Adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti sovrindorlari roʻyxati
Adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti (shvedcha: Nobelpriset i litteratur) – har yili Shvetsiya akademiyasi tomonidan adabiyot sohasidagi ulkan hissalari uchun asar mualliflarga beriladigan mukofot. Kimyo, fizika, tinchlik, fiziologiya va tibbiyot sohasidagi ulkan hissalari uchun beriladigan, 1895-yilda Alfred Nobel vasiyatiga koʻra taʼsis etilgan beshta Nobel mukofotidan biridir[1]. Nobel vasiyatiga koʻra, mukofot Nobel jamgʻarmasi tomonidan boshqariladi va Shvetsiya akademiyasi tomonidan beriladi[2]. Adabiyot boʻyicha birinchi Nobel mukofoti 1901-yilda fransuz adibi Sully Prudhommega[en] berilgan[3]. Har bir sovrindor medal, diplom va pul mukofotini oladi[4]. 1901-yilda Prudhomme 150 782 shved kronasi[en] olgan edi, 2018-yil yanvar holatiga koʻra, bu summa 8 823 637 kronaga teng. Mukofot Stokgolmda har yili 10-dekabrda, Nobel vafot etgan kuni munosabati bilan oʻtkaziladigan tantanali marosimda topshiriladi[5].
Shu paytgacha adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti 120 kishiga berilgan[6]. Eng yosh laureat Rudyard Kipling boʻlib, 1907-yilda mukofotlangan paytida 41 yoshda edi. Mukofotni olgan eng keksa laureat Doris Lessing boʻlib, 2007-yilda mukofotlangan paytida 88 yoshda edi. 1931-yilda Erik Axel Karlfeldtga[en] vafotidan keyin berilgan[7]. 1958-yilda rossiyalik Boris Pasternak Sovet Ittifoqi hukumatining bosimi ostida mukofotni ochiqchasiga rad etishga majbur boʻlgan. 1964-yilda Jean-Paul Sartre adabiyot boʻyicha Nobel mukofotini olishni istamasligini maʼlum qildi[8], chunki u oʻtmishda barcha rasmiy mukofotlardan doimiy ravishda voz kechgan edi[9]. Biroq, Nobel qoʻmitasi rad etishlarni tan olmay, Pasternak va Sartreni Nobel mukofoti sovrindorlari roʻyxatiga kiritadi[10].
Oʻn yetti nafar ayol adabiyot boʻyicha Nobel mukofotiga sazovor boʻlgan[11]. Mukofot ikki kishiga berilgan toʻrtta holat boʻlgan (1904, 1917, 1966, 1974)[12]. Adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti yetti yilda berilmagan edi: 1914, 1918, 1935 va 1940—1943-yillarda[13]. Tarixda adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti bir yilga kechiktirilgan uch yil boʻlib, mukofotlar keyingi yilning oktyabr oyida oʻz egalariga berilgandi: 1915-yil, 1949-yil va 2018-yil[14][15]. 2023-yil holatiga koʻra, adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti 120 kishiga berilgan. Ular ichida 29 nafar ingliz tilida, 16 nafar fransuz tilida, 14 nafar nemis tilida soʻzlashuvchilar bor[16]. Fransiya esa, eng koʻp Nobel mukofotiga sazovor boʻlganlar mamlakatidir[17].
Mukofot sovrindorlari roʻyxati
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mundarija
|
Yil | Surat | Laureat (yashagan yillari) |
Davlat | Til(lar)i | Mukofotlangan
paytidagi yoshi |
Mukofotlanish
sababi |
Janr(lar)i |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1901[en] | Sully Prudhomme
(1839—1907) |
Fransiya | Fransuz tili | 62 | Yuksak idealizm[en], badiiy barkamollik hamda qalb va aql sifatlarining nodir uygʻunligidan dalolat beruvchi sheʼriy kompozitsiyalari uchun[18] | nazm, esse | |
1902[en] | Theodor Mommsen
(1817—1903) |
Germaniya | Nemis tili | 85 | Tarixiy yozuvchilik sanʼatining eng buyuk tirik ustasi, „A History of Rome[en]“ („Rim tarixi“) monumental asari muallifi[19] | tarix, huquq | |
1903[en] | Bjørnstjerne Bjørnson
(1832—1910) |
Norvegiya | Norveg tili | 71 | Doimo ilhomning yangiligi va eng noyob maʼnaviy poklik bilan ajralib turuvchi olijanob, yuksak va serqirra sheʼriyati uchun[20] | nazm, roman, drama | |
1904[en] | Frédéric Mistral
(1830—1914) |
Fransiya | Fransuz tili (Provansal shevasi[en]) |
74 | Xalq ruhiyatini haqqoniy aks ettirgan sheʼriy asarlarining oʻziga xosligi uchun[21] | nazm, filologiya | |
José Echegaray
(1832—1916) |
Ispaniya | Ispan tili | 72 | Ispan dramaturgiyasi anʼanalarini tiklashdagi koʻplab xizmatlari uchun[21] | drama | ||
1905[en] | Henryk Sienkiewicz
(1846—1916) |
Polsha | Polyak tili | 59 | Epos yozuvchisi sifatidagi buyuk xizmatlari uchun[22] | hikoya | |
1906[en] | Giosuè Carducci
(1835—1907) |
Italiya | Italyan tili | 71 | Uning nafaqat chuqur bilim va tanqidiy izlanishlarini hisobga olgan holda, balki eng avvalo uning sheʼriy durdonalariga xos boʻlgan ijodiy gʻayrati, uslubning yangiligi va lirik kuchiga hurmat sifatida[23] | shoirlik | |
