Bobur nomidagi Oʻsh davlat akademik oʻzbek musiqali drama teatri
Bobur nomidagi Oʻsh davlat akademik oʻzbek musiqali drama teatri | |
---|---|
Teatr binosi — Oʻsh shahri, Lenin shohkoʻchasi 326 uy | |
Address | |
723500, Lenin street 326 KG Oʻsh shahri, tel = +9963222 5-57-85, 2-12-41, 4-94-36, | |
Maʼlumot | |
Asos solingan sanasi | 1914 |
Asoschi | Rahmonberdi Madazimov |
Direktor | Nabijon Mamajonov |
Bobur nomidagi Oʻsh davlat akademik oʻzbek musiqali drama teatri — Qirgʻizistonning eng keksa professional teatri, Markaziy Osiyoning eng keksa teatrlari ichida ikkinchi. Rahmonberdi Madazimov tomonidan 1914 yili asos solingan.
Teatr tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1914 yili Rahmonberdi Madazimov rahbarligida Oʻsh shahrida rus-tuzem maktabi oʻqituvchisi Boltihoji Sultonov bilan birgalikda teatr toʻgaragi tashkil etilgan[1][2].
1918 yili Mirzo Rahmonberdi hoji Muhammadaʼzim aʼlam oʻgʻli (Madazimov) rahbarligida Ibrohim Musaboyev, Beknazar Nazarov, Joʻraxon Zaynobiddinov, Nazirxon Kamolov, Abdurashid Eshonxonov, A.Saidovlar bilan birga Qirgʻizistonda birinchi boʻlib musulmon aktyorlardan iborat Turkiston fronti harbiy kengashi qoshidagi konsert brigadasi negizida Oʻshda havaskor teatr toʻgaragini tuzgan. Rahmonberdi Madazimov Markaziy Osiyo va Qirgʻizistondagi teatr harakatining birinchi asoschisi va Oʻshdagi oʻzbek teatrining birinchi direktori, badiiy rahbari, bosh rejissyori va asoschisi boʻlgan. 1919 yili teatr toʻgaragi teatr drama truppasiga aylantirilgan. Keyinchalik bu truppaga Abduqodir Isxoqov, Isroiljon Ismoilov, Jalil Sobitovlar qoʻshilishgan. Ushbu truppa Qirgʻizistonning janubida nafaqat teatr sanʼatini, balkim professional musiqa sanʼatining rivojlanishiga ham yuksak hissa qoʻshgan[3]. Chunki truppaning repertuarida drama asarlaridan tashqari, koʻplab konsert dasturlari namoyish etilardi, shuningdek musiqali spektakllar qoʻyilardi, bu professional musiqachilar yetishib chiqishiga alohida bosqich boʻldi. Teatr truppasi Bobur (Kirov) nomli Oʻsh Davlat akademik oʻzbek musiqali drama teatrini tuzishga asos boʻlgan.
Ushbu teatr Toshkentdagi Hamza nomli Oʻzbek milliy akademik drama teatridan (1913-27-fevral 1914 yillari tuzilgan) keyin Markaziy Osiyodagi eng keksa teatrdir[4][5][6]. Rahmonberdi hoji Madazimov teatr truppasi bilan Oʻshning barcha tumanlarini aylanib, konsert va spektakllar qoʻyib chiqdi va sanʼat quroli orqali Qirgʻiziston janubida Sovet hokimiyatini oʻrnatishga faol ishtirok etdi.
Truppaning sahnasida Rahmonberdi Madazimov tomonidan qoʻyilgan oʻsha kezlardagi yirik asari Mannon Uygʻurning „Turkiston tabibi“ komediyasi reaksionerlar tomonidan nafrat va adovat bilan qarshi olindi. Oʻsha vaqtda truppada ayollar boʻlmaganligi sababli spektakldagi ayol obrazini Joʻraxon Zaynobiddinov zoʻr mahorat bilan yaratgan. 20-yillar oxirida sahnada birinchi marta ayol aktrisalar paydo boʻldi. Ularning baʼzilari oʻz hayoti bilan vidolashdilar. Aktrisalar N. Yoʻldosheva va R. Parpiyevalar bosmachilar tomonidan shafqatsizlarcha oʻldirilgan[7].
Fuqarolar urushi davrida Oʻsh xududi va uning tevarak-atrof tumanlari front maydoniga aylandi. Truppa ham shu frontning ishtirokchisi, partiyaning targʻibotchisi boʻldi. Maʼrifatchi va inqilobchi Boltihoji Sultonov va Fozilbek Qosimbekovlar teatr truppasini oyoqqa turgizishda teatr truppasining asoschisi, direktori, badiiy rahbari va rejissyori Rahmonberdi Madazimovga yordam berdilar[8]. Boltihoji Sultonovning qudasi teatrning asoschisi, direktori va badiiy rahbari Rahmonberdi hoji Madazimov shunday hikoya qilgan edi: — Qurboshi Madaminbek Andijon atrofida izgʻib, xalqni talab yurgan edi. Oʻsh garnizoni Andijon harbiy qismiga qurol-yarogʻ bilan yordam qilmoqchi boʻldi. Lekin qurollarni qanday yetkazish mumkin? Bu mushkulni teatr artistlari hal qildilar. Soyabon arava bezatilib, qurol-yarogʻlar tekis taxlandi. Ustiga polos, koʻrpa-toʻshaklar solindi. Rahmonberdi Madazimov grim bilan katta eshon qiyofasiga kirdi. Yana ikki artist uning „muridlari“ boʻldi. Uchchalasi ham oldiga eski kitoblardan ochib, „xatmi-xoʻja“ qilganday yoʻlga tushishdi. Arava Xoʻjaobodga yaqinlashganda miltiq ovozi eshitildi. Oʻn nafar bosmachi kelib aravani oʻradi. Shunda aravakash bosmachilarga qarab, „jim“ ishorasini qildi va pardani qiya ochdi. Bosmachilar „eshon“ va „muridlar“ni koʻrib, taʼzim qilishdi. Soʻngra hurmat bilan Andijonga kuzatib qoʻydi. Qizil armiyani qurol bilan taʼminlash maqsadida truppaning bunday „postanovkalari“ bir necha marta takrorlandi.
Teatr davrning dolzarb masalalarini koʻtarib chiqish, eng yaxshi pesalarni sahnalashtirishga asosan 1929 yildan boshlab kirishdi. Qirgʻiziston xalq komissarlari Kengashining qaroriga binoan shu yildan teatr professional jamoa sifatida ish boshladi. 1929-1931 yillarda teatr sahnasida teatr rahbari Rahmonberdi Madazimov tomonidan qoʻyilgan Komil Yashinning „Lolaxon“, „Aji-aji“ nomli pesalari sahnalashtirildi. Bu asarlar gʻoyaviy muxoliflarning kirdikorlarini fosh etishda muhim rol oʻynadi. „Lolaxon“ spektakli Oʻsh, Aravon, Oʻzgan, Qorasuv, Xoʻjaobod mehnatkashlariga qayta-qayta namoyish etildi. Reaksion elementlar teatr tashkilotchilariga qarshi bir necha marta fitna uyushtirdilar. Bosh rollarni oʻynagan Rahmonberdi Madazimov, Oʻrinboy Rahmonov, Tojixon Xasanova, Laylixon Moidovalarni ushlash va koʻzlarini oʻyib olish uchun qotillar tayinlagan edi. Artistlarni qurol bilan qoʻriqlashga toʻgʻri keldi.
Tashkiliy qiyinchiliklarga qaramay, teatr oʻz repertuarini yangi, gʻoyaviy badiiy yetuk asarlar hisobiga kengaytirib bordi. Bu ishda teatrga SSSR xalq artisti Rahim Pirmuhamedov, Oʻzbekiston xalq artistlari Hikmat Latipov (1932-1933-yillar), Qudrat Xoʻjayevlar katta amaliy yordam koʻrsatdilar. Ularning kuch-gʻayratlari bilan Oʻsh teatri sahnasida Rahmonberdi Madazimov tomonidan „Ikki kommunist“, „Gulsara“, „Oʻrtoqlar“, „Alisher Navoiy“ kabi koʻplab yirik asarlar sahnalashtirildi. Komil Yashin va Muzaffar Muhamedovning „Gulsara“ musiqali dramasi sahnaga qoʻyilishi katta voqea boʻldi. Gulsaraning inqilobiy shijoati, erk va or-nomus uchun kurashi, minglab xotin-qizlarning koʻzini ochdi, ozodlikka intilish tuygʻusini kuchaytirdi.
