Kontent qismiga oʻtish

Vnukovo xalqaro aeroporti

Koordinatalari: 55°35′46″N 37°16′03″E / 55.59611°N 37.26750°E / 55.59611; 37.26750
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Vnukovo International Airport
Международный аэропорт Внуково
IATA kodi: VKOICAO kodi: UUWW – Joylashuv identifikatori: VNK
Qisqacha bayon
Aeroport turi Fuqarolik
Operator „Vnukovo Airport“ AJ
Xizmat doirasi Moskva aglomeratsiyasi
Joylashuvi Moskva
Havo yoʻli tuguni
Dengiz sathidan balandligi 209 m / 686 ft
Koordinatalari 55°35′46″N 37°16′03″E / 55.59611°N 37.26750°E / 55.59611; 37.26750
Vebsayti vnukovo.ru
Xarita
VKO (Rossiya)
VKO
Aeroportning Rossiya xaritasidagi joylashuvi
Uchish/qoʻnish yoʻlaklari
Uzunligi Yuzasi
m ft
06/24 3,500 11,483 Beton
01/19 3,060 10,039 Beton
Maʻlumotlar (2018)
Yoʻlovchilar oqimi 21,478,486
Samolyotlar harakati 163,600
Manba: Rossiya federal havo transporti agentligi (2018-yilgi vaqtinchalik statistikaga ham qarang)[2]

Vnukovo, rasman Vnukovo Andrey Tupolev xalqaro aeroporti (Andrey Tupolev nomidagi) (ruscha: Внуково) (IATA: VKOICAO: UUWW) — Moskva markazidan 28 km (17 mi) janubi-g‘arbda, Vnukovo tumanida joylashgan qo‘sh uchish-qoʻnish yoʻlakli xalqaro aeroport. Bu Domodedovo, Sheremetyevo va Jukovskiy bilan bir qatorda Moskvaga xizmat ko‘rsatadigan to‘rtta yirik aeroportdan biridir. 2019-yilda aeroport 24,01 million yo‘lovchiga xizmat ko‘rsatgan, bu bir yil oldinga nisbatan 12 foizga ko‘pdir. Vnukovo 2021-yilda Yevropadagi eng gavjum aeroportlari orasida o‘n birinchi o‘rinni egalladi, biroq 2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bosqini ortidan kiritilgan sanksiyalar natijasida transport qatnovi keskin pasaydi va 2022-yilda 30-o‘ringa tushib ketdi[3].

Vnukovo aeroportidagi AQSh prezidenti Ronald Reagan, 1988-yil
Eski terminal (2000-yildagi rasm)
Apron ko‘rinishi
Terminal A

Vnukovo — Moskvadagi eng qadimgi aeroport. U Ikkinchi jahon urushi paytida ochilgan va harbiy harakatlar uchun foydalanilgan, ammo urushdan keyin fuqarolik obyektiga aylangan[manba kerak]. Qurilishi 1937-yilda Sovet hukumati tomonidan tasdiqlangan, chunki eski Xodinka aerodromi (shahar markaziga ancha yaqinroq joylashgan, ammo 1980-yillarda yopilgan) haddan tashqari yukalama bilan ishlar edi[manba kerak].

Vnukovo aynan ushbu aeroport qurilishi uchun maxsus tashkil qilingan Likovlag gulagining bir necha ming mahbuslari tomonidan qurilgan va 1941-yil 1-iyulda ochilgan. Ulugʻ Vatan urushi davrida harbiy havo bazasi sifatida foydalanilgan, yoʻlovchilarga xizmat koʻrsatish urushdan keyin boshlangan[manba kerak].

1956-yil 15-sentyabrda Tupolev Tu-104 samolyoti Moskva Vnukovodan Omsk orqali Irkutskka ilk yo‘lovchi parvozini amalga oshirdi[manba kerak].

1957-yil 4-noyabrda Ruminiya Ishchi partiyasi amaldorlari, xususan, Kommunistik Ruminiyaning eng ko‘zga ko‘ringan siyosatchilari (George Georgiu-Dej, Kivu Stoyka, Aleksandru Mogiorosh, Shtefan Voitech, Nikolae Chaushesku, Leonte Reutu hamda Grigore Preotyasa) bortida boʻlgan samolyot bilan Vnukovo aeroportida baxtsiz hodisa yuz berdi. O‘sha paytda tashqi ishlar vaziri bo‘lgan Preotyasa va samolyot ekipaji halok bo‘ldi. Yana bir necha kishi jiddiy jarohat oldi.

