Kontent qismiga oʻtish

Suriyada Ahmadiya ta'limoti

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Ahmadiya harakati(taʼlimoti)ning ramziy belgisi
Ahmadiya harakatining dunyo b`ylab tarqalish darajasi (qancha toʻq boʻlsa, shuncha koʻproq odamni qamrab olgan)
Ahmadiya harakati (taʼlimoti) tarqalgan mamlakatlar
Davlatlar
Afrika

JazoirAngolaBeninBotsvanaBurkina FasoBurundiKamerunKabo-VerdeMarkaziy Afrika RespublikasiChadKomor orollariKot-d’IvuarKongo DRKongo RespublikasiJibutiMisrEkvatorial GvineyaEritreyaEfiopiyaGabonGambiyaGanaGvineyaGvineya-BisauKeniyaLesotoLiberiyaLiviyaMadagaskarMalaviMaliMavritaniyaMavrikiyMarokashMozambikNamibiyaNigerNigeriyaRuandaSenegalSeyshel orollariSyerra-LeoneSomaliJanubiy AfrikaSudanSvazilendTanzaniyaTunisUgandaZambiyaZimbabve

Osiyo

AfgʻonistonBahraynBangladeshButanBruneyBirmaKambodjaXitoyGonkongHindistonIndoneziyaIroqEronIsroilIordaniyaQozogʻistonKoreyaQuvaytQirgʻizistonLaosLivanMalayziyaMaldiv orollariMoʻgʻulistonNepalUmmonShimoliy KoreyaPokistonFalastinFilippinQatarRossiyaSaudiya ArabistoniSingapurJanubiy KoreyaShri-LankaSuriyaTayvanTojikistonTailandKurkaTurkmanistonBirlashgan Arab AmirliklariOʻzbekistonVetnamYaman

Yevropa

AlbaniyaAndorraArmanistonAvstriyaOzarbayjonBelarusBelgiyaBosniya va GertsegovinaBolgariyaXorvatiyaKiprChexiyaDaniyaEstoniyaFinlandiyaFransiyaGruziyaGermaniyaGretsiyaVengriyaIslandiyaIrlandiyaItaliyaJersiKosovoLatviyaLixtenshteynLitvaLyuksemburgMaltaMoldovaMonakoChernogoriyaNiderlandiyaShimoliy MakedoniyaNorvegiyaPolshaPortugaliyaRuminiyaRossiyaSan-MarinoSerbiyaSlovakiyaSloveniyaIspaniyaShvetsiyaShveysariyaUkrainaBirlashgan Qirollik

Amerika

Antigua va BarbudaBarbadosBelizBraziliyaKanadaChiliKolumbiyaKosta-RikaKubaDominikaDominik RespublikasiEkvadorSalvadorGvatemalaGayanaGaitiGondurasYamaykaMeksikaNikaraguaPanamaParagvayPeruSurinamTrinidad va TobagoQoʻshma Shtatlar

Okeaniya

AvstraliyaSharqiy TimorFijiKiribatiMarshall orollariMikroneziyaNauruYangi ZelandiyaPalauPapua-Yangi GvineyaSamoaTongaTuvaluVanuatu

Ahmadiya — Londondagi xalifaning ruhiy rahbarligi ostida Suriyadagi islomiy diniy harakat.

Suriya Arab Respublikasi
Shior(arabcha: وحدة، حرية، اشتراكية) Birlik, erkinlik, sotsializm
Madhiya: "حماة الديار"
(Humot ad-Diyor)
Location of Suriyada Ahmadiya ta'limoti
Poytaxt Damashq
Rasmiy til(lar) Arabcha
Hukumat Bitta-partiyalik davlat
• Prezident
Bashar Al Asad
Husayn Arnus
Mustaqillik (Millatlar Ligasi mandatidagi Fransiya ma'muriyatidan)
• Sana
17-aprel 1946
Maydon
• Butun
185,180 km2 (88-oʻrin)
• Suv (%)
1.1
Aholi
• 2002-yilgi roʻyxat
18,448,752 (55-oʻrin)
• Zichlik 99/km2
YIM (XQT) 2005-yil roʻyxati
• Butun
AQSh$ 63,310 mil. (68-oʻrin)
• Jon boshiga
AQSh$ 3,432
Pul birligi Suriya funti (SYP)
Vaqt mintaqasi UTC+2
• Yoz (DST)
UTC+3
Qisqartma SY
Telefon prefiksi 963
Internet domeni .sy