1934 yil avgust oyida yetmish kishidan iborat teatr jamoasi Leningrad shahriga gastrolga bordi. Teatr repertuari „Farhod va Shirin“, „Layli va Majnun“ kabi oʻzbek asarlaridan iborat edi. Ammo leningradlik sanʼat shinavandalari ularni shu qadar qizgʻin, shu qadar samimiy kutib oldilarki, ozgina muddatga moʻljallangan gastrol salkam bir oy davom etdi. Ijodiy jamoa korxonalarda, oʻquv yurtlarida, afsonaviy „Avrora“ kreyserida ijodiy uchrashuvlar oʻtkazishdi, 22 ta konsert berishdi. Gastrol soʻnggida artistlarni Leningrad viloyati partiya qoʻmitasining birinchi kotibi S. M. Kirov qabul qildi va oʻynalgan spektakllar, konsertlar leningradliklarda chuqur taassurot qoldirganini alohida taʼkidladi. Qabul marosimida Oʻrinboy Rahmonov ham ishtirok etdi va suhbat tugagach, teatr jamoasi bilan birga Sergey Kirov bilan rasmga tushdi. S. M. Kirov 1934 yili vafot etgandan soʻng, 1936 yili teatr uning nomi bilan ataldi.
1934 yili Toshkentda ilgʻor paxtakorlarning slyoti oʻtkazildi. Slyotda konsert berish uchun Oʻzbekiston Markaziy ijroiya qoʻmitasining raisi Yoʻldosh Oxunboboyevning taklifi bilan Oʻsh teatri Toshkentga ijodiy safarga ketdi. Slyot qatnashchilari hofiz Abdulla taroq Fayzullayev, artistlar Oʻrinboy Rahmonov, Tojixon Hasanova, Roziyaxon Moʻminova, Laylixon Moidova, Qodirjon Hamidov, Gʻulomjon Isroilovlarning chiqishlarini zoʻr olqishlar bilan kutib oldilar. 1934 yili teatr Moskvaga ham gastrolga borib keldi. 26-may-4-iyun 1939 yili Moskvadagi qirgʻiz sanʼati birinchi dekadasida qatnashib keldi va M. I. Kalinin bilan uchrashdi. 1939 va 1940 yillari Oʻrinboy Rahmonov[9] teatr jamoasi bilan birga Bishkekka (Frunzega) gastrolga bordi[10].
1939 yili teatrning yetakchi artistlari Roziyaxon Moʻminova va Abdulla taroq Fayzullayev Qirgʻizistonda birinchi boʻlib Kirgiz SSRda xizmat koʻrsatgan artist faxriy unvonini olishgan[11]. Ikkinchi jahon urushi boshlanganidan soʻng, koʻplab teatr aktyorlari oʻz ixtiyori bilan frontga ketishdi. Oʻrinboy Rahmonov urush maydonida jiddiy yaradorlanib, Oʻshga yuborildi va 1942 yili teatrning badiiy rahbari etib tayinlandi va u 1949 yilgacha teatrga rahbarlik qildi.
Ikkinchi jahon urushi davrida teatr sanʼatkorlari oʻzlarining Vatan oldidagi burchlarini chuqur his etib, frontda boʻlib, soldatlarga madaniy xizmat koʻrsatdilar. Oʻrinboy Rahmonov, Tojixon Hasanova, E. Boʻtayeva, M. Otaboyevlar jangchilarni mardlikka, qaxramonlikka undadilar. Shu yillarda Oʻrinboy Rahmonov tomonidan Komil Yashinning „Boʻron“, „Oʻlim bosqinchilarga!“, Sobir Abdullaning „Qurbon Umarov“, Uygʻunning „Hayot qoʻshigʻi“, Bil-Belotserkovskiyning „Chegarachilar“, Korneychukning „Front“ asarlarini sahnaga qoʻyib, teatr jamoasi mehnatkashlarni harbiy vatanparvarlik ruhida tarbiyalashga munosib hissa qoʻshdilar.
Ijodiy jamoaning kamolotga erishuvida teatrning badiiy rahbari Oʻrinboy Rahmonov tomonidan Hamzaning „Boy ila xizmatchi“, „Maysaraning ishi“, K. Trenyovning „Lyubov Yarovaya“, Shillerning „Makr va muhabbat“, Sobir Abdullaning „Tohir va Zuhra“, Oʻrdubodiyning „Besh soʻmlik kelin“, Hurshidning „Farhod va Shirin“, Komil Yashinning „Gulsara“, Uygʻunning „Navbahor“, „Oltinkoʻl“ asarlarini sahnalashtirilishi alohida bosqich boʻldi.
Teatrda shuningdek Ch. Aytmatovning „Momo yer“, K. Yashinning va M. Muhamedovning „Dilorom“, V. Shekspirning „Otello“ asarlari sahnalashtirildi. Teatr ellikinchi-olmishinchi yillarga kelib mustamlaka va qaram mamlakatlarda milliy ozodlik harakatining avj olishi, mazlum xalqlarning ozodlik, demokratiya uchun kurashi mavzuiga, aniqrogʻi xorijiy Sharq yozuvchilarning shu mavzudagi asarlariga murojaat etdi. Yozuvchi Sohib Jamolning „Guli siyoh“, „Afsonaviy shaxs“ asarlari asosida ishlangan musiqali dramani tomoshabinlar mamnuniyat bilan kutib oldilar. Ijodiy jamoa kamolot pillapoyalaridan dadil koʻtarilib borib, jahon va rus adabiyoti klassiklarining asarlariga murojaat qila boshladi. Birdaniga uchta klassik asar: N. Gogolning „Revizor“ va „Uylanish“, Karlo Gotssining „Malika Turandot“ sahnaga qoʻyildi va teatrning yetakchi aktyori Joʻraxon Rahmonov ularda bosh rollarni ijro etdi. Keyingi yillarda Sh. Rashidovning „Qudratli toʻlqin“, K. Trenyovning „Lyubov Yarovaya“, „Qizil galstuk“, F. Shillerning „Makr va Muhabbat“, K. Goldonining „Ikki xoʻjayinning bir quli“, A. Ostrovskiyning „Momaqaldiroq“, N. Boytemirovning „Urqiya“, „Toʻy oldidan toʻpolon“, „Sevgi, jaz va shayton“ asarlari sahnada muvaffaqiyatli qoʻyildi. Teatrning yetakchi artisti Joʻraxon Rahmonov qirgʻiz tilini aʼlo darajada bilgani uchun Oʻsh shahrida qirgʻiz drama teatri (1974 yili qurilgan) tuzilguncha qirgʻiz yozuvchilarining klassik va zamonaviy dramalarini Bobur nomli teatrida sahnalashtirishida faol qatnashgan. Joʻraxon Rahmonov qirgʻiz dramaturglari pesalaridagi rollarni sof qirgʻiz tilida ijro etgan. Bu bilan u mustaqil Qirgʻiziston tuzilguncha qirgʻiz tilini teatr sahnasida targʻibot-tashviqot qilgan. 14-25-oktyabr 1958 yili teatr jamoasi Moskva shahrida Qirgʻiziston sanʼati va adabiyoti ikkinchi dekadasida qatnashdi. 1967 yili teatr qardosh Tojikistonda gastrolda boʻldi. Gastrol muvaffaqiyatli oʻtganligi uchun jamoa Tojikiston SSR madaniyat vazirligining faxriy yorligʻi bilan taqdirlandi va teatr aktyori Dildorbek Rahmonov ijrosidagigi rollar yuqori baholandi. Jamoa 11-17-iyul 1967 yili Moskvada Qirgʻiziston madaniyati va sanʼati kunlarida qatnashdi. 4-14-sentyabr 1969 yili Oʻzbekistonda Qirgʻiziston adabiyoti va sanʼati dekadasida qatnashdi. 2-10-aprel 1970 yili Vladimir Lenin 100-yilligiga bagʻishlangan SSSR xalqlari sanʼati bayramida qatnashdi. 1-10-iyun 1974 yili Qirgʻiziston SSR va Qirgʻiziston Kompartiyasi 50-yilligiga bagʻishlangan SSSR xalqlari sanʼati „Olatogʻ bahori“ 5-festivalida qatnashdi.