Sovetlarning Il-18 (1956-yil 20-aprelda Moskvadan Olmaotaga) va Tu-114 (1961-yil 24-aprelda Moskvadan Xabarovskka) rusumli samolyotlarining birinchi yoʻlovchi parvozlari ham Vnukovo aeroportidan amalga oshirildi. 1980-yilda Vnukovo 22-yozgi olimpiya oʻyinlari tufayli kengaytirildi. 1993-yilda aeroport aksiyadorlik jamiyatiga aylantirildi.

2003-yil oxirida federal hukumat tomonidan aeroportning nazorat paketi Moskva hukumatiga oʻtkazilgandan soʻng Vnukovo xalqaro aeroportida keng qamrovli rekonstruksiya va strategik rivojlanish dasturi boshlandi.

Aeroportning strategik rivojlanish rejasining bir qismi sifatida ushbu loyihalar 2003—2005-yillarda yakunlandi:

  • 2004-yil aprel: Yangi terminal B ochildi. Terminal hozirda xalqaro yoʻlovchi reyslariga xizmat koʻrsatadi, ammo kelajakda u ichki reyslarni boshqarish yoki keyinroq aniqlanadigan boshqa maxsus funksiyalarni bajaradigan terminalga aylantiriladi. Terminalning umumiy maydoni 80 000 m 2 (861 000  sq ft) ni tashkil qiladi, bu yiliga toʻrt million yoʻlovchi tashish imkoniyatini beradi.
  • 2005-yil avgust: Vnukovoning Aeroekspress temir yoʻl operatori Moskvaning Kiyev vokzaliga ulandi.
  • 2010-yil dekabr: Yangi terminal A ochildi.
  • 2016-yil yozi: Terminal B tomonidan amalga oshirilgan barcha reyslar A terminaliga oʻtkazildi va B terminali yopildi.

Vnukovo yirik xususiy samolyotlarda xalqaro reyslar boʻyicha Yevropaning eng gavjum aeroportidir[4].

Joylashuvi va quvvati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Moskvadagi uchta aeroportdan Vnukovo dengiz sathidan eng balandi (204 m (669 ft), shuning uchun tuman boʻlsa, u tez-tez muqobil aeroport boʻlib xizmat qilgan[5].

Aerodromda uzunligi 3,500 m (11,500 ft) va 3,060 m (10,040 ft) boʻlgan ikkita bir-biri bilan kesishgan uchish-qoʻnish yoʻlagi mavjud. Har bir uchish-qoʻnish yoʻlagi har tomondan 10 m kenglikdagi xavfsizlik yelkalari bilan 60 m (200 ft) kenglikda. Qoʻshma uchish-qoʻnish yoʻlagining quvvati soatiga 60 ta samolyot harakatiga moʻljallangan. 24-uchish-qo‘nish yo‘lagi asosan uchish uchun, 01-uchish-qo‘nish yo‘lagi esa qo‘nish uchun foydalaniladi.

Aeroportning ikkita yoʻlovchi terminali (Terminal A va terminal B), bitta umumiy aviatsiya terminali (charter va biznes reyslari uchun), bitta yuk terminali va 60 ta samolyot stendlari bor.

Aeroport soatiga maksimal 10100 yoʻlovchiga xizmat koʻrsatishi mumkin[6] va u yerda 4000 kishi ishlaydi. 2013-yilda aeroport deyarli 11,18 million yoʻlovchiga xizmat koʻrsatgan, bu 2012-yilga nisbatan 15,3 foizga koʻpdir[7]. 2014-yil fevral oyida aeroport 722 500 yoʻlovchiga xizmat koʻrsatdi, bu 2013-yil fevraliga nisbatan 23,8 foizga oʻsdi, bu qisman Utair tomonidan kengaytirilganligi bilan bogʻliq[8].