1907[en] | Rudyard Kipling
(1865—1936) |
Buyuk Britaniya | Ingliz tili | 41 | Ushbu dunyoga mashhur muallifning ijodiga xos boʻlgan kuzatish qobiliyati, tasavvurning oʻziga xosligi, gʻoyalarning jadalligi va ajoyib hikoya qilish qobiliyatini hisobga olgan holda[24] | roman, qisqa hikoya, shoirlik | |
1908[en] | Rudolf Christoph Eucken
(1846—1926) |
Germaniya | Nemis tili | 62 | Uning haqiqatni sidqidildan izlashi, chuqur fikrlash qobiliyati, keng koʻlamli qarashlari, koʻplab asarlarida idealistik hayot falsafasini oqlagan, uni rivojlantirgan iliqlik va kuchni eʼtirof etgan holda[25] | faylasuflik | |
1909[en] | Selma Lagerlöf
(1858—1940) |
Shvetsiya | Shved tili | 51 | Uning asarlariga xos boʻlgan yuksak idealizm, yorqin tasavvur va maʼnaviy idrokni qadrlash uchun[26] | roman, qisqa hikoya | |
1910[en] | Paul Heyse
(1830—1914) |
Germaniya | Nemis tili | 80 | Uning lirik shoir, dramaturg, roman muallifi va dunyoga mashhur qisqa hikoyalar yozuvchisi sifatida uzoq samarali faoliyati davomida namoyon boʻlgan, idealizmga singib ketgan mukammal sanʼatiga hurmat sifatida[27] | nazm, drama, roman, qisqa hikoya | |
1911[en] | Maurice Maeterlinck
(1862—1949) |
Belgiya | Fransuz tili | 49 | Koʻp qirrali adabiy faoliyati, ayniqsa, fantaziya va poetik fantaziyaga boyligi bilan ajralib turadigan dramatik asarlari uchun[28] | drama, nazm, esse | |
1912[en] | Gerhart Hauptmann
(1862—1946) |
Germaniya | Nemis tili | 50 | Dramatik sanʼat sohasidagi samarali, rang-barang va ajoyib ijodini eʼtirof etish uchun[29] | drama, hikoya | |
1913[en] | Rabindranath Tagore
(1861—1941) |
Britaniya Hindistoni | Bengal tili va Ingliz tili | 52 | Tafakkuri yuksak mahorat bilan ifodalangan, teran his-tuygʻularga yoʻgʻrilgan, original va goʻzal sheʼrlari uchun[30] | nazm, roman, drama, qisqa hikoya, esse, tarjima | |
1914[en] | Berilmagan | ||||||
1915[en] | Romain Rolland
(1866—1944) |
Fransiya | Fransuz tili | 49 | Uning adabiy asarining yuksak idealizmi va turli xil insonlarni tasvirlagan haqiqatga hamdardlik va muhabbatga hurmat sifatida[31] | hikoya | |
1916[en] | Verner von Heidenstam
(1859—1940) |
Shvetsiya | Shved tili | 56 | Adabiyotimizdagi yangi davrning yetakchi namoyandasi sifatidagi ahamiyatini eʼtirof etgan holda[32] | nazm, hikoya | |
1917[en] | Karl Adolph Gjellerup
(1857—1919) |
Daniya | Dan tili va Nemis tili | 60 | Yuksak gʻoyalardan ilhomlangan rang-barang va boy sheʼriyati uchun[33] | shoirlik | |
Henrik Pontoppidan
(1857—1943) |
Daniya | Dan tili | 60 | Daniyadagi bugungi hayotning haqiqiy tasviri uchun[33] | hikoya | ||
1918[en] | Berilmagan | ||||||
1919[en] | Carl Spitteler
(1845—1924) |
Shveysariya | Nemis tili | 74 | "Olympic Spring" („Olimpiada bahori“) dostoni uchun[34] | shoirlik | |
1920[en] | Knut Hamsun
(1859—1952) |
Norvegiya | Norveg tili | 61 | Growth of the Soil[en] („Tuproq sharbati“) asari uchun[35] | hikoya | |
1921[en] | Anatole France
(1844—1924) |
Fransiya | Fransuz tili | 77 | Uslubining nafisligi, chuqur odamiylik va haqiqiy gall temperamenti bilan ajralib turadigan ajoyib adabiy yutuqlari uchun[36] | roman, shoirlik | |
1922[en] | Jacinto Benavente
(1866—1954) |
Ispaniya | Ispan tili | 56 | Ispan dramaturgiyasining yorqin anʼanalarini davom ettirgani uchun[37] | drama | |
1923[en] | William Butler Yeats
(1865—1939) |
Irlandiya | Ingliz tili | 58 | Milliy ruhni yuksak badiiy shaklda ifodalovchi, ilhombaxsh sheʼriyati uchun[38] | shoirlik | |
1924[en] | Władysław Reymont
(1867—1925) |
Polsha | Polyak tili | 57 | The Peasants[en] („Dehqonlar“) buyuk milliy dostoni uchun[39] | hikoya | |
1925[en] | George Bernard Shaw
(1856—1950) |
Buyuk Britaniya | Ingliz tili | 69 | Idealizm va gumanizm bilan eʼtirof etilgan ijodi uchun, koʻp hollarda favqulodda poetik goʻzallik bilan uygʻunlashgan oʻtkir satira uchun[41] | drama, esse | |
1926[en] | Grazia Deledda
(1871—1936) |
Italiya | Italyan tili | 55 | Oʻzining tugʻilib oʻsgan orolidagi hayotni aniqlik bilan tasvirlagan sheʼriy asarlari va insoniyat muammolariga boʻlgan teran yondashuvi uchun[42] | nazm, hikoya | |
1927[en] | Henri Bergson
(1859—1941) |
Fransiya | Fransuz tili | 68 | Yorqin va hayotbaxsh gʻoyalarini amalga oshirishdagi bemisl mahorati uchun[43] | faylasuflik | |
1928[en] | Sigrid Undset