Teatr jamoasi 1974 yili qardosh Oʻzbekiston poytaxti Toshkentda gastrolda boʻldi. Teatr jamoasi ilgari bir necha marta Oʻzbekiston poytaxtida gastrolda boʻlsa-da, bu safargisi dastur koʻlami jihatidan birinchi katta gastrol edi. Toshkentlik sahna muxlislariga toʻrt spektakl — Sharof Rashidovning „Qudratli toʻlqin“ musiqali dramasi, Joʻra Mahmudovning „Sohibjamol“ lirik fojiasi, Qosimali Jontoʻshevning „Moʻylovli qiz“ musiqali komediyasi va Umarjon Ismoilovning „Rustam“ musiqali dramasi hamda katta konsert dasturi namoyish etildi. Tomoshabinlar har bir spektakl va konsertni mamnuniyat bilan kutib oldilar. Safar davomida teatr jamoasi sanʼatni targʻib qilishda muxim rol oʻynagan gastrollarni Oʻzbekistonda muvaffaqiyatli oʻtkazganligi uchun Oʻzbekiston SSR Oliy Kengashi rayosatining faxriy yorligʻi bilan mukofotlandi. Hamma oʻynagan bosh rollari yuksak baholanib, teatrning yetakchi aktyori Joʻraxon Rahmonovga Oʻzbekiston SSR Oliy Kengashi rayosatining 5-iyul 1974 yildagi 164 sonli qaroriga asosan „Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan artist“ faxriy unvoni bilan taqdirlandi. Ushbu faxriy unvonni qirgʻizistonlik faqat ikkita artistgina olgan.
1977 yili teatrda quvonchli voqea yuz berdi. Teatr 1977 yilning birinchi yarim yillik yakunlari boʻyicha Butunittifoq sotsialistik musobaqasida Ittifoq teatrlari ichida ikkinchi oʻrinni egalladi. Teatr nomiga KPSS Markaziy Qoʻmitasi Siyosiy byurosi aʼzoligiga nomzod, SSSR madaniyat vaziri P. N. Demichev va madaniyat xodimlari kasaba uyushmalari MQ raisi M. Pashkovdan tabrik telegrammasi keldi va teatr diplom va faxriy yorliq bilan taqdirlandi.
1978 yili SSSR xalqlari dramaturgiyasi va teatr sanʼati ikkinchi Butunittifoq festivalining yakunlari boʻyicha teatr „Urqiya“, „Toʻy oldidan toʻpolon“, „Sevgi, jaz va shayton“spektakllari uchun SSSR madaniyat vazirligi, SSSR yozuvchilar uyushmasi, madaniyat xodimlari kasaba uyushmasi Markaziy Qoʻmitasining diplomi bilan taqdirlandi. Teatr qoshida uchta havaskorlar studiyasi ishlab turibdi. Bu studiyalarning asosiy vazifasi raqsga, ashula aytishga, soz chalishga ixlosmand, qobiliyatli yoshlarni tanlab, ulardagi isteʼdodni tarbiyalash, shu yoʻl bilan teatr uchun munosib oʻrinbosarlar yetkazishdan iborat.
Oʻsh shahrida tugʻilgan, Toshkent viloyati Yangiyoʻl tumani ijroiya qoʻmitasi raisi oʻrinbosari Azizullo Sultonovich Izzatullayev Oʻzbekiston SSR Kompartiya Markaziy Qoʻmitasining birinchi kotibi Sharof Rashidovdan oʻzining bobosi Rahmonberdi Madazimov va togʻalari Oʻrinboy va Joʻraxon Rahmonovlar tashkil etib, ishlab ijod qilgan Kirov nomidagi Oʻsh oʻzbek drama teatrining yangi binosini qurilishiga va jihozlash uchun mablagʻ ajratishga amaliy yordam berishini soʻragan[12]. 1979 yilda, teatr yangi binoga koʻchib oʻtdi.
70 — 80 yillarda teatr SSSR teatr va koʻngilochar muassasalari umumittifoq tanlovida uch marta ikkinchi va uchinchi oʻrinlarni, SSSR madaniyat vazirligi, Oʻzbekiston va Qirgʻiziston Oliy Kengashlari faxriy yorliqlari bilan taqdirlandi. 1980 yili teatrning 50 yillik yubileyi boʻlib oʻtdi.
1984 yil 13-20-oktyabrida teatr jamoasi Leningrad shahriga safarga bordi. Gastrol davomida Leningradning Estrada teatri binosida „Nurxon“, „Qonli sarob“, „Oy tutilgan tunda“, „Birinchi oʻqituvchi“ spektakllari hamda „Biz Oʻshdanmiz“ deb nomlangan konsert dasturi namoyish etildi. SSSR xalq artisti Kirill Lavrov oʻshlik sanʼatkorlarni Aktyorlar uyiga taklif etdi. Bu yerdagi ijodiy muloqot qirgʻizistonlik sanʼat ahlida zoʻr taaʼsurot qoldirdi. 1990 yili teatrning 60 yillik yubileyi nishonlandi. Respublikaning oliy rahbariyati va Oʻzbekiston madaniyati va sanʼati arboblari ishtirokida tantanalar boʻlib oʻtdi. Shu yili Bishkek shahrida oʻtgan xalqaro „Navroʻz“ festivalida teatr „Ravshan va Zulxumor“ musiqali dramasi bilan qatnashib, ikkinchi oʻrinni egalladi. Teatr sahnasida Abdulla Oripovning „Jannatga yoʻl“ dramasi qoʻyildi. Asarga toshkentlik rejissor Hamid Qahramonov rejissyorlik qildi. Hamza nomli Toshkent milliy akademik teatri binosida boʻlib oʻtgan Markaziy Osiyo teatrlari festivalida „Jannatga yoʻl“ spektakli namoyish etildi va festival diplomiga sazovor boʻldi. 1990 yilning 2 va 3-fevral kunlari ijodiy jamoa Toshkentdagi Xalqlar doʻstligi saroyida konsert berdi. 4200 tomoshabin sigʻadigan bu ulkan koshona shu kunlarda tomoshabinlar bilan toʻldi va ular oʻshlik sanʼatkorlarni gulduros qarsaklar bilan olqishladilar.
Teatrning yangi tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1992-yili avvalgi Kirov nomi oʻrniga teatrga Z. M. Bobur nomi berildi. Teatrga Bobur nomi berilishi tantanasida respublika va viloyat rahbariyati, shuningdek, Hamza nomli Oʻzbek milliy akademik drama teatrining aktyori, SSSR xalq artisti Nabi Rahimov hamda Fargʻona vodiysi teatr arboblari, jamoatchilik vakillari ishtirok etdilar.