Vnukovo aeroportida koʻplab siyosiy rahbarlar va Rossiyaga tashrif buyuradigan muhim shaxslar foydalanadigan VIP zal mavjud. Rossiya prezidenti ham Vnukovoning VIP zalidan foydalanadi. Tupolev avialaynerini qayta ishlash zavodi aeroportning chetida joylashgan boʻlib, bir nechta yirik samolyot angarlarida kapital taʼmirlash va modifikatsiya qilish dasturlari amalga oshiriladi. Aeroportning shimoliy perimetrida yuqori martabali davlat amaldorlari uchun davlat rahbari parvozlari amalga oshiriladigan davlat VIP transport qanoti joylashgan. Shunday qilib, VIP reyslar kelgan yoki joʻnab ketganda aeroport vaqti-vaqti bilan muntazam reyslar uchun yopiladi.

Keyingi kengayishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Istiqbolli rivojlanish dasturi 2015-yilgacha davom etishi moʻljallangan edi va Vnukovo Internationalni xalqaro ahamiyatga ega yuqori raqobatbardosh havo transporti markaziga aylantirishga, yoʻlovchilarga ham, ijarachilarga ham keng qamrovli sifatli xizmatlarni taklif qilishga qaratilgan edi.

Yangi xalqaro yoʻlovchi A terminalining umumiy maydoni 250,000 m2 (2,700,000 kv ft) boʻladi va soatiga 7800 nafar, yiliga 18-20 million yoʻlovchini oʻtkazish imkoniyatiga ega boʻladi[9]. Bu ijarachi aviakompaniyalar uchun aeroportda mijozlarga xizmat koʻrsatish sifatini kengaytirish va yaxshilash uchun koʻplab imkoniyatlarni ochib beradi, shuningdek, xalqaro sifatli xizmat va qulaylikni joriy etishni taʼminlaydi. Kengaytirilgan terminal binosi mavjud ichki yoʻlovchi terminali oʻrnida joylashgan boʻlib, shuningdek, terminalning yonida va Vnukovo aholi punkti tomon butun qoʻshni quruqlikdagi hududni keyingi rivojlantirish uchun drayver boʻlib xizmat qiladi. Vnukovo yoʻlovchi terminallarining eng eskisi 1941-yilga toʻgʻri keladi, yangisi qurilishi boshlanishi bilan buzib tashlanadi (u 2005-yil noyabr oyida demontaj qilina boshlagan). 1970-yillarning oxirida qurilgan mavjud ichki 2-terminal qurilishning yakuniy bosqichida va yangi terminal bilan almashtirilgunga qadar ishlashda davom etadi.

Kengaytirish rejalari ikkita V-konfiguratsiya qilingan uchish-qoʻnish yoʻlaklaridan birini (3,500 m (11,500 ft) uzaytirishni va 3,060 m (10,040 ft) uzunligi) 3,800 m (12,500 ft) gacha va asboblarni qoʻnish tizimini hozirgi CAT II dan CAT III ga yangilashni oʻz ichiga oladi. Kengaytirish doirasida mavjud taksi yoʻllari kengaytiriladi va yangilari, shuningdek, yangi boshqaruv minorasi, yuk terminali kengaytmasi va koʻp qavatli avtoturargoh quriladi.

Terminal A ichki va xalqaro reyslar uchun foydalaniladigan yagona terminaldir. B va D terminallari 2017-yil oktyabr holatida ishlamayapti.

Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aviakompaniya Manzillar
Aero Nomad Airlines Bishkek[10], Oʻsh[11]
Air Dilijans Yerevan
AJet Anqara
ALROSA Irkutsk[12], Orenburg[12]
ATA Airlines Mavsumiy charter: Tehron–Imom Xumayniy[13]
Azerbaijan Airlines Boku
Azimut Batumi[14], Buxoro, Fargʻona, Ganja, Istanbul, Namangan, Pskov, Qarshi, Tbilisi[14], Termiz, Toshkent, Urganch, Yerevan
Azur Air[15][16] Mavsumiy charter: Antaliya, Bodrum[17], Kolombo-Bandaranaike[18] Hurgada, Pattaya[18], Phuket[18], Yerevan, Sharm ash-Shayx
Belavia Gomel[19], Minsk[20][21]
Conviasa[22] Havana[23], Karakas[24], Porlamar[25]
flydubai Dubay-Xalqaro
flynas Ar-Riyod
FlyOne Yerevan[26]
Gazpromavia Bovanenkovo, Nadim, Noviy Urengoy, Noyabrsk, Tyumen, Ufa, Yamburg, Yekaterinburg
Georgian Airways Tbilisi[27]
I-Fly[28] Sankt-Peterburg, Sochi, Yekaterinburg
Iran Airtour Airlines Tehron–Imom Xumayniy
Iraqi Airways Bagʻdod
Meraj Airlines Mavsumiy: Tehron–Imom Xumayniy
Pegasus Airlines Istanbul–Sabiha Goʻkchen[29]
Mavsumiy: Anqara[30], Antaliya[29], Bodrum[31], Dalaman[31], Izmir[31]
Pobeda Abu-Dabi[32], Antaliya, Gorno-Altaysk, Gyumri, Istanbul[33], Istanbul–Sabiha Goʻkchen, Koʻrgan[34], Mahachqalʼa, Mineralnye Vodi, Novosibirsk, Perm, Sankt-Peterburg, Samarqand[35], Saransk, Saratov, Sochi, Surgut, Toshkent[36], Tomsk, Tyumen, Ufa, Ulan-Ude[37], Ulyanovsk–Baratayevka, Volgograd, Kaliningrad, Yekaterinburg, Oʻsh[38], Sharm ash-Shayx
Mavsumiy: Bodrum, Dalaman, Dubay-Xalqaro, Gʻoziposho
Rossiya Airlines Sankt-Peterburg, Ufa, Yekaterinburg[39]
RusLine Tambov, Vorkuta, Yoshkar-Ola (toʻxtatilgan)[40]
SCAT Airlines Aqtau, Olmaota, Ostana[41], Chimkent
Shirak Avia Yerevan[42]
Somon Air Dushanbe, Xoʻjand
Syrian Air Damashq
Turkish Airlines Antaliya, Istanbul
Utair Antaliya, Boku, Buxoro, Dushanbe, Fargʻona, Grozniy, Kogalim, Krasnoyarsk-Xalqaro, Koʻrgan, Lankaron[43], Magas, Mahachqalʼa, Mineralnye Vodi, Minsk, Murmansk, Naxichevan, Naryan-Mar, Noyabrsk, Qozon, Sankt-Peterburg, Samara, Samarqand, Siktivkar, Sochi, Surgut, Toshkent, Tyumen, Ufa, Usinsk, Uxta, Vladikavkaz[44], Kaliningrad, Xanti-Mansiysk, Yakutsk, Yerevan
Mavsumiy: Beloyarskiy
UVT Aero Bugulma[45], Qozon, Tobolsk[45]
Oʻzbekiston havo yoʻllari Buxoro, Fargʻona, Namangan, Navoiy, Nukus, Qarshi, Samarqand, Toshkent, Termiz, Urganch[46]
Vologda Aviation Enterprise Vologda
Yakutia Airlines Mahachqalʼa[47] Mineralnye Vodi[48], Neryungri, Novokuznetsk[48], Pevek, Sabetta, Sochi, Yakutsk
Yamal Airlines Tyumen

Yillik yoʻlovchi oqimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yillik yoʻlovchi tashish[49]
Yil Yoʻlovchilar oʻzgarishi, %da
2010 9 460 292
2011 8 197 162 Decrease −13,4%
2012 9 699 452 18,3%
2013 11,175,142 15,2%
2014 12 733 118 14%
2015 15 815 129 24,2%
2016 13 946 688 Decrease −11,8%
2017 18 139 000 30,1%
2018 21 478 000 18,4%
2019 24 001 521 14,4%
2020 12 565 241 Decrease 47,4%
2021 17 999 084 43,2%
2022 16 400 000 Decrease 8,(%
2023 14 500 000 Decrease 11,6%

Yer usti transporti

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ikki qavatli Aeroexpress ESh2 Vnukovo aeroporti vokzalida

  Vnukovo aeroportini Moskva markazidagi Kiyev temir yo‘l vokzali bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘laydigan Aeroexpress 2005-yil avgust oyida ochilgan. Bir tomonlama safar narxi 500 rubl (onlayn xarid uchun 420 rubl)[50] (2017-yil noyabr holatiga ko‘ra). Sayohat 35 daqiqa davom etadi.