(1882—1949) |
Norvegiya | Norveg tili | 46 | Asosan oʻrta asrlardagi Shimoliy hayotning kuchli taʼriflari uchun[44] | hikoya | |
1929[en] | Thomas Mann
(1875—1955) |
Veymar Respublikasi | Nemis tili | 54 | "Buddenbrooks[en]" („Buddenbruklar. Bir oilaning halokati haqidagi hikoya“) romani uchun[45] | roman, qisqa hikoya, esse | |
1930[en] | Sinclair Lewis
(1885—1951) |
AQSh | Ingliz tili | 45 | Kuchli va ifodali hikoya sanʼati, satira, yumor bilan yangi tiplar va xarakterlarni yaratishdagi noyob mahorati uchun[46] | roman, qisqa hikoya, drama | |
1931[en] | Erik Axel Karlfeldt
(1864—1931) |
Shvetsiya | Shved tili | 67 | Shoirlik faoliyati uchun[47] | shoirlik | |
1932[en] | John Galsworthy
(1867—1933) |
Buyuk Britaniya | Ingliz tili | 65 | "The Forsyte Saga[en]" („Forsaytlar haqida doston“) asaridagi betakror hikoya qilish sanʼati uchun[48] | hikoya | |
1933[en] | Ivan Bunin
(1870—1953) |
Davlat nomaʼlum | Rus tili | 63 | nasriy yozuvchilikda mumtoz rus anʼanalarini davom ettirgani uchun[49] | qisqa hikoya, nazm, hikoya | |
1934[en] | Luigi Pirandello
(1867—1936) |
Italiya | Italyan tili | 67 | dramatik va sahna sanʼatini dadillik bilan, mohirona qayta tiklagani uchun[50] | drama, roman, qisqa hikoya | |
1935[en] | Berilmagan | ||||||
1936[en] | Eugene O'Neill
(1888—1953) |
AQSh | Ingliz tili | 48 | tragediyaning oʻziga xos konsepsiyasini oʻzida mujassam etgan dramatik asarlarining kuchi, rostgoʻyligi va teran his-tuygʻularni ifodasi uchun[51] | drama | |
1937[en] | Roger Martin du Gard
(1881—1958) |
Fransiya | Fransuz tili | 56 | "Les Thibault[en]" romanida inson va zamonaviy hayotning eng muhim tomonlarini tasvirlashdagi badiiy kuch uchun[52] | hikoya | |
1938[en] | Pearl S. Buck (1892—1973) | AQSh | Ingliz tili | 46 | Xitoydagi dehqonlar hayotining boy va chinakam epik tasvirlari, biografik durdonalari uchun[53] | roman, biografiya | |
1939[en] | Frans Eemil Sillanpää
(1888—1964) |
Finlandiya | Fin tili | 51 | Fin dehqonlari hayotiga chuqur kirib borganligi, ularning urf-odatlari hamda tabiat bilan aloqasini aʼlo darajada tasvirlaganligi uchun[54] | hikoya | |
1940[en] | Berilmagan | ||||||
1941[en] | Berilmagan | ||||||
1942[en] | Berilmagan | ||||||
1943[en] | Berilmagan | ||||||
1944[en] | Johannes V. Jensen
(1873—1950) |
Daniya | Dan tili | 71 | Intellektual izlanuvchanlik, ijodiy uslubning oʻziga xosligi bilan uygʻunlashgan sheʼriy tasavvurning noyob kuchi va boyligi uchun[55] | roman, qisqa hikoya | |
1945[en] | Gabriela Mistral
(1889—1957) |
Chili | Ispan tili | 56 | Uning kuchli his-tuygʻulardan ilhomlangan lirik sheʼriyati uchun, nomi butun Lotin Amerikasi dunyosining idealistik intilishlari timsoliga aylangani uchun[56] | shoirlik | |
1946[en] | Hermann Hesse
(1877—1962) |
Germaniya | Nemis tili | 69 | Uning ilhomlantiruvchi asarlari uchun, ular dadillik va taʼsirchanlik bilan oʻsib borishi bilan birga, klassik insonparvarlik gʻoyalari va yuksak fazilatlari namunasini koʻrsatgani uchun[57] | roman, shoirlik | |
1947[en] | André Gide
(1869—1951) |
Fransiya | Fransuz tili | 78 | Insoniyat muammolari, haqqoniylikka boʻlgan cheksiz muhabbat va chuqur psixologik ziyraklik bilan tasvirlangan chuqur va badiiy ahamiyatga ega asarlar uchun[58] | roman, esse, drama, xotiralar | |
1948[en] | Thomas Stearns Eliot
(1888—1965) |
Buyuk Britaniya | Ingliz tili | 60 | Zamon sheʼriyatiga qoʻshgan ulkan hissasi uchun[59] | nazm, esse, drama | |
1949[en] | William Faulkner
(1897—1962) |
AQSh | Ingliz tili | 52 | Zamonaviy Amerika romanizmiga qoʻshgan kuchli va badiiy jihatdan noyob hissasi uchun[60] | roman, qisqa hikoya | |
1950[en] | Bertrand Russell
(1872—1970) |
Buyuk Britaniya | Ingliz tili | 78 | Uning insonparvarlik gʻoyalari va fikr erkinligini himoya qiluvchi rang-barang va muhim asarlarini eʼtirof etgan holda[61] | faylasuflik, esse | |
1951[en] | Pär Lagerkvist
(1891—1974) |
Shvetsiya | Shved tili | 60 | U oʻz sheʼriyatida insoniyat oldida turgan abadiy savollarga javob topishga intilayotgan badiiy kuchi va aqliy mustaqilligi uchun[62] | nazm, roman, qisqa hikoya, drama | |
1952[en] | François Mauriac
(1885—1970) |
Fransiya | Fransuz tili | 67 | Oʻz romanlarida inson hayotiga kirib borgan chuqur maʼnaviy idrok va badiiy shiddatliligi uchun[63] | roman, qisqa hikoya | |
1953[en] | Winston Churchill