Ijodiy jamoa Samarqandda „Sharq taronalari“ xalqaro festivalida ishtirok etdi va u yerda sovrinli oʻrinlarni qoʻlga kiritdi. 1996 yili buyuk sarkarda va davlat arbobi Amir Temurning 660 yilligi munosabati bilan, Oʻzbekiston Qahramoni, xalq shoiri Abdulla Oripovning „Sohibqiron“ asari sahnaga qoʻyildi. Asar tomoshabinlar va teatr arboblari tomonidan yuksak baholandi. 1996 yili asar Amir Temurga bagʻishlangan spektakllarning xalqaro festivali doirasida Hamza nomli Oʻzbek milliy akademik drama teatri binosida namoyish etildi va jamoa festivalning mukofotini oldi. 1997 yili teatr jamoasi Andijon, Fargʻona, Namangan viloyatlarida gastrolda boʻldi. Xuddi shunday gastrollar Fargʻona vodiysi boʻylab 1999, 2003 va 2004 yillarda ham muvaffaqiyatli oʻtkazildi. 1998 yili Bishkekda oʻtgan xalqaro „Art-Ordo“ teatr festivalida teatr ikkinchi oʻrin sohibi boʻlib, diplom bilan taqdirlandi. 19-noyabr 1999 yili teatr 70 yillik yubileyi zoʻr tantana bilan nishonlandi. Teatrni Qirgʻiziston Prezidenti Asqar Aqayev va Jogorku Kenesh raisi tabrikladi. Murza Gaparovning „Shoʻr makon“ asari bilan teatr Bishkekda oʻtgan Markaziy Osiyo teatrlari festivalida ishtirok etib, birinchi oʻrinni oldi. Jalil Sodiqovning „Bobur haqida qoʻshiq“ musiqali dramasi bilan Fargʻona vodiysi teatrlarining „Andijon bahori“ festivali hamda Bishkekda namoyish etilib, sovrinli oʻrinni egalladi. 1999 yilda teatr ijodiy jamoasi Uilyam Shekspir qalamiga mansub jahon klassikasi durdonasi „Makbet“ asarini sahnalashtirdi. Bungacha Markaziy Osiyo mintaqasida hech qaysi teatr bu asarni sahnalashtirmagan edi. „Makbet“ asarini Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi Karim Yoʻldoshev sahnalashtirishda rahbarlik qildi. 1996-2012 yillar davrida teatr ijodiy jamoasi: „Manas oʻgʻli Semetey“ (J. Sadikov), „Qurmonjon Dodxo“ (T. Qosimbekov, A. Abdugʻafurov), „Qamchibek“ (S. Jetimishev), „Jannatga yoʻl“ (A. Oripov), „Afandining besh xotini“ (I. Sadikov), „Shoʻr Makon“ (M. Gaparov), „Sohibqiron“ (1996), „Chingizxon olib ketgan sir“ (2002), „Mirzo Ulugʻbek“ (2004), „Bobur haqida qoʻshiq“ (P. Qodirov 2005), „Malikaning koʻz yoshi“ (2006), „Oʻjar chollar“ (O. Hakimov), „Oʻlik-shumtaka“ (X. Xursandov) — kabi asarlarni sahnalashtirgan va bu teatr repertuari asosini tashkil etgan asarlarni toʻliq roʻyxati emas.
2002 yilda ajoyib yozuvchi Chingiz Aytmatovning tavsiyasi bilan teatrda Qozogʻiston dramaturgi Muxtor Shaxanovning „Chingizxon bilan ketgan sir“ asari sahnalashtirildi. Bu asarni sahnaga rejissor Karim Yoʻldoshev qoʻydi. Bu asarni ijodiy jamoa Qozogʻistonning Chimkent viloyati Turkiston va Sayram tumanlarida boʻlib oʻtgan gastrollarda qoʻydi. Shuningdek, teatr ijodiy jamoasi oʻsha kunlarda qozoq yozuvchisi M. Shahanovning 60 yilligini nishonlash tadbirlarida ishtirok etdi. 2002 yil iyun oyida „Teatr sanʼati orqali oʻzaro hamkorlik koʻpriklari“ nomli xalqaro teatr festivali Oʻsh shahrida oʻtkazildi. Festivalda Fargʻona viloyati oʻzbek va rus teatri, Namangan viloyati teatri, Sterlitamak drama teatri, Oloy tumani teatri, Jalolobod viloyati teatri, Xoʻjand viloyati drama teatri, Qozogʻistonning Jetisay teatri, Oʻsh qirgʻiz drama teatri ishtirok etishdi. Oʻsh oʻzbek teatri festivalda ikkinchi oʻrinni qoʻlga kiritdi. Bir necha aktyorlar diplom bilan taqdirlandi. 2003 yilda taniqli shoir va yozuvchi Abdulhamid Choʻlpon 100 yilligi munosabati bilan Oʻzbekiston xalq shoiri Toʻlan Nizom asari asosida „Choʻlpon“ dramasi qoʻyildi.
Qirgʻiziston Respublikasi teatr sanʼatiga qoʻshgan yuksak hissasini hisobga olib 2004 yili Oʻsh oʻzbek musiqali drama teatriga akademik maqomi berildi[13].
Teatr 2004 yili Qirgʻiziston teatrlararo festivalida gʻolib chiqib, teatrga „Qirgʻizistonda eng aʼlo teatr“ diplomi berildi. Mazkur koʻrik yil sayin oʻtkazilib, 2006, 2007, 2009 yillari ham teatr ana shunday faxrli diplomlarga sazovor boʻldi.
2006 yili Qirgʻiziston Respublikasi madaniyat va axborot vazirligi qarori bilan teatrga „Davlat teatri“ maqomi berildi.
2006 yilning mart oyida teatr Turkiyaga safarga ketdi. Jamoa Anqara, Istanbul, Antaliya, Alaniya, Bursa shaharlarida gastrolda boʻldi. Tomoshabinlarga klassik qoʻshiq va raqslardan iborat konsert va T.Nizomning „Choʻlpon“ asari qoʻyildi. 2007 yil aprel oyida Tojikiston Madaniyat vazirligi tashabbusi bilan professional teatrlar xalqaro festivali tashkil etildi. Bu festivalda teatr dramaturg S. Rayevning „Malikaning koʻz yoshi“ asarini koʻrsatdi. Ijodiy jamoa ikkinchi oʻrinni egalladi. Shuningdek, 2007 yilda Tojikiston rejissori Barzu Abdurazzoqov bilan hamkorlikda teatr ijodiy jamoasi Tojikiston dramaturgi Temur Zulfiqorovni „Munojot“ asarini sahnalashtirdi. 2008 yilda Turkmanistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi, rejissor Ovlaquli Hoʻjaquli teatrda Alisher Navoiyning „Layli va Majnun“ asarini sahnalashtirdi.
2009 yili tajribakor — eksperimental teatrlarning xalqaro festivalida qatnashish uchun teatr jamoasi Misr Arab Respublikasining poytaxti Qohira shahriga taklifnoma oldi. 2009 yili 23-28-sentyabr kunlari teatrning 90 yilligi munosabati bilan Bishkek shahrida gastrollar boʻlib oʻtdi. Teatr Chingiz Aytmatov nomli milliy rus drama teatri sahnasida besh spektakl: „Malikaning koʻz yoshi“, "Munojot", „Layli va Majnun“, „Bu chollar yomon chollar“, „Makka sari olis yoʻl“ hamda „Biz Oʻshdanmiz“ deb nomlangan konsert dasturini poytaxt tomoshabinlariga namoyish etdi. Tomoshabinlar ijodiy jamoaning konsert dasturini va chiqishlarini iliq kutib oldi. Teatr jamoasi Qirgʻiziston madaniyat vazirligi, Qirgʻiziston oʻzbek milliy-madaniy markazi, Qirgʻiziston — Oʻzbekiston doʻstlik jamiyati, Oʻzbekistonning Qirgʻizistondagi elchixonasi faxriy yorliqlari bilan taqdirlandi.