Aeroportdan Moskva shahriga Mosgortrans munitsipal avtobus yo‘nalishlari orqali borish mumkin: 611 — Moskva metrosining Sokolnicheskaya yo‘nalishining ketma-ket ikkita bekatiga (Troparyovo va Yugo-Zapadnaya) yetib boradi, 611k (ruscha: 611к) faqat Moskva metrosining Sokolnicheskaya yo‘nalishining eng yaqin Salaryevo bekatigacha yetib boradi, lekin tez-tez tirband bo‘ladigan MKAD yo‘li bilan kesishishdan qochadi; yaqinidagi Rumyantsevo bekatiga faqat aeroportga boradigan yo‘lda osongina borish mumkin, undan uzoqda emas. Yo‘l haqi 50 rubl (2016-yil sentyabr holatiga ko‘ra; 0,77 AQSh dollariga teng), sayohat vaqti 20-35 min jadval bo‘yicha. 45-sonli xususiy marshrutka liniyasi ham ushbu yo‘nalishda xizmat qiladi. Bir tomonlama safar narxi 150 rubl (2016-yil fevral holatiga ko‘ra; 2 AQSh dollariga teng). Moskvadagi tirbandlik tufayli sayohat 15 daqiqadan 1 soatgacha davom etadi.

Aeroportda Moskva shahri va poytaxt atrofiga qatnovchi bir nechta taksi xizmatlari mavjud. Uber, Gett, Yandex.Taxi va mahalliy transport tarmoqlari kompaniyalari Moskvaning istalgan nuqtasiga bir xil tarifli safarlarni taklif qilishadi.

2023-yilda ochilishi rejalashtirilgan Vnukovo metro bekati loyihasi

Moskva hukumati 8-sonli metro liniyasini (Kalininsko-Solntsevskaya) kengaytirish doirasida aeroportga xizmat ko‘rsatish uchun metro bekatini ochishni rejalashtirmoqda. U 2023-yilda Rasskazovkadan yangi terminal bekati sifatida yakunlanishi rejalashtirilgan.

Boshqa imkoniyatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ilgari Vnukovo Airlines aviakompaniyasining bosh ofisi aeroportda joylashgan edi[51]. 2001-yilda aviakompaniya Siberian Airlines (hozirgi S7 aviakompaniyasi) bilan birlashdi.

Aeroport Rossiya davlati va rossiyalik tadbirkor Vitaliy Vantsev va uning sheriklari tomonidan egalik qilinadi. 2018-yil mart oyida Qatar Airways Vnukovo aeroportining 25 foiz ulushini sotib olishni rejalashtirayotganini eʼlon qilgan edi[52].