(1874—1965) |
Buyuk Britaniya | Ingliz tili | 79 | Tarixiy va biografik tasvirlash mahorati hamda yuksak insoniy qadriyatlarni himoya qilishdagi yorqin notiqligi uchun[64] | tarix, esse, xotiralar | |
1954[en] | Ernest Hemingway
(1899—1961) |
AQSh | Ingliz tili | 55 | Chol va dengiz asarida namoyish etilgan hikoya qilish sanʼatidagi mahorati va zamonaviy uslubga koʻrsatgan taʼsiri uchun[65] | roman, qisqa hikoya, ssenariy | |
1955[en] | Halldór Laxness
(1902—1998) |
Islandiya | Island tili | 53 | Islandiyaning buyuk hikoyachilik sanʼatini jonlantirgan yorqin asarlari uchun[66] | roman, qisqa hikoya, drama, shoirlik | |
1956[en] | Juan Ramón Jiménez
(1881—1958) |
Ispaniya | Ispan tili | 75 | Ispan tilida yuksak ruh va badiiy poklik namunasini tashkil etuvchi lirik sheʼriyati uchun[67] | nazm, hikoya | |
1957[en] | Albert Camus
(1913—1960) |
Fransiya | Fransuz tili | 44 | Zamonimizdagi inson vijdoni muammolarini tiniq koʻz bilan yoritgan muhim adabiy asari uchun[68] | roman, qisqa hikoya, drama, faylasuflik, esse | |
1958[en] | Boris Pasternak
(1890—1960) |
Sovet Ittifoqi | Rus tili | 70 | Zamonaviy lirik sheʼriyatda ham, buyuk rus epik anʼanasi sohasidagi muhim yutugʻi uchun[69] | roman, nazm, tarjima | |
1959[en] | Salvatore Quasimodo
(1901—1968) |
Italiya | Italyan tili | 58 | Zamonaviy hayotning fojiali tajribasini ifodalagan lirik sheʼriyati uchun[70] | shoirlik | |
1960[en] | Saint-John Perse
(1887—1975) |
Fransiya | Fransuz tili | 73 | Zamonimiz sharoitini koʻzboʻyamachilikda aks ettiruvchi sheʼriyatining yuksak parvozi va taʼsirchan tasviri uchun[71] | shoirlik | |
1961[en] | Ivo Andrić
(1892—1975) |
Yugoslaviya | Serbo-Xorvatcha | 69 | Inson taqdiri va u yashagan mamlakat tarixi bilan bogʻliq muammolarni toʻliq ochib berishga imkon bergan epik isteʼdodi uchun[72] | roman, qisqa hikoya | |
1962[en] | John Steinbeck
(1902—1968) |
AQSh | Ingliz tili | 60 | Uning realistik va xayoliy asarlari uchun, ular simpatik hazil va oʻtkir ijtimoiy idrokni uygʻunlashtirgani uchun[73] | roman, qisqa hikoya, ssenariy | |
1963[en] | Giorgos Seferis
(1900—1971) |
Greece | Yunon tili | 63 | Ellin madaniyati olamiga nisbatan chuqur his-tuygʻulardan ilhomlangan taniqli lirik asari uchun[74] | nazm, esse, xotiralar | |
1964[en] | Jean-Paul Sartre
(1905—1980) |
Fransiya | Fransuz tili | 59 | Gʻoyalarga boy, erkinlik ruhi va haqiqatparvarlik bilan sugʻorilgan, zamonamizga ulkan taʼsir koʻrsatgan ijodiy faoliyati uchun[75] | faylasuflik, roman, drama, esse, qisqa hikoya, ssenariy | |
1965[en] | Mixail Sholoxov
(1905—1984) |
Sovet Ittifoqi | Rus tili | 60 | U oʻzining „Sokin Don“ dostonida rus xalqi hayotidagi tarixiy bosqichni ifodalagan badiiy kuchi uchun[76] | hikoya | |
1966[en] | Shmuel Yosef Agnon
(1888—1970) |
Isroil | Ibroniy tili | 79 | Yahudiy xalqi hayotidan motiflar bilan chuqur xarakterli hikoya qilish sanʼati uchun[77] | roman, qisqa hikoya | |
Nelly Sachs
(1891—1970) |
Germaniya | Nemis tili | 75 | Isroil taqdirini taʼsirchan kuch bilan izohlaydigan ajoyib lirik va dramatik asarlari uchun[77] | nazm, drama | ||
1967[en] | Miguel Ángel Asturias
(1899—1974) |
Gvatemala | Ispan tili | 68 | Lotin Amerikasi hind xalqlarining milliy xususiyatlari va anʼanalarida chuqur ildiz otgan yorqin adabiy muvaffaqiyati uchun[78] | roman, shoirlik | |
1968[en] | Yasunari Kawabata
(1899—1972) |
Yaponiya | Yapon tili | 69 | Yapon ongining mohiyatini ifodalaydigan hikoya qilish mahorati uchun[79] | roman, qisqa hikoya | |
1969[en] | Samuel Beckett
(1906—1989) |
Ireland | Fransuz tili va Ingliz tili | 63 | Roman va drama uchun yangi shakllarda – zamonaviy insonning qashshoqligi tufayli oʻz yuksaklikka erishgan asarlari uchun[80] | roman, drama, shoirlik | |
1970[en] | Aleksandr Soljenitsin
(1918—2008) |
Sovet Ittifoqi | Rus tili | 52 | Rus adabiyotining ajralmas anʼanalarini davom ettirgani uchun[81] | roman, esse, qisqa hikoya | |
1971[en] | Pablo Neruda
(1904—1973) |
Chili | Ispan tili | 67 | Elementar kuch taʼsirida qitʼaning taqdiri va orzularini jonlantiradigan sheʼr uchun[82] | shoirlik | |
1972[en] | Heinrich Böll
(1917—1985) |
Gʻarbiy Germaniya | Nemis tili | 55 | Oʻz davriga nisbatan keng nuqtai nazar va sezgir tasvirlash mahorati bilan nemis adabiyotining yangilanishiga hissa qoʻshgan asari uchun[83] | roman, qisqa hikoya | |