Markaziy Osiyo teatrlari orasida, teatr birinchi marta spektakllarni ikki tilda sahnalashtirishni amalga oshirishni yoʻlga qoʻydi. Misol uchun, 1974 yilda SSSR xalq artisti Darqul Quyukova teatr sahnasida rolni qirgʻiz tilida oʻynadi. Bu Chingiz Aytmatovning „Ona dalasi“ asari edi. 2010 yil aprel oyi oxirida Chingiz Aytmatovning „Qiyomat“ asari sahnalashtirildi. Sanʼatkorlarning mahoratini mutaxassislar va tomoshabinlar yuqori baholashdi. 2010 yilning may oyida dramaturg S. Rayevning „Malikaning koʻz yoshi“ asarini sahnalashtirgan edi. 2010 yil oxirlarida jamoa Oʻzbekiston dramaturgi Nasrullo Qobulning „Fitna“ asarini tayyorladi. Keyinchalik teatr ijodiy jamoasi oldin qoʻyilgan asarlar ustida ishladi — „Makkaga olis yoʻl“, „Malikaning koʻz yoshi“, „Layli va Majnun“, „Bu chollar yomon chollar“. 2012 yilda toʻrtta yangi asar sahnalashtirildi: Inom Tursunovning „Ilonlar malikasi“, B. Jakiyevning „Qalbga ozor yetmasin“, dramaturg A. Abdugʻafurovning „Aql va Ochkoʻzlik“, „Yolgʻon imperiyasiga sayohat“. 2012 yil fevral oyida teatr ijodiy jamoasi tomonidan Sharqning buyuk shoirlari va davlat arboblari Alisher Navoiyga va Zahiriddin Muhammad Boburga bagʻishlangan „Nazm va navo“ nomli anjuman va konsert dasturi tayyorlandi. Unda Oʻsh shahrining ziyolilari, oliygoh va maktablar oʻqituvchilari, Oʻzbekistonning Andijon va Fargʻona shaharlaridan kelgan taniqli madaniyat arboblari ishtirok etishdi. Bundan tashqari, teatr ijodkorlari kuchi bilan Sharq mumtoz musiqasiga asoslangan „Shoshmaqom“ katta konsert dasturi tayyorlandi. Ijodiy jamoa Turkiyaning Istanbul shahrida xalq musiqa festivalida ishtirok etdi va u yerda sovrinli oʻrinni qoʻlga kiritdi. Ijodiy jamoaning Qirgʻizistonning janubiy viloyatlari boʻylab oʻtgan gastrollari muvaffaqiyatli oʻtkazildi. Jalolobod shahrida oʻtgan bolalar spektakllari respublika festivali teatrga katta mashhurlik olib keldi. 2012 yil 28-31-may kunlari Bishkek shahrida boʻlib oʻtgan Markaziy Osiyo koʻcha teatrlari uchinchi xalqaro festivalida 14 ta yosh isteʼdodli xonanda oʻzining sanʼatini namoyish qilishdi va sovrinli oʻrinlarni qoʻlga kiritishdi. 2014 yili teatr guruhi Janubiy Koreyada oʻtkazilgan sanʼat va madaniyat arboblari „Ekspo-Aziya“ tadbirida qatnashib keldi.
Bu davr mobaynida teatrda koʻplab iqtidorli aktyorlar, rejissorlar, xoreograflar yetishib chiqishdi: 11 ta xalq, 31 ta xizmat koʻrsatgan artistlar, 7 ta respublikada xizmat koʻrsatgan sanʼat arboblari. Koʻplari orden va medallar, SSSR, Oʻzbekiston, Qirgʻiziston, Tojikiston Respublikalari faxriy yorliqlari bilan taqdirlandi. Teatr bir necha marta Bishkek, Toshkent, Andijon, Olmaota, Sankt-Peterburg, Turkiya shaharlarida oʻtkazilgan xalqaro teatr festivallari gʻolibi boʻldi. Hozirgi vaqtda teatrda 2 ta xalq, 11 ta xizmat koʻrsatgan, 2 ta xizmat koʻrsatgan sanʼat aroblari, 16 ta Qirgʻiziston madaniyat aʼlochilari ijodiy ish bilan shugʻullanadi. Jamoa tashkil boʻlgandan buyon 600 tadan oshiq asarni sahnalashtirdi, rus, oʻzbek, tojik, qirgʻiz va jahon klassikasining eng mashhur asarlariga va shuningdek zamonaviy jahon xalqlari dramaturgiyasiga murojaat etdi.
2014 yil 29-noyabrda Markaziy Osiyoning eng keksa teatrlardan biri boʻlgan Bobur nomli Oʻsh Davlat akademik oʻzbek musiqali drama teatrining 95-yilligi munosabati bilan teatrda yubiley konsert berildi[14]. Teatr ijodiy jarayonining yuksak darajaga koʻtarilishida Oʻzbekiston Respublikasining sanʼat arboblari: Razzoq Hamroyev, Qudrat Xoʻjayev, Asad Ismatov, Abbos Bakirov, Javod Obidov, Tamaraxonim, Soib Xoʻjayev, Galiya Izmaylovalarning, xalq hofizlari Joʻraxon Sultonov, Maʼmurjon Uzoqovlarning hamda Mamajon Rahmonov, Hafiz Abdusamatov, Toshpoʻlat Tursunov, Sotimxon Inomxoʻjayev kabi teatrshunos olimlarning salmoqli hissalari bor. Komil Yashin, Abdulla Qahhor, Uygʻun, Izzat Sulton, Said Ahmad, Maqsud Shayxzoda kabi alloma adiblarning asarlari repertuarini hamisha boyitib kelgan.
Oʻzbekiston sanʼat ustalari Oʻsh oʻzbek teatri uchun ijodkorlar yetishtirishda. tarbiyalashda, ijodiy malakalarini oshirishda chinakam jonbozlik qildilar. Teatr aktyorlarining 50 foizi Mannon Uygʻur nomidagi Toshkent davlat sanʼat institutini tamomlagan. Hozirgi kunda ham Oʻzbekiston sanʼat arboblari Olimjon Salimov, Hamid Qahramonov, Tojiboy Isroilov, Karim Yoʻldoshev, Gʻulomjon Hojiqulov, Yorqinoy Hotamova, Dehqon Jalilov va boshqalarning teatrga koʻrsatayotgan ijodiy yordamlari tahsinga sazovordir. Oʻzbekiston qahramoni, xalq shoiri Abdulla Oripov, Qozogʻiston xalq shoiri, dramaturg Muxtor Shaxanov, Turkmanistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi Avliyoquli Hoʻjaquli, Tojikistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arboblari Joʻrabek Murodov, Joʻrabek Nabiyev, Malika Qalandarova, rejissor Barzu Abdurazzoqov, Qirgʻiziston xalq artisti Almaz Sarliqbekovlar bilan ijodiy hamkorlik, master-klass mashgʻulotlari natijasi oʻlaroq polotno spektakllar yaratildi, ular teatr repertuarini bezadi, aktyorlar mahoratini oshirishga ijodiy zamin boʻldi. 10-16-fevral 2017 yili teatr jamoasining Oʻzbekistonning Andijon, Namangan va Fargʻona viloyatlariga ijodiy gastrollari boʻlib oʻtdi. Fargʻona shahrida boʻlib oʻtgan yakunlovchi tadbirda Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vaziri oʻrinbosari A. Ikromov va Qirgʻiziston Respublikasi Bosh vaziri oʻrinbosari J. Razakov qatnashdilar[15][16]. Oʻzbekiston Respublikasi hukumati moliyaviy yordamida teatrda Pirimqul Qodirovning „Yulduzli tunlar“ asari asosida „Bobur tugʻyoni“ spektaklini sahnalashtirildi[17].
Teatrda ingliz rejissyori Yuldosh Joʻraboyev (asli Qirgʻizistonlik) jahon klassikasi Uilyam Shekspirning „Richard 3“ spektaklini sahnalashtirdi va Londonda 2-Xalqaro „Ochiq Markaziy Osiyo“ festivalida koʻrsatildi .
2018-yilda Chingiz Aytmatovning 90 yilligi munosabati bilan „Dengiz boʻylab chopayotgan olapar“ asari asosida „Umid yulduzi“ spektakli Oʻzbekistonlik rejissyor Tojiboy Isroilov tomonidan sahnalashtirildi.
Teatr ijodiy jamoasi ijodiy safarlar bilan Namangan shahriga (2018-yil may) va 2018-yilning iyun oyi oxirida Toshkent shahrida borib keldi. „Umid yulduzi“ spektakli Oʻzbek milliy akademik drama teatrining sahnasida namoyish etildi. Teatrda Tojiboy Isroilovning „Osmonning bagʻri keng“ spektakli sahnalashtirildi.
2018-yil 19-21-sentyabr kunlari Toshkentdagi O'zbek milliy akademik drama teatrining ijodiy uchrashuvlari va gastrollari boʻlib oʻtdi. Oʻsh teatri sahnasida ular Oʻzbekiston xalq artisti Dilbar Ikromova, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan artistlar Fathulla Masyudov, Madina Muxtorova, Muyassar Berdikulovalar ishtirokida „Qora olma“ spektaklini sahnalashtirishdi[18].