Baxtsiz hodisalar va falokatlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • 1943-yil 21-dekabrda Lisunov Li-2 samolyoti mashq parvozi paytida chap orqa yonilgʻi bakidagi nuqson tufayli halokatga uchradi[53].
  • 1944-yil 4-martda Duglas C-47A samolyoti aylanib o‘tishga urinayotganda yerda Bell P-39Q Airacobra bilan urilib ketdi[54].
  • 1946-yil 5-noyabrda Duglas C-47B ekipaji qo‘nish belgisidan 300 m (980 ft) o‘tib ketib, halokatga uchradi. Samolyot pastlab uchdi va dvigatel quvvati keskin oshirildi. Samolyot tik ko‘tarilishga chiqdi, tezligini yo‘qotdi va qo‘nish belgisidan 600 m (2000 ft) o‘tib halokatga uchradi[55].
  • 1946-yil 5-noyabrda Aeroflot-Litva Lisunov Li-2 samolyoti ushlab turish holatida bir necha marta yaqinlashishga urinishlardan keyin yoqilg‘i tugashi sababli qulab tushdi[56].
  • 1947-yil 1-iyulda Aeroflot Ilyushin Il-12 samolyoti parvoz paytida chap dvigatel ishlamay qolib qulab tushdi va bu havo tezligini yo‘qotishiga sabab bo‘ldi[57].
  • 1951-yil 29-martda Aeroflot Ilyushin Il-12P halokatga uchradi, bu vaqtda o‘ng pervanel radio minorasining tepasiga urildi[58].
  • 1957-yil 14-iyunda Polsha Airlines aviakompaniyasining LOT 232-reysini amalga oshiruvchi Ilyushin Il-14P samolyoti ekipaj asboblardan foydalanish bo‘yicha ko‘rsatmalarga rioya qilmagani sababli halokatga uchradi[59].
  • 1957-yil 4-noyabrda Ruminiya hukumatiga tegishli Ilyushin Il-14P samolyoti tumanli havoda yaqinlashayotganda qulab tushdi[60].
  • 1959-yil 2-sentyabrda Ilyushin Il-18B jiddiy konstruktiv zarar ko‘rdi va u favqulodda qo‘nishga majbur bo‘ldi. Samolyot hisobdan chiqarildi[61].
  • 1959-yil 23-oktyabrda Aeroflotning 200-reysi yaqinlashayotganda o‘rmonga qulab tushdi va yong‘in natijasida vayron bo‘ldi, bortdagi 29 kishidan 28 nafari halok bo‘ldi[62].
  • 1969-yil 26-avgustda Aeroflot Ilyushin Il-18B samolyoti ekipaj qo‘nish moslamasini tushirishni unutganidan keyin qulab tushdi va 16 yo‘lovchi halok bo‘ldi[63].
  • 1971-yil 10-oktyabrda Aeroflot 773-reysi parvozdan ko‘p o‘tmay qulab tushdi va bortdagi portlovchi qurilma ishga tushdi va bortdagi barcha 25 kishi halok bo‘ldi[64].
  • 1976-yil 3 yanvarda Tupolev Tu-124 samolyoti Aeroflot 2003-reysi IMCda ikkala aviagorizont ishlamay qolgandan keyin Vnukovo aeroportidan 7 kilometr (4.3 mi) g‘arbda qulab tushdi.
  • 1979-yil 17-martda Aeroflot 1691-reysi aeroportga qaytishga urinayotganda uchish-qo‘nish yo‘lagidan 1.5 kilometr (0.93 mi) uzoqlikda qulab tushdi[65].
  • 1980-yil 2-iyun kuni Sovet Harbiy-havo kuchlarining Antonov An-22A samolyoti parvoz paytida yong‘inga uchradi va uchish-qo‘nish yo‘lagiga yaqin joyda qulab tushdi[66].
  • 2010-yil 16-yanvarda Utair Boeing 737-500 VQ-BAC samolyoti qo‘nayotganda uchish-qo‘nish yo‘lagidan chiqib ketdi va burun g‘ildiragi qulab tushganda jiddiy shikastlandi[67].
  • 2012-yil 29-dekabrda Red Wings TU-204 uchish-qo‘nish yo‘lagidan chiqib ketib, M3 trassasiga borib urildi. Samolyot yonib ketdi va uch bo‘lakka bo‘linib ketdi, videoregistratordagi videolarda mashina vayronalarga urilgani aks etgan. Besh kishi halok bo‘ldi[68].
  • 2014-yil 20-oktyabrda Dassault Falcon 50 samolyoti parvoz paytida qor tozalash mashinasi bilan to‘qnashib ketdi va bortdagi barcha to‘rt kishi, jumladan Total SA neft va gaz kompaniyasi bosh direktori Kristof de Marjer ham halok bo‘ldi.
  • 2021-yilda yosh erkak yo‘lovchi aeroportda aviakompaniya xodimini o‘ldirib qo‘ydi. Ular parvozdan keyin uchrashuv uyushtirgani aytilgan. U qochib ketgan va bir necha kundan keyin qo‘lga olingan[69].
  1. „ru:Авиакомпания "РусЛайн" меняет аэропорт базирования в Москве“ (ru). www.rusline.aero. Airline "RusLine". Qaraldi: 2018-yil 19-mart.
  2. „Объемы перевозок через аэропорты России“ [Transportation volumes at Russian airports] (ru). www.favt.ru. Federal Air Transport Agency. 2016-yil 30-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 23-oktyabr.
  3. „Airport Insights Report: Top 10 European airports for 2022 and 2023 outlook“. CTC - Corporate Travel Community. Qaraldi: 2023-yil 24-iyun.