1973[en] | Patrick White
(1912—1990) |
Avstraliya | Ingliz tili | 61 | Adabiyotga yangi qitʼa kiritgan epik va psixologik hikoyachilik sanʼati uchun[84] | roman, qisqa hikoya, drama | |
1974[en] | Eyvind Johnson
(1900—1976) |
Shvetsiya | Shved tili | 74 | Yerlar va davrlarni oʻylab, ozodlik xizmatida hikoya qilish sanʼati uchun[85] | hikoya | |
Harry Martinson
(1904—1978) |
Shvetsiya | Shved tili | 70 | Bir tomchi shabnamdan to kosmosga qadar barcha narsani oʻzida mujassamlashtirgan ijodi uchun[85] | nazm, roman, drama | ||
1975[en] | Eugenio Montale
(1896—1981) |
Italiya | Italyan tili | 79 | Uning oʻziga xos sheʼriyati uchun, u yuksak badiiy taʼsirchanlik bilan insoniy qadriyatlarni xayollarsiz hayotga qarash belgisi ostida talqin etgan[86] | shoirlik | |
1976[en] | Saul Bellow
(1915—2005) |
AQSh | Ingliz tili | 61 | Inson tushunchasi va uygʻunlashgan zamonaviy madaniyatning nozik tahlili uchun[87] | roman, qisqa hikoya | |
1977[en] | Vicente Aleixandre
(1898—1984) |
Ispaniya | Ispan tili | 79 | Insonning koinotdagi va hozirgi jamiyatdagi holatini yorituvchi, shu bilan birga urushlar orasidagi ispan sheʼriyati anʼanalarining buyuk yangilanishini ifodalovchi ijodiy sheʼri uchun[88] | shoirlik | |
1978[en] | Isaac Bashevis Singer
(1902—1991) |
AQSh | Idish tili | 76 | Polsha-yahudiy madaniy anʼanalaridan kelib chiqqan holda, umuminsoniy sharoitlarni hayotga tatbiq etadigan ishtiyoqli hikoya sanʼati uchun[89] | roman, qisqa hikoya, xotiralar | |
1979[en] | Odysseas Elytis
(1911—1996) |
Gretsiya | Yunon tili | 68 | Yunon anʼanalari fonida zamonaviy insonning erkinlik va ijodkorlik uchun kurashini hissiy kuch va intellektual zukkolik bilan tasvirlaydigan sheʼriyati uchun[90] | nazm, esse | |
1980[en] | Czesław Miłosz
(1911—2004) |
Polsha | Polyak tili | 69 | Ogʻir toʻqnashuvlar dunyosida insonning ochiq holatini murosasiz zukkolik bilan aytadi[91] | nazm, esse | |
1981[en] | Elias Canetti
(1905—1994) |
Buyuk Britaniya | Nemis tili | 76 | Keng dunyoqarashi, gʻoyalar boyligi va badiiy kuchi bilan ajralib turadigan asarlar uchun[92] | roman, drama, xotiralars, esse | |
1982[en] | Gabriel García Márquez
(1927—2014) |
Kolumbiya | Ispan tili | 55 | Uning qitʼa hayoti va toʻqnashuvlarini aks ettiruvchi fantastik va realistik boy tasavvur olamida uygʻunlashgan roman va hikoyalari uchun[93] | roman, qisqa hikoya, ssenariy | |
1983[en] | William Golding
(1911—1993) |
Buyuk Britaniya | Ingliz tili | 72 | Uning romanlarida realistik hikoya qilish sanʼatining yorqinligi, miflarning rang-barangligi va universalligi bilan bugungi dunyoda insoniy holatni yoritib bergani uchun[94] | roman, nazm, drama | |
1984[en] | Jaroslav Seifert
(1901—1986) |
Chexoslovakiya(Avstriya-Vengriya imperiyasi) | Chex tili | 83 | Uning yangilik va boy ixtirochilik bilan taʼminlangan sheʼriyati uchun[95] | shoirlik | |
1985[en] | Claude Simon
(1913—2005) |
Fransiya | Fransuz tili | 72 | Oʻz romanida shoir va rassom ijodini inson holatini tasvirlashda vaqtni chuqur anglash bilan uygʻunlashtirgani uchun[96] | roman, esse | |
1986[en] | Wole Soyinka
(1934-yilda tugʻilgan) |
Nigeriya | Ingliz tili | 52 | Sheʼriy ohanglar bilan borliq dramasini yaratgan[97] | drama, roman, nazm, ssenariy | |
1987[en] | Iosif Brodskiy
(1940—1996) |
AQSh | Rus tili va Ingliz tili | 47 | Fikrning ravshanligi va sheʼriy shiddat bilan sugʻorilgan hamma narsani qamrab oluvchanligi uchun[98] | nazm, esse | |
1988[en] | Najib Mahfuz
(1911—2006) |
Misr | Arab tili | 77 | Realistik, hayratlanarli darajada noaniq asarlar orqali butun insoniyatga taalluqli boʻlgan arab hikoya sanʼatini shakllantirgan[99] | roman, qisqa hikoya | |
1989[en] | Camilo José Cela
(1916—2002) |
Ispaniya | Ispan tili | 73 | Odamning zaifligi toʻgʻrisida oʻziga xos murakkab tasavvurni shakllantiradigan boy va intensiv nasr uchun[100] | roman, qisqa hikoya, esse, shoirlik | |
1990[en] | Octavio Paz
(1914—1998) |
Meksika | Ispan tili | 76 | Sezuvchan aql va insonparvarlik yaxlitligi bilan ajralib turadigan keng ufqlarga ega ishtiyoqli yozuv uchun[101] | nazm, esse | |
1991[en] | Nadine Gordimer
(1923—2014) |
Janubiy Afrika | Ingliz tili | 68 | U oʻzining ajoyib epik asari orqali – Alfred Nobel soʻzlari bilan aytganda – insoniyatga juda katta foyda keltirgan[102] | roman, qisqa hikoya, esse, drama | |
1992[en] | Derek Walcott