2018 yili teatr 100 yillik yubileyini nishonlashi kerak edi, lekin moliyaviy qiyinchiliklar tufayli, yubiley tadbirlari boʻlmagan[19].
Oʻzbekiston hukumati teatr binosini rekonstruksiya qilish uchun 7 million dollar ajratdi[20]. 2023 yilda teatrning 105 yillik yubileyini yangi binoda o‘tkazish rejalashtirilgan.
Teatrning ijodiy yutuqlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1967 yili teatr Tojikiston SSR madaniyat vazirligining faxriy yorligʻi bilan taqdirlandi.
- 5-iyul 1974 yili Oʻzbekiston SSR Oliy Kengashi rayosati faxriy yorligʻi bilan taqdirlandi.
- 1977 yili SSSR madaniyat vazirligi, madaniyat xodimlari kasaba uyushmasi va qishloq xoʻjaligi xodimlari kasaba uyushmasi Markaziy Qoʻmitalari diplomi va Qirgʻiziston SSR madaniyat vazirligi faxriy yorligʻi bilan taqdirlandi.
- 1977 yilning birinchi yarim yillik yakunlari boʻyicha Butunittifoq sotsialistik musobaqasida Ittifoq teatrlari ichida ikkinchi oʻrinni egalladi. Teatr SSSR madaniyat vazirligi va madaniyat xodimlari kasaba uyushmalari MQ diplom va faxriy yorliq bilan taqdirlandi.
- 1978 yili SSSR xalqlari dramaturgiyasi va teatr sanʼati ikkinchi Butunittifoq festivalining yakunlari boʻyicha teatr SSSR madaniyat vazirligi, SSSR yozuvchilar uyushmasi, madaniyat xodimlari kasaba uyushmasi Markaziy Qoʻmitasining diplomi bilan taqdirlandi.
- 1979 yili театр Butunittifoq sotsialistik musobaqasida Ittifoq teatrlari ichida birinchi oʻrinni egalladi. Театр SSSR madaniyat vazirligi va madaniyat xodimlari kasaba uyushmasi Markaziy Qoʻmitasining faxriy yorligi bilan taqdirlandi.
- 1990 yili Bishkek shahrida oʻtgan xalqaro „Navroʻz“ festivalida teatr ikkinchi oʻrinni egalladi.
- 1990 yili Toshkent shahrida Markaziy Osiyo teatrlari festivali diplomiga sazovor boʻldi.
- 1995 yili jamoa Samarqandda „Sharq taronalari“ xalqaro festivalida sovrinli oʻrinlarni qoʻlga kiritdi.
- 1996 yili buyuk sarkarda va davlat arbobi Amir Temurning 660 yilligi munosabati bilan, Amir Temurga bagʻishlangan spektakllarning xalqaro festivalida, jamoa Gran-Pri mukofotini oldi.
- 1998 yili Bishkekda oʻtgan xalqaro „Art-Ordo“ teatr festivalida teatr ikkinchi oʻrin sohibi boʻlib, diplom bilan taqdirlandi.
- 1999 yili Bishkekda oʻtgan Markaziy Osiyo teatrlari festivalida ishtirok etib, birinchi oʻrinni oldi.
- 2000 yili Fargʻona vodiysi teatrlarining „Andijon bahori“ festivalida sovrinli oʻrinni egalladi.
- 2002 yil iyun oyida „Teatr sanʼati orqali oʻzaro hamkorlik koʻpriklari“ nomli xalqaro teatr festivali Oʻsh shahrida oʻtkazildi. Oʻsh oʻzbek teatri festivalda ikkinchi oʻrinni qoʻlga kiritdi. Bir necha aktyorlar diplom bilan taqdirlandi.
- 2004 yili Qirgʻiziston teatrlararo festivalida gʻolib chiqib, teatrga „Qirgʻizistonda eng aʼlo teatr“ diplomi berildi. Mazkur koʻrik yil sayin oʻtkazilib, 2006, 2007, 2009 yillari ham teatr ana shunday faxrli diplomlarga sazovor boʻldi.
- 2006 yili „Teatr sanʼati orqali oʻzaro hamkorlik koʻpriklari“ nomli xalqaro teatr festivali Bishkekda oʻtkazildi. Teatr sovrinli oʻrinni oldi. Bir necha aktyorlar diplom bilan taqdirlandi.
- 2007 yil aprel oyida Tojikistonda oʻtgan professional teatrlar xalqaro festivalida ikkinchi oʻrinni egalladi.
- 28-sentabr 2009 yili teatr jamoasi Qirgʻiziston madaniyat vazirligi, Qirgʻiziston oʻzbek milliy-madaniy markazi, Qirgʻiziston — Oʻzbekiston doʻstlik jamiyati, Oʻzbekistonning Qirgʻizistondagi elchixonasi faxriy yorliqlari bilan taqdirlandi.
- 2012 yili ijodiy jamoa Turkiyaning Istanbul shahrida xalq musiqa festivalida sovrinli oʻrinni qoʻlga kiritdi.
- 31-may 2012 yil Bishkek shahrida boʻlib oʻtgan Markaziy Osiyo koʻcha teatrlari uchinchi xalqaro festivalida 14 ta yosh isteʼdodli xonanda oʻzining sanʼatini namoyish qilishdi va sovrinli oʻrinlarni qoʻlga kiritishdi.
- yanvar 2014 yil 2013-yil yakunlariga asosan teatr Qirgʻiziston madaniyat, axborot va turizm vazirligining diplomi bilan taqdirlandi „Yilning eng yaxshi teatr tomosha mahkamasi“[21].
- 27 mart 2014 yil Temur Zulfiqorovning „Munojot“ spektakli — „Original jonli yechim uchun“ nominatsiyasida, teatr Qirgʻiziston madaniyat, axborot va turizm vazirligining va teatr arboblari uyushmasining „Erguu“ (Ilhom) sahna sanʼati Milliy teatr sovrini bilan taqdirlandi[22].
- 27 mart 2015 yil K.Goldonining „Ikki xoʻjayinga bir qul“ spektakli — anʼanalarni mustahkamlagani uchun, teatr Qirgʻiziston madaniyat, axborot va turizm vazirligining, teatr arboblari uyushmasining va „Aytish“ jamoat jamgʻarmasining „Erguu“ (Ilhom) sahna sanʼati Milliy teatr sovrini bilan taqdirlandi[23].
- 15-iyun 2017 yil Jalil Sodiqovning „Sahovatli Manas“ nomli spektaklini tayyorlagani uchun teatr Bishkek shahrida oʻtkazilgan yozuvchi Jalil Sodiqovning 85 yillik yubileyiga bagʻishlangan 9-Respublika teatr festivali Gran-prisi gʻolibi boʻldi[24]
- 19-noyabr 2017 yil Uilyam Shekspirning „Richard 3“ nomli spektaklini tayyorlagani uchun „Ochiq Markaziy Osiyo“ festivalining teatr sanʼati tanlovi gʻolibi boʻldi.
Teatr artistlarining xotirasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mahalliy hokimiyat qarorlariga asosan teatr asoschilarining nomlari Oʻsh viloyatining koʻchalariga qoʻyilib abadiylashtirildi.
- Oʻrinboy Rahmonov sharafiga Qorasuv tumani Qizil-Qishloq qishlogʻidagi Beshkapa mavzesi yangi cheklardagi uchta koʻcha nomiga qoʻyilgan[25].
- Joʻraxon Zaynobiddinov sharafiga Oʻsh shahrining markaziy koʻchalaridan biri nomiga qoʻyildi, lekin 2013-yili u koʻchaning nomi boshqa shaxs nomiga qoʻyilgan[26].
- Qirgʻiziston xalq artistlari Roziyaxon Moʻminova, Nematjon Nematov va Laylixon Moidovalar sharafiga Oʻsh shahridagi koʻchalarga nomlari qoʻyilgan.