  4. Advertising to the super-rich: Posters for plutocrats
  5. „Vnukovo international airport“. 2013-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 20-yanvar.
  6. „vnukovo.ru – Facts and figures“. Qaraldi: 2014-yil 10-oktyabr.
  7. „Vnukovo Airport passenger statistics for 2017“. Qaraldi: 2018-yil 17-yanvar.
  8. „Growth at Vnukovo“. Airliner World. May 2014. 12-bet.
  9. „Vnukovo international airport“. 2013-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 20-yanvar.
  10. „Home“. Aero Nomad.
  11. „On February 10, the domestic Aero Nomad Airlines operated the first regular flight Osh-Moscow-Osh, thereby increasing the number of regular flights from Osh to Moscow“ (en). Aero Nomad Airlines (2023-yil 10-fevral). Qaraldi: 2023-yil 7-aprel.
  12. 12,0 12,1 „На самолете в Иркутск? Легко! У Оренбуржцев появилась возможность улететь в Сибирь“ (ru). 56orb.ru. Сетевое издание «56 медиа» (2024-yil 3-fevral). Qaraldi: 2024-yil 3-fevral.
  13. Tore, Iuliia. „Iran's ATA Airlines Launches Charter Flights from Tehran to Moscow“. Rus Tourism News (2024-yil 23-avgust). Qaraldi: 2024-yil 26-avgust.
  14. 14,0 14,1 „Azimuth Adds Moscow – Georgia Routes in NW23“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 4-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 5-oktyabr.
  15. „Flight map“. azurair.ru. 2019-yil 12-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 16-iyul.
  16. „TUI Flight Program“. agent.tui.ru. 2019-yil 24-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 16-iyul.
  17. Liu, Jim. „AZUR Air adds 777-300ER Moscow – Bodrum service in W19“. Routesonline (2019-yil 13-may). Qaraldi: 2019-yil 13-may.
  18. 18,0 18,1 18,2 „AZUR Air Expands Phuket Network in NW23“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 2-noyabr). Qaraldi: 2023-yil 2-noyabr.
  19. „Belavia Adds Gomel – Moscow Service From late-Oct 2023“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 3-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 3-oktyabr.
  20. „Belavia resumes Moscow Vnukovo service from mid-July 2022“. AeroRoutes (2022-yil 25-iyul). Qaraldi: 2022-yil 26-iyul.
  21. „Belavia Increases Minsk – Moscow Vnukovo Flights From late-July 2023“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 12-iyul). Qaraldi: 2023-yil 12-iyul.
  22. „Russian Government Announces New Moscow-Caracas Route“. airwaysmag.com (2021-yil 25-mart).
  23. „Conviasa Plans Havana – Moscow Service From mid-June 2023“ (en-CA). AeroRoutes. Qaraldi: 2023-yil 30-may.
  24. „Conviasa Extends Havana – Moscow Service into 2024“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 29-avgust). Qaraldi: 2023-yil 30-avgust.
  25. „Conviasa NS24 Moscow Operations“ (en-CA). AeroRoutes (2024-yil 4-aprel). Qaraldi: 2024-yil 4-aprel.
  26. „FLYONE | News“.
  27. „Georgian Airways to launch Tbilisi-Moscow-Tbilisi flights from May 20“. Interpressnews (2023-yil 16-may). Qaraldi: 2023-yil 16-may.
  28. „I-Fly Destinations“. iflyltd.ru (2018-yil 20-iyun).
  29. 29,0 29,1 „Pegasus будет летать из Внуково вместо Домодедова“ (2023-yil 26-aprel).
  30. „PEGASUS NS23 NETWORK ADDITIONS – 16APR23“. aeroroutes.com (2023-yil 18-aprel).
  31. 31,0 31,1 31,2 Liu, Jim. „Pegasus schedules new routes to Moscow in S19“. Routesonline (2019-yil 12-mart). Qaraldi: 2019-yil 12-mart.
  32. „Pobeda Adds Moscow – Abu Dhabi Service in NW23“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 3-avgust). Qaraldi: 2023-yil 3-avgust.
  33. Liu, Jim „Pobeda increases Istanbul flights form Nov 2020“. Routesonline. Qaraldi: 2020-yil 21-oktyabr.
  34. Liu, Jim „Pobeda adds Moscow – Kurgan service in Oct 2020“. Routesonline. Qaraldi: 2020-yil 17-sentyabr.
  35. „"Победа" открыла продажу билетов на новый международный рейс – Москва-Ташкент“ (ru). pobeda.aero. Pobeda Airlines LLC, Aeroflot Group. Qaraldi: 2023-yil 26-dekabr.
  36. „Pobeda Adds Moscow – Tashkent From April 2024“ (en-CA). AeroRoutes (2024-yil 5-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 7-yanvar.
  37. „"Победа" с апреля возобновит рейсы из Москвы в Улан-Удэ“ (2021-yil 18-fevral).