Suriyadagi harakat tarixi 1920-yillarda, Jamiyatning ikkinchi xalifasi Mirzo Bashiriddin Mahmud Ahmad Yevropa va Yaqin Sharq boʻylab safari doirasida Damashqqa tashrif buyurgan paytdan boshlanadi. Falastindan u Damashqqa poyezdda yoʻl olgan va u yerda jamoatchilik eʼtiborini tortgan, shuningdek, baʼzi muxolifatlarga ham sabab boʻlgan.[1] U Jamiyat asoschisi Mirzo Gʻulom Ahmadning Damashqdan kelgan yetakchi olimlar va boshqa ziyolilar bilan daʼvolarini muhokama qilgan.[2]

1920-yillarning oxiri, Damashq: Ahmadiya harakatining dastlabki suriyaliklari. Markazda Jalouddin Shams joylashgan.

Yaqin Sharqqa safari ortidan xalifa Sayyid Zaynul-Obidin Valiulloh Shah va Jaloliddin Shamsni Damashqqa xizmatga yuborish uchun tayinladi. Mirzo Gʻulom Ahmadning hamrohlari boʻlgan ikki missioner 1925-yilda Suriyaga kelgan. Ular Yaqin Sharqqa joʻnatilgan birinchi missionerlardan edi. Quddusga missiya uchun kelgan Maulvi Abu’l-Ato Jalandhariy bilan birga uch missioner oʻz vaqtlarini Yaqin Sharqning yirik shaharlarida, jumladan, Hayfa, Bayrut va Qohirada Ahmadiy taʼlimotini tarqatishda oʻtkazdilar.[3] Shahning oʻzi Ahmadiya harakatining oʻsha paytdagi xalqaro shtab-kvartirasi boʻlgan Qodiyonga qaytishdan oldin bir muddat Damashqdagi „Sultoniya kolleji“da maʼruza qiluvchi boʻlishga muvaffaq boʻldi. Qaytib kelgach, Shams xalifaning koʻrsatmasi bilan Damashqda yolgʻiz qoldi. Shamsning urinishlariga qarshilik Shah qaytganidan soʻng koʻp oʻtmay paydo boʻla boshladi. Mahalliy doʻkonlarda unga xizmat koʻrsatish rad etilgan boʻlsa, mahalliy gazetalar uning saʼy-harakatlarini masxara qiluvchi satirik karikaturalarni nashr qilish orqali oʻz noroziliklarini bildirishdi. 1927-yilga kelib u Damashqda mahalliy aholi tomonidan pichoqlangan.[3] == Cheklovlar Hukmron Fransiya hukumati jamoat tartibini saqlash uchun uning Suriyani tark etishini xohlashdi. Biroq xalifaning koʻrsatmalariga amal qilgan holda, Shams Suriyada qolishda davom etdi, fransuz hukumati esa 1928-yilning yanvarida Shamsni oʻzlari chiqarib yuborishga qaror qildi.[3]

Shamsning ketishi bilan Ahmadiyaning Suriyadagi bir necha oʻn yillik missionerlik harakatlari tugadi.

Demografiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Suriya aholisining 90 % arablar (suriyaliklar); ulardan tashqari kurd, arman, turkman, turk, cherkas, falastinliklar ham yashaydi. Rasmiy til — arab tili. Aholining aksariyati sunniy musulmonlar, shuningdek shialar, alaviylar, xristianlar, maroniylar ham bor. Shahar aholisi 52,4 %. Yirik shaharlari: Damashq, Halab, Hims, Loziqiya. Lekin biron rasmiy manbalda mamlakatdagi Ahmadiylar soni maʼlum qilinmagan. Faqat baʼzi maʼlumotlargina Suriyada Ahmadiylik faoliyati mavjudligini koʻrsatadi.

  1. Near East & India (11-sentabr 1924-yil).
  2. „Akhbaar Al-Qabas“ (8-avgust 1924-yil). Qaraldi: 1-oktabr 2016-yil.
  3. 3,0 3,1 3,2 Adil Hussain Khan. From Sufism to Ahmadiyya: A Muslim Minority Movement in South Asia. Indiana University Press, 2015 — 134-bet. ISBN 9780253015297.