(1930—2017) |
Sent Lusiya | Ingliz tili | 62 | Koʻp madaniyatli tarixiy qarashlar bilan taʼminlangan katta yorqinlikdagi poetik ijod uchun[103] | nazm, drama | |
1993[en] | Toni Morrison
(1931—2019) |
AQSh | Ingliz tili | 62 | Koʻrish kuchi va sheʼriy taʼsir bilan ajralib turadigan romanlarida Amerika haqiqatining muhim jihatini yoritgani uchun[104] | roman, esse | |
1994[en] | Kenzaburō Ōe
(1935—2023) |
Yaponiya | Yapon tili | 59 | Sheʼriy kuch bilan xayoliy dunyoni yaratgani uchun[105] | roman, qisqa hikoya, esse | |
1995[en] | Seamus Heaney
(1939—2013) |
Ireland | Ingliz tili | 56 | Asarlarida kundalik moʻjizalar va tirik oʻtmishni ulugʻlaydigan lirik goʻzallik, axloqiy teranlik uchun[106] | nazm, drama, tarjima, esse | |
1996[en] | Wisława Szymborska
(1923—2012) |
Polsha | Polyak tili | 73 | Ishonchli aniqlik bilan tarixiy va biologik kontekstni inson voqeligining parchalarida yoritishga imkon beradigan sheʼr uchun[107] | nazm, esse, tarjima | |
1997[en] | Dario Fo
(1926—2016) |
Italiya | Italyan tili | 71 | Asarlarida ezilganlarning qadr-qimmatini himoya qilishda oʻrta asrlar hazil-mutoyibalariga murojaat qilgani uchun[108] | drama, naqorotlar | |
1998[en] | José Saramago
(1922—2010) |
Portugaliya | Portugal tili | 76 | Tasavvur, rahm-shafqat va istehzoga asoslangan masallari bilan doimiy ravishda haqiqatni tushunishga imkon beradigan asarlari uchun[109] | roman, drama, shoirlik | |
1999[en] | Günter Grass
(1927—2015) |
Germaniya | Nemis tili | 72 | Uning quvnoq ertaklari tarixning unutilgan yuzini tasvirlaydi[110] | roman, drama, nazm, esse | |
2000[en] | Gao Xingjian
(1940-yilda tugʻilgan) |
Fransiya | Xitoy tili | 60 | Xitoy romanizmi va dramachiligi uchun yangi yoʻllarni ochgan umuminsoniy asoslar, achchiq mulohazalar va lingvistik zukkoligi uchun[111] | roman, drama, esse | |
2001[en] | Vidiadhar Surajprasad Naipaul
(1932—2018) |
Buyuk Britaniya | Ingliz tili | 69 | Bizni unutilgan tarixlarning mavjudligini koʻrishga majbur qiladigan asarlari uchun[112] | roman, esse | |
2002[en] | Imre Kertész
(1929—2016) |
Vengriya | Venger tili | 73 | Tarixning vahshiyliklariga qarshi shaxsning nozik tajribasini qoʻllab-quvvatlovchi asari uchun[113] | hikoya | |
2003[en] | John Maxwell Coetzee
(1940-yilda tugʻilgan) |
Janubiy Afrika | Ingliz tili | 63 | Odamlarni turli qiyofalarini tasvirlaydigan asarlari uchun[114] | roman, esse, tarjima | |
2004[en] | Elfriede Jelinek
(1946-yilda tugʻilgan) |
Avstriya | Nemis tili | 58 | Ovozlarning musiqiy oqimi, romanlar va pyesalardagi qarama-qarshi ovozlar uchun gʻayrioddiy lingvistik gʻayrat bilan jamiyat klishelarini boʻysundiruvchi kuchini ochib beradi[115] | roman, drama | |
2005[en] | Harold Pinter
(1930—2008) |
Buyuk Britaniya | Ingliz tili | 75 | Oʻz asarlarida har kungi janjal ostidagi jarlikni ochib, zulmning yopiq xonalariga kirishga majbur qiladi[116] | drama, ssenariy, shoirlik | |
2006[en] | Orhan Pamuk
(1952-yilda tugʻilgan) |
Turkiya | Turk tili | 54 | Ona shahrining gʻamgin ruhini izlashda madaniyatlar toʻqnashuvini aks ettirdi[117] | roman, ssenariy, avtobiografiya, esse | |
2007[en] | Doris Lessing
(1919—2013) |
Buyuk Britaniya | Ingliz tili | 88 | Ayol hayotiy tajribasi haqidagi asarlari uchun[118] | roman, qisqa hikoya, xotiralar/avtobiografiya, drama, nazm, esse | |
2008[en] | Jean-Marie Gustave Le Clézio
(1940-yilda tugʻilgan) |
Fransiya | Fransuz tili | 68 | Sheʼriy sarguzasht va shahvoniy ekstaz muallifi sifatida[119] | roman, qisqa hikoya, esse, tarjima | |
2009[en] | Herta Müller
(1953-yilda tugʻilgan) |
Germaniya | Nemis tili | 56 | Nasrning ochiqligi bilan mulksizlar manzarasini tasvirlaydi[120] | roman, qisqa hikoya, nazm, esse | |
2010[en] | Mario Vargas Llosa
(1936-yilda tugʻilgan) |
Peru | Ispan tili | 74 | hokimiyat tuzilmalari va shaxsning qarshiligi, magʻlubiyatning yorqin tasvirlari uchun[121] | roman, qisqa hikoya, esse, drama, xotiralar | |
2011[en] | Tomas Tranströmer
(1931—2015) |
Shvetsiya | Shved tili | 80 | Shaffof tasvirlari orqali haqiqatni koʻrish imkonini beradi[122] | nazm, tarjima | |
2012[en] | Mo Yan
(1955-yilda tugʻilgan) |
Xitoy | Xitoy tili | 57 | Hayoliy realizm[en] bilan xalq ertaklarini uygʻunlashtirgani uchun[123] | roman, qisqa hikoya | |
2013[en] | Alice Munro
(1931-yilda tugʻilgan) |