  38. „"Победа" открыла продажи на новый международный рейс – в Киргизию“ (ru). pobeda.aero. Pobeda Airlines LLC, Aeroflot Group. Qaraldi: 2024-yil 4-mart.
  39. „Из аэропорта Внуково летом будет обслуживаться больше международных направлений, чем внутренних“. ATO.ru (2024-yil 3-aprel). Qaraldi: 2024-yil 5-aprel.
  40. ЭШКИНИНА, ВАЛЕРИЯ. „Взлетная полоса аэропорта Йошкар-Олы закрылась на ремонт“. Общественно-политическое сетевое издание «Марийская правда» (2023-yil 1-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 2-oktyabr.
  41. Liu, Jim. „SCAT adds Nur-Sultan – Moscow service from July 2019“. Routesonline (2019-yil 24-iyun). Qaraldi: 2019-yil 24-iyun.
  42. „Shirak Avia Expands Russia Network in 4Q22“ (en-GB). Aeroroutes (2022-yil 29-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 29-noyabr.
  43. „Russian Utair Airlines to launch flights from Moscow to Azerbaijan's Lankaran“ (en). Trend.Az (2024-yil 7-iyun). Qaraldi: 2024-yil 10-iyun.
  44. „Utair NS24 Network Additions“ (en-CA). AeroRoutes (2024-yil 2-aprel). Qaraldi: 2024-yil 2-aprel.
  45. 45,0 45,1 „Авиакомпания UVT aero возобновляет полетную программу из аэропорта Внуково“ (ru). Vnukovo International Airport (2023-yil 1-noyabr). Qaraldi: 2023-yil 1-noyabr.
  46. „Uzbekistan Airways Moscow Service Changes From Oct 2023“. Aeroroutes. Qaraldi: 2023-yil 22-sentyabr.
  47. Liu, Jim „Yakutia adds Moscow – Makhachkala service from late-Sep 2020“. Routesonline. Qaraldi: 2020-yil 18-sentyabr.
  48. 48,0 48,1 Liu, Jim. „Yakutia W19 Domestic network additions“. Qaraldi: 2019-yil 24-oktyabr.
  49. „Аэропорт Внуково в 2018 году сталь вторым в Европе по приросту пассажиропотока“ (ru). corp.vnukovo.ru.
  50. „Fares and services“. Aeroexpress. 2016-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 20-fevral.
  51. Accident Investigation Board Norway. „Report on the Accident to Vnukovo Airline's Tupolev Tu-154M RA 85621 Near Svalbard Airport Longyear, Norway on 29 August 1996“ (1999-yil 2-noyabr). Qaraldi: 2014-yil 21-avgust.
  52. „Qatar Airways plans to buy stake in Russian airport as emir visits Moscow“. Reuters.com (2018-yil 27-mart). Qaraldi: 2018-yil 3-iyun.
  53. Ranter. „ASN Aircraft accident Lisunov Li-2 CCCP-L4032 Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  54. Ranter. „ASN Aircraft accident Douglas C-47A-1-DK (DC-3) CCCP-L875 Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  55. Ranter. „ASN Aircraft accident Douglas C-47B-5-DK (DC-3) CCCP-L946 Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  56. Ranter. „ASN Aircraft accident Lisunov Li-2 CCCP-L4207 Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  57. Ranter. „ASN Aircraft accident Ilyushin 12P CCCP-L1317 Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  58. Ranter. „ASN Aircraft accident Ilyushin 12P CCCP-L1313 Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  59. Ranter. „ASN Aircraft accident Ilyushin 14P SP-LNF Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  60. Ranter. „ASN Aircraft accident Ilyushin 14P YR-PCC Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  61. Ranter. „ASN Aircraft accident Ilyushin 18B CCCP-75676 Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  62. Ranter. „ASN Aircraft accident Ilyushin 14P CCCP-41806 Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  63. Ranter. „ASN Aircraft accident Ilyushin 18B CCCP-75708 Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  64. Ranter. „ASN Aircraft accident Tupolev 104B CCCP-42490 Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  65. http://aviation-safety.net/database/record.php?id=19790317-1%7CTupolev Tu-104B accident Mar 17 1979
  66. Ranter. „ASN Aircraft accident Antonov 22A CCCP-09311 Moskva-Vnukovo Airport (VKO)“. aviation-safety.net. Qaraldi: 2017-yil 13-aprel.
  67. „Recent accidents / incidents worldwide“. JACDEC. Qaraldi: 2010-yil 17-yanvar.
  68. „TU-204 RA-64047 29.12.2012“. mak-iac.org. Interstate Aviation Committee. Qaraldi: 2019-yil 7-may.
  69. „Flight attendant strangled to death during hotel meet-up“ (2021-yil 29-may).