- 1977 yili respublikada xizmat koʻrsatgan artist Joʻraxon Rahmonov vafot etgandan soʻng, Oʻsh shahar ijroiya qoʻmitasi va Oʻsh viloyati madaniyat boshqarmasi rahbarlari uning sharafiga Oʻsh shahridagi Alebastrova koʻchasini nomlash xaqida tashabbus koʻtarishgan[27][28][29].
Teatr asoschilari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Rahmonberdi Madazimov (1914 yildan)
- Boltihoji Sultonov
- Beknazar Nazarov
- Ibrohim Musaboyev (baʼzi manbalarda Ibrohim Madazimov)
- Joʻraxon Zaynobiddinov
- Nazirxon Kamolov[30][31][32][33][34]
- Abdurashid Eshonxonov[35]
- A. Saidov
- Oʻrinboy Rahmonov (1927 yildan)
- Joʻraxon Rahmonov.
Teatr artistlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qirgʻiziston xalq artistlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Abdulla taroq Fayzullayev (1940)[36][37]
- Roziyaxon Moʻminova (1940)[38][39][40]
- Tojixon Hasanova (1940)[41][42][43]
- Laylixon Moidova (1953)[44][45]
- Tursunxon Soliyeva (1974)[46][47]
- Neʼmatjon Neʼmatov (1979)[48]
- Tolibjon Badinov (1988)[49][50]
- Oytojixon Shobdonova (1988)[51]
- Shavkat Dadajonov (1999)[52]
- Abdurasuljon (Rasul) Oʻraimjonov (31-oktyabr 2011 yil)[53].
Oʻzbekiston xalq artistlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Abdulla taroq Fayzullayev (1943)[54]
- Kifoyat Muslimova[55][56][57]
- Yorqinoy Hotamova
Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan artistlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Joʻraxon Rahmonov (5-iyul 1974)
- Shavkat Dadajonov (5-iyul 1974)
Qirgʻizistonda xizmat koʻrsatgan artistlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Sarimsoq Karimov
- Toʻpaxon Nurboyeva
- Sharobiddin Toʻxtasinov
- Hoshimjon Hasanov
- Qodirjon Hamidov
- Gʻanijon Boʻtayev
- Bozorboy Yoʻldoshev
- Mavlonjon Qurbonov
- Yorqinoy Hotamova (1967 yil)
- Minura Rasuljonova
- Masturaxon Usmonova
- Jamila Boʻtaboyeva (1988 yil)[58]
- Nigoroy Rasuljonova (1990 yil)
- Umarjon Mamirov (1990 yil)
- Risolatxon Oʻrunova
- Rejabboy Tojiboyev (1990 yil)[59]
- Mahmudjon Raxmatov (1990 yil)[60]
- Matlyuba Mavlonova (1995 yil)
- Ziyoydin Jalolov (1999 yil)
- Mavluda Abdujabborova (1999 yil)
- Hamidullo Matholiqov (2003 yil)[61][62]
- Dilorom Soipova (2004 yil)[63][64]
- Alla Asqarova[65]
- Samida Xolmatova (2008 yil)[66]
- Xayotxon Madraximova (29.08.2019 yil)[67]
Qirgʻizistonda xizmat koʻrsatgan madaniyat arboblari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Tavris Safarov
- Faina Anatolyevna Litvinskaya[68]
- Salohiddin Umarov (1990)
- Zokirjon Shokirov (1990)[69]
- Gʻanijon Xolmatov[70]
- Nabijon Mamajonov (2017)[71]
Qirgʻiziston madaniyat aʼlochilari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Nurjaxon Gapirova[72]
- Olimjon Komilov
- Ziyoydin Kamolov
- Dilshod Qurchiev
- Oybek Yuldoshev
- Baxtiyor Xurboyev[73]
- Dilshod Azimov[74]
- Xayotxon Madraximova
- Odina Abbosova (2014)[75]
- Maʼmura Asqarova (2014)
- Baxtiyorxon Xayitmuxamadova (2017)[76]
- Ilhom Ahmad (Mamatoxunov)[77]
- Yoqutoy Sharopova[78]
Teatr direktorlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Rahmonberdi Madazimov (1914-1932 yillar)
- Solixon Ahmadjonov
- Boboxon Ortiqov
- Abdugʻani Nurboyev
- Salimjon Yodgorov
- Fattoh Mansurov
- Lutfulla Isaqov
- Mahmudjon Umarov
- Alixon Joʻrayev
- Nurmamat Soliyev
- Solijon Roziqov
- Muhammadusmon Azizov
- Komiljon Vosilov
- Hoshimjon Yoʻldoshev
- Nabijon Mamajonov (4-may 2015-1-iyul 2019 yillar)
- Aʼzam Abdurazzoqov (2019 yildan)
Bosh rejissyorlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Rahmonberdi Madazimov (1914-1932-yillar)
- Bolta Mahmudov 1941-yilgacha
- Oʻrinboy Rahmonov (1942-1949-yillar)
- Gʻulomjon Isroilov
- Faina Anatolyevna Litvinskaya (1957-1967)
- Sobirjon Yoʻldoshev
- Erkin Murodov
- Joʻra Mahmudov (1971-1975)
- Salohiddin Umarov
- Mahmudjon Gʻulomov
- Boobek Ibrayev
- Abdurashid Boytemirov
- Gʻanijon Xolmatov (2007 yilgacha)[79]
- Karimjon Yoʻldoshev
- Nabijon Mamajonov.
Teatr badiiy rahbarlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Rahmonberdi Madazimov (1914-1932 yillar)
- Bolta Mahmudov 1941 yilgacha
- S. Grigoryan (1941-1942 yillar)
- Oʻrinboy Rahmonov (1942-1949 yillar)
- Ziyoydin Kamolov (2016-2018 yillar)
- Ravshan Tursunov 2018 yildan
Teatr repertuari
[tahrir | manbasini tahrirlash]God | Nazvanie | Originalnoe nazvanie oʻzbekcha: {{{1}}} | Avtor |
---|---|---|---|
1919 | Otseubiysa | Padarkush | M.Behbudiy |
1919 | Lekar iz Turkestana | Turkistonlik tabib | Mannon Uygʻur |
1920 | Otravlennaya jizn | Zaharli hayot | Hamza |
1921 | Sirota | Yetim | Gulom Zafariy |
1922 | Nakazaniye klevetnikov | Tuhmatchilar jazosi | Hamza |
1923 | Lolaxon | Lolaxon | Komil Yashin |
1924 | Raport s yuga | Janubdan raport | Mahmud Rahmon |
1925 | Gulsara | Gulsara | K.Yashin va M.Muzaffarov |
1926 | Dva kommunista | Ikki kommunist | K.Yashin |
1927 | Druzya | Oʻrtoqlar | K.Yashin |
1928 | Vnutri | Ichkarida | K.Yashin |
1929 | Xalima | Halima | Gulom Zafariy |
1929 | Aji-aji | Aji-aji | K.Yashin |
1930 | Istorii na xlopkovom pole | Paxta shumgʻiyalari | Umarjon Ismoilov |
1931 | Jenitba | Uylanish | N. V. Gogol |
1932 | Perevodchik | Tilmoch | Mannon Uygʻur |
1933 | ru:Аршин мал алан | Arshin mol olon | Uzeir Hojibekov |
1934 | Revizor | Revizor | N. V. Gogol |
1935 | Istoriya zagovorila | Tarix tilga kirdi | Nazir Safarov, Ziyo Said |
1935 | Sojjyom | Yondiramiz | K.Yashin |
1936 | Vmesto smerti | Oʻlim oʻrniga | J. Turusbekov |
1936 | Lyubov Yarovaya | Lyubov Yarovaya | K. Trenyov |
1936 | Komsomolskiy vzvod | Komsomol vzvodi | Tojizoda |
1937 | Obman i lyubov | Makr va muhabbat | Friedrich Schiller |