Kanada | Ingliz tili | 82 | zamonaviy qissa ustasi[124] | qisqa hikoya | |
2014[en] | Patrick Modiano
(1945-yilda tugʻilgan) |
Fransiya | Fransuz tili | 69 | Insoniyat taqdiridagi eng murakkab davrning[en] hayotiy olamini ochib bera olgan xotira sanʼati uchun[125] | roman, ssenariy | |
2015[en] | Svetlana Aleksiyevich
(1948-yilda tugʻilgan) |
Belarus | Rus tili | 67 | Tarixni haqqoniy yorituvchi asarlari uchun[126] | tarix, esse | |
2016[en] | Bob Dylan
(1941-yilda tugʻilgan) |
AQSh | Ingliz tili | 75 | AQSh folklor musiqasi[en] asosida yangi sheʼriy iboralarni yaratgani uchun[127] | nazm, naqorotlar | |
2017[en] | Kazuo Ishiguro
(1954-yilda tugʻilgan) |
Buyuk Britaniya | Ingliz tili | 63 | Buyuk hissiy kuchga ega romanlarida bizning dunyo bilan bogʻlanish haqidagi illyuziya tuygʻumiz ostidagi tubsizlikni ochib bergani uchun[128] | roman, ssenariy, qisqa hikoya | |
2018[en] | Olga Tokarchuk
(1962-yilda tugʻilgan) |
Polsha | Polyak tili | 56 | Ensiklopedik ishtiyoq bilan hayotning bir shakli sifatida chegaralarni kesib oʻtishni ifodalovchi hikoyaviy tasavvur uchun[129] | roman, qisqa hikoya, nazm, esse, ssenariy | |
2019[en] | Peter Handke
(1942-yilda tugʻilgan) |
Avstriya | Nemis tili | 77 | Til zukkoligi bilan inson tajribasining oʻziga xosligini oʻrgangan taʼsirli ishi uchun[130] | roman, qissa, drama, insho, tarjima, ssenariy | |
2020[en] | Louise Glück
(1943-yilda tugʻilgan) |
AQSh | Ingliz tili | 77 | Uning betakror sheʼriy ovozi uchun, goʻzallik bilan individual mavjudlikni hikoya qilgani uchun[131] | nazm, esse | |
2021[en] | Abdulrazzoq Gurnah
(1948-yilda tugʻilgan) |
Tanzania | Ingliz tili | 72 | Mustamlakachilik[en] oqibatlari va qochqinlar taqdirini yoritib berganligi uchun[132] | roman, qisqa hikoya, esse | |
2022[en] | Annie Ernaux
(1940-yilda tugʻilgan) |
Fransiya | Fransuz tili | 82 | Shaxsiy xotiralari, bir avlodning umumiy xotirasiga singdirilgan romanlari uchun[133] | avtobiografiya, roman | |
2023[en] | Jon Fosse (1959-yilda tugʻilgan) |
Norway | Norveg tili | 64 | Yangicha usulda yaratilgan pyesalari va taʼriflab boʻlmaydigan tushunchalarni ochib beradigan nasriy asarlari uchun[134] | drama, roman, sheʼriyat, insholar |
Tugʻilgan joʻgʻrofiyasi boʻyicha Nobel mukofoti sovrindorlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mamlakatlar boʻyicha Nobel mukofoti sovrindorlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]1901-yildan 2022-yilgacha adabiyot boʻyicha 119 ta Nobel mukofoti sovrindorlari quyidagi mamlakatlar fuqarolaridir[6]:
Davlat | Soni |
---|---|
Fransiya | 16 |
AQSh | 13 |
Buyuk Britaniya | 13 |
Germaniya | 9 |
Shvetsiya | 8 |
Polsha | 6 |
Ispaniya | 6 |
Italiya | 6 |
Ireland | 4 |
Rossiya/ Sovet Ittifoqi | 5 |
Daniya | 3 |
Norvegiya | 3 |
Avstriya | 2 |
Chili | 2 |
Gretsiya | 2 |
Yaponiya | 2 |
Janubiy Afrika | 2 |
Shveysariya | 2 |
Avstraliya | 1 |
Belarus | 1 |
Belgiya | 1 |
Bolgariya | 1 |
Kanada | 1 |
Xitoy | 2 |
Kolumbiya | 1 |
Chexoslovakiya | 1 |
Misr | 1 |
Finlandiya | 1 |
Gvatemala | 1 |
Vengriya | 1 |
Islandiya | 1 |
Hindiston | 1 |
Isroil | 1 |
Mavrikiy | 1 |
Meksika | 1 |
Nigeriya | 1 |
Peru | 1 |
Portugaliya | 1 |
Ruminiya | 1 |
Sent Lusiya | 1 |
Tanzania | 1 |
Turkiya | 1 |
Yugoslaviya | 1 |
Til boʻyicha Nobel mukofoti laureatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Til | Soni |
---|---|
inglizcha | 29 (32) 1 |
fransuzcha | 16 |
nemischa | 14 (15) 2 |
ispancha | 11 |
shvedcha | 7 |
italyancha | 6 |
ruscha | 6 |
polyakcha | 5 |
datcha | 3 |
norvegcha | 3 |
xitoycha | 2 |
yunoncha | 2 |
yaponcha | 2 |
arabcha | 1 |
bengalcha | 1 |
chexcha | 1 |
fincha | 1 |
ibroniycha | 1 |
vengercha | 1 |
islandcha | 1 |
Provans (Oksitan) | 1 |
portugalcha | 1 |
serb-xorvatcha | 1 |
turkcha | 1 |
yahudiycha | 1 |
1 Rabindranath Tagore (1913-yilgi adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti sohibi) bengal va ingliz tillarida, Samuel Becket (1969-yilda adabiyot boʻyicha Nobel mukofotini olgan) fransuz va ingliz tillarida, Iosif Brodskiy (1987-yil adabiyot boʻyicha Nobel mukofotini olgan) rus tilida sheʼr va ingliz tilida nasr yozgan. Ushbu uchta Nobel mukofoti sohibi mos ravishda bengal, fransuz va rus tillari boʻyicha saralangan[16].
2 Karl Adolf Gjellerup (1917-yilgi Adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti sohibi) daniya va nemis tillarida yozgan[16].
