Yunus Ali
Yunus Ali Enayetpuriy | |
|---|---|
 | |
| Shaxsiy maʼlumotlar | |
| Tavalludi | 1886-yil |
| Vafoti | 1952 |
| Enayetpur Darbar Sharif, Bangladesh | |
| Dini | Islom |
| Mazhab | Sunniy |
| Mashhur ish(lar)i | Shariyater Alo (Shariyat yogʻdusi) vaGanj-e-Asrar |
| Tariqat | Naqshbandiya (Mujaddidi) |
Yunus Ali Enayetpuriy (arabcha: يونس علي العنايتفوريbengalcha: ইউনুস আলী এনায়েতপুরী ; 1886-1951) yoki oddiygina Xoʻja Enayetpuri[1] so‘fiy avliyo boʻlgan.
Shaxsiy hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yunus Ali 1886-yilda tugʻilgan. U 17 yoshidan boshlab Kalkuttada 18 yil davomida Sayyid Vojid Ali qoʻlida tahsil oladi[2][3][1]. U Bag‘dodlik sayyidlar avlodidan bo‘lgan deb ishoniladi[4][1], lekin yozuvlar Chaitra 26, 1330 (milodiy 1924)da sodir bo‘lgan yong‘inda yo‘q qilingan[4]. Xoʻja 1952-yilda vafot etgan[1].
Taʼlimotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xoʻjaning taʼlimoti Tajalliyga, ilohiy nurga[2] qaratilgan va uning izdoshlari yuz minglab kishilardan iborat edi[5][1]. Xoʻja Enayetpuriy „yozma“, „maʼruza“ va „xonqoh“ kabi uch tomonlama o‘qitish usulini ishlab chiqqan[1].
Uning soʻfiylik tariqati boshqa toʻrtta soʻfiylik tariqatiga taʼsir qiladi: Qodiriy, Chishti, Naqshbandiya va Mujaddediy[3], Naqshbandiyning (Mujaddidiy) alohida taʼsiri bilan[1] hamda u Bangladeshga Mujaddediya tariqatini joriy etgani uchun alohida eʼtirof etilgan[6]. Oʻsha paytdagi Sharqiy Pokistonda soʻfiylarning uygʻonishi Xojaning soʻfiylikka shubha bilan qaraydigan musulmonlarga, jumladan, shariat va soʻfiylikni (tariqa) uygʻunlashtirishga qaratilgan faoliyati bilan bogʻliq[1]. U shariat va tasavvufga oid ikkita „Shariyat Alo“ („Shariat nuri“) va „Ganje Asror“ („Sirlar shahri“) kitoblarini yozgan[1].
Merosi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xoʻja Yunus Ali universiteti[7] va Xoʻja Yunus Ali tibbiyot kolleji[8] ilm dargohlari Xoʻja nomi bilan atalgan. Muassasalar Xoʻjaning izdoshi va kuyovi M. M. Amjad Husayn[9] tomonidan tashkil etilgan boʻlib, tibbiyot kollejining joylashuvi uning hayoti davomida Xoʻja tomonidan tanlangan hududda bunyod etilgan[10]. Ro-ro paromi, shuningdek, „ENAYETPURI“ M/F ham Xoʻja nomi bilan atalgan.
Bangladeshdagi Xoʻja Enayetpuriga bagʻishlangan va uning ixlosmandlari tomonidan tashkil etilgan Xanqahlar (soʻfiy markazlari) quyidagilardan iborat[3]:
- Enayetpur Darbar Sharif, Xoʻjaning oʻzi tomonidan tashkil etilgan dastlabki xonqa va Bangladeshdagi barcha xonqalarning eng kattasi. Bu soʻfiylar markazi „Bisva Shanti Manzil“ (Jahon Tinchlik Markazi) nomi bilan mashhur[1].
- Mymensinghdagi Shambhuganj Darbar Sharif
- Bisva Zaker Manzil (Atroshida Atroshi pirlari tomonidan tashkil etilgan Jahon Zaker Markazi va Xoʻja shogirdlari tomonidan asos solingan eng yirik xonqohlardan biri)[1]
- Faridpurdagi Chandra Para Darbar Sharif
- Tangaildagi Para Darbar Sharif jannati Xoʻja Enayetpuriyning eng yaqin shogirdlaridan biri Mavlono Makim Uddin tomonidan asos solingan.
- Jamalpurdagi Murshidpur Darbar Sharif
Enayetpur Darbar Sharif xonaqohiga ruhiy peshvo, Enayetpuriyning uchinchi o‘g‘li Kamol Uddin va xonaqoning hozirgi sajjada nashin (so‘fiy ustozi) rahbarlik qiladi[1]. Xoʻja Kamol Uddin Naqshbandiya va Mujaddidiy farmoni boʻyicha hokimiyat egasi hisoblanadi. U oʻzining akalari Xoʻja Xosim Uddin va Xoʻja Mozammel Huqning oʻrnini egallaydi, xonaqodagi sobiq sajjada nashin lavozimida faoliyat yuritadi[3].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 Dastagir, Golam. The Biographical Encyclopaedia of Islamic Philosophy. Oxford University Press, 2006 — 79–80-bet.
- ↑ 2,0 2,1 „Sufism Journal: Community: Sufism in Bangladesh“. sufismjournal.org.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Khwaja Enayetpuri(r) and his Legacy“. Qaraldi: 2018-yil 27-yanvar.
- ↑ 4,0 4,1 „Life and Work“. Khwaja Enayetpuri. Qaraldi: 2018-yil 27-yanvar.
- ↑ Dastagir, Golam (June 2002). "Some Aspects of Khwaja Enayetpuri's Sūfism". Copula 19. http://khwajaenayetpuri.org/copula_vol_19.pdf. Qaraldi: 27 January 2018.Yunus Ali]]
- ↑ Dastagir. „Islam & Multiculturalism in Bangladesh: A Reflection“. International Institute of Advanced Islamic Studies. 2018-yil 27-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 27-yanvar.
- ↑ „Background History“. Khwaja Yunus Ali University. 2018-yil 27-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 27-yanvar.
- ↑ „About Kyamc“. Khwaja Yunus Ali Medical College. 2018-yil 27-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 27-yanvar.
- ↑ „The Founder of KYAU“. Khwaja Yunus Ali University. 2018-yil 27-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 27-yanvar.
- ↑ „Our Vision, Our Mission“. Khwaja Yunus Ali Nursing College. 2018-yil 27-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 27-yanvar.