- ↑ 6,0 6,1 Soma Mukherjee. Royal Mughal Ladies and Their Contributions. Gyan Books, 2001 — 203–4-bet. ISBN 9788121207607.
- ↑ Annemarie Schimmel, Burzine K. Waghmar. The Empire of the Great Mughals: History, Art and Culture. Reaktion Books, 2004 — 154-bet.
- ↑ William Irvine. Later Mughal. Atlantic Publishers & Distri, 1971 — 2–-bet.