Jins boʻyicha Nobel mukofoti sovrindorlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]1901-yildan 2022-yilgacha adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti sovrindori boʻlgan 119 kishidan 17 nafari ayollar, 102 nafari erkaklar edi[11]:
Oʻn yilliklar | Erkak | Ayol |
---|---|---|
1900—1909-yillar | 9 | 1 |
1910—1919-yillar | 9 | 0 |
1920—1929-yillar | 8 | 2 |
1930—1939-yillar | 8 | 1 |
1940—1949-yillar | 5 | 1 |
1950—1959-yillar | 10 | 0 |
1960—1969-yillar | 10 | 1 |
1970—1979-yillar | 11 | 0 |
1980—1989-yillar | 10 | 0 |
1990—1999-yillar | 7 | 3 |
2000—2009-yillar | 7 | 3 |
2010—2019-yillar | 7 | 3 |
2020—2029-yillar | 1 | 2 |
Jami | 102 | 17 |
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Alfred Nobel – The Man Behind the Nobel Prize“. Nobel jamgʻarmasi. 2007-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 16-oktyabr.
- ↑ „The Nobel Prize Awarders“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 16-oktyabr.
- ↑ „Winners of the Nobel Prize for Literature | Nobel Prize in Literature“ (en). Encyclopedia Britannica. 2017-yil 24-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 24-avgust.
- ↑ „The Nobel Prize“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 7-oktyabr.
- ↑ „The Nobel Prize Award Ceremonies“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 22-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 16-oktyabr.
- ↑ 6,0 6,1 „All Nobel Laureates in Literature“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 16-oktyabr.
- ↑ Facts on the Nobel Prize in Literature Nobelprize.org
- ↑ Flood, Alison. „Jean-Paul Sartre rejected Nobel prize in a letter to jury that arrived too late“ (en-GB). The Guardian (2015-yil 5-yanvar). 2017-yil 10-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 24-avgust.
- ↑ „Nobel Laureates Facts“. Nobel jamgʻarmasi. 2007-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 16-oktyabr.
- ↑ „Bob Dylan removes mention of Nobel prize from website“. The Guardian (2016-yil 21-oktyabr). 2016-yil 9-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 2-noyabr.
- ↑ 11,0 11,1 „Women Nobel Laureates“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 16-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize winners: How many women have won awards?“ (en). Telegraph.co.uk. 2017-yil 24-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 24-avgust.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1915“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1949“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „2018 Nobel Prize In Literature Is A Casualty Of Sex-Abuse Scandal“. NPR.org. NPR. 2018-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 1-noyabr.
- ↑ 16,0 16,1 16,2 „All Nobel Laureates in Literature“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 16-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature awarded to Olga Tokarczuk and Peter Handke“. The Independent (2019-yil 10-oktyabr). Qaraldi: 2019-yil 10-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1901“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1902“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1903“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ 21,0 21,1 „Nobel Prize in Literature 1904“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1905“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1906“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1907“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1908“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1909“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1910“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1911“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1912“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1913“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1915“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1916“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ 33,0 33,1 „Nobel Prize in Literature 1917“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1919“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1920“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1921“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1922“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1923“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1924“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „George Bernard Shaw | Irish dramatist and critic“ (en). Encyclopedia Britannica. 2018-yil 10-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 18-fevral.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1925“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1926“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1927“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1928“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1929“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1930“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1931“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1932“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1933“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1934“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1936“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1937“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1938“. Nobel jamgʻarmasi. 2009-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1939“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1944“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1945“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1946“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 20-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1947“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1948“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1949“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1950“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1951“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1952“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1953“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1954“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1955“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1956“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 8-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1957“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1958“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1959“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1960“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1961“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1962“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1963“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 8-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1964“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 20-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1965“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ 77,0 77,1 „Nobel Prize in Literature 1966“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1967“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1968“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1969“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1970“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1971“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1972“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1973“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ 85,0 85,1 „Nobel Prize in Literature 1974“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1975“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1976“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1977“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1978“. Nobel jamgʻarmasi. 2011-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1979“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 8-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1980“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1981“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1982“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1983“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1984“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1985“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1986“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1987“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1988“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1989“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1990“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1991“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1992“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1993“. Nobel jamgʻarmasi. 2009-yil 21-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1994“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1995“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1996“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1997“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1998“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 1999“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2000“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2001“. Nobel jamgʻarmasi. 2016-yil 1-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2002“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2003“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2004“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2005“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2006“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 16-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2007“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 16-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2008“. Nobel jamgʻarmasi. 2008-yil 12-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 14-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2009“. Nobel jamgʻarmasi. 2009-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 8-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2010“. Nobel jamgʻarmasi. 2010-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 7-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2011“. Nobel jamgʻarmasi. 2011-yil 7-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 6-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2012“. Nobel jamgʻarmasi. 2012-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 11-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2013“. Nobel jamgʻarmasi. 2013-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 27-yanvar.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2014“. Nobel jamgʻarmasi. 2014-yil 31-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 24-dekabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2015“. Nobel jamgʻarmasi. 2015-yil 21-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 8-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2016“. Nobel jamgʻarmasi. 2017-yil 20-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 13-oktyabr.
- ↑ „The Nobel Prize in Literature 2017 – Press Release“. Nobel Prize. 2017-yil 5-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-oktyabr.
- ↑ „Nobel Prize in Literature 2018“. Nobel jamgʻarmasi. Qaraldi: 2019-yil 10-oktyabr.
- ↑ „The Nobel Prize in Literature 2019“ (en-US). NobelPrize.org. Qaraldi: 2019-yil 10-oktyabr.
- ↑ „The Nobel Prize in Literature 2020“ (en-US). NobelPrize.org. Qaraldi: 2020-yil 8-oktyabr.
- ↑ „The Nobel Prize in Literature 2021“ (en-US). NobelPrize.org. Qaraldi: 2021-yil 7-oktyabr.
- ↑ „The Nobel Prize in Literature 2022“ (en-US). NobelPrize.org. Qaraldi: 2022-yil 6-oktyabr.
- ↑ The Nobel Prize in Literature 2023