1937 | Farhod va Shirin | Farhod va Shirin | Sh. Xurshid |
1938 | Sluga dvux gospod | Ikki xoʻjayinga bir qul | K.Goldoni |
1938 | Sablya Uzbekistana | Oʻzbekiston qilichi | Sobir Abdulla |
1939 | Pogranichniki | Chegarachilar | Bill-Belotserkovskiy |
1939 | Bay i batrak | Boy ila xizmatchi | Hamza |
1939 | Taxir i Zuxra | Tohir va Zuhra | Sobir Abdulla |
1940 | Xolisxon | Xolisxon | Hamza |
1940 | Buran | Boʻron | K.Yashin |
1941 | Gulsara | Gulsara | K.Yashin va M.Muhamedov (Wayback Machine saytida 2018-08-26 sanasida arxivlangan) |
1941 | Leyla i Madjnun | Layli va Majnun | Xurshid |
1941 | Kurban Umarov | Qurbon Umarov | Sobir Abdulla |
1942 | Smert zaxvatchikam! | Oʻlim bosqinchilarga! | K.Yashin |
1942 | Prodelki Maysari | Maysaraning ishi | Hamza |
1942 | Front | Front | Aleksandr Korneychuk |
1943 | Davron ata | Davron ota | Sobir Abdulla |
1943 | Zafar | Zafar | Umarjon Ismoilov |
1944 | Nurxon | Nurxon | K.Yashin |
1944 | Nevesta za 5 som | Besh soʻmlik kelin | Oʻrdubodiy |
1945 | Pesnya jizni | Hayot qoʻshigʻi | Uygʻun |
1946 | Chest jenщini | Ayol nomusi | Muxtorov |
1947 | Vesna | Navbahor | Uygʻun |
1947 | Farhod va Shirin | Farhod va Shirin | Sh. Xurshid |
1948 | Krasniy galstuk | Qizil galstuk | K. Trenyov |
1948 | Pesnya jizni | Hayot qoʻshigʻi | Uygʻun |
1948 | Altinkul | Oltinkoʻl | Uygʻun |
1949 | Lepestki | Gʻunchalar | Zinnat Fatxullin |
1949 | Semurgʻ | Semurgʻ | Hamid Olimjon |
1950 | Adolat | Adolat | Ismoil Akram |
1950 | Alpomish | Alpomish | Sobir Abdulla |
1951 | Toktogul | Toʻqtagʻul | J. Bokonbayev |
1951 | Layli va Majnun | Layli va Majnun | Sh. Xurshid |
1952 | Yoriltosh | Yoriltosh | Shukur Saʼdulla |
1952 | Radost | Shodlik | Mahmud Rahmon |
1952 | Shyolkovoe syuzane | Shohi soʻzana | Abdulla Qahhor |
1953 | Alisher Navoiy | Alisher Navoiy | Izzat Sulton |
1953 | Natalka Poltavka | Natalka Poltavka | Nikolay Lisenko |
1953 | Nurxon | Nurxon | Komil Yashin |
1954 | Prazdnik na pole | Dalada bayram | Shukur Saʼdulla |
1954 | Serdechnie sekreti | Yurak sirlari | Baxrom Rahmonov |
1955 | Oftobxon | Oftobxon | Komil Yashin |
1955 | Devushka reki Gang | Gang daryosining qizi | Rabindranath Tagore |
1956 | Ravshan i Zulxumor | Ravshan va Zulhumor | Komil Yashin |
1956 | Lyubov k Rodine | Vatan ishqi | Zinnat Fatxullin |
1956 | Sunduk sekretov | Sirli sandiq | I. Axmedov |
1957 | Alpomish | Alpomish | Sobir Abdulla |
1957 | Yulduz | Yulduz | Samad Vurgʻun |
1958 | Oygul i Baxtiyar | Oygul va Baxtiyor | Hamid Olimjon |
1958 | Imenem revolyutsii | Revolyutsiya nomi bilan | M. Shatrov |
1959 | Orzigul | Orzigul | Tursun Sobirov |
1959 | Oshiq Gʻarib va Shohsanam | Oshiq Gʻarib va Shohsanam | Ahmad Bobojon |
1959 | Tayfun | Tayfun | Ahmad Bobojon |
1959 | Sekreti parandji | Paranji sirlari | Hamza |
1960 | Na visokoy zemle | Baland yerda | Quvonchbek Malikov |
1960 | Tashbalta vlyublyon | Toshbolta oshiq | Hamid Gʻulom |
1960 | Prinsessa Turandot | Malika Turandot | Carlo Gozzi |
1961 | Yesli tvoya golova krivaya | Basharang qiyshiq boʻlsa | Rixsiboy Orifjonov |
1961 | Dilorom | Dilorom | Komil Yashin |
1962 | Dva brasleta | Ikki bilakuzuk | Shukur Saʼdulla |
1962 | Sudba otsa | Otaning taqdiri | Beksultan Jakiyev |
1963 | Ditya | Farzand | Muhammadjon Xayrullayev |
1963 | Golos iz groba | Tobutdan tovush | Abdulla Qahhor |
1963 | Meli xobbon, Nabi tovon | Meli habbonu Nabi tovon | Yahyoxon Mamatxonov |
1964 | Tragediya poemi | Gʻazal fojiasi | Ahmad Bobojon |
1964 | Dorogie devushki | Jon qizlar | Boyseitov, Shangitboyev |
1964 | Otello | Otello | U. Shekspir |
1964 | Chertova devushka | Shayton qiz | Qosimali Jontoʻshev |
1964 | Nimmi | Nimmi | Premchand |
1965 | Guli siyox | Guli siyoh | Sohib Jamol |
1965 | Lyubov v molodosti | Yoshlikda bergan koʻngil | Zinnat Fatxullin |
1965 | Gorniy berkut | Togʻ burguti | Qosimali Jontoʻshev |
1965 | Polyot berkuta | Burgutning parvozi | Izzat Sulton |
1966 | Neizvestniy chelovek | Nomaʼlum kishi | Izzat Sulton |
1966 | Gul i Navruz | Gul va Navroʻz | Sobir Abdulla |
1966 | Materinskoe pole | Momo er | Chingiz Aytmatov |
1966 | Parvona | Parvona | Uygʻun |
1967 | Dilorom | Dilorom | Alisher Navoiy |
1967 | Abdulla Nabiyev | Abdulla Nabiyev | Adham Rahmat |
1967 | Svati | Qudalar | Oʻtkir Rashid |
1967 | Devushka s usami | Moʻylovli qiz | Qosimali Jontoʻshev |
1968 | Skorpion iz altarya | Mehrobdan chayon | Abdulla Qodiriy |
1968 | Stryapuxa zamujem | Pazanda kuyovga chiqdi | Anatoliy Sofronov |
1968 | Novaya nevesta | Yangi kelin | Mirzabek Toybaev |
1968 | Mej dvux ogney | Ikki oʻt orasida | Bekniyozov, Ismoilov |
1968 | Sojalenie | Pushaymon | A. Abdugʻafurov |
1969 | Jenitba | Uylanish | Nikolay Gogol |
1969 | Strannie veщi | Ajab savdolar | Hamid Gʻulom |
1969 | Moguchaya volna | Qudratli toʻlqin | Sharof Rashidov |
1969 | Kogda zarya vzoydyot nad Ferganoy | Fargʻonada tong otguncha | Mirzakalon Ismoiliy |
1970 | Kto smeyotsya poslednim | Yiqilgan toyganga kular | T. Abdumomunov |
1970 | Nevesta za 5 som | Besh soʻmlik kelin | M. Oʻrdubodiy |
1970 | Deshyoviy jenix | Arzon kuyov | Shuhrat |
1970 | Trebuetsya ljes | Yolgʻonchi darkor | Dimitras Psafas |
1971 | Priklyucheniya Chandu | Chanduning sarguzashtlari | A. D. Ilovayskiy |
1971 | Obman po shariatu | Hiylai sharʼiy | Guntekin |
1971 | Rustam | Rustam | Umarjon Ismoilov |
1971 | Pered rassvetom | Tong oldidan | Suorun Omolloon |
1972 | Chertovoe pokolenie | Shayton avlod | Muxtorov |
1972 | Devushka Atabeka | Otabekning qizi | Toktobolot Abdumomunov |
1972 | Zlo ot appetita | Baloyi nafs | A. Abdugʻafurov |
1973 | Nachalo jizni | Hayotning boshlanishi | Abduqaxxor Mannonov |
1973 | Groza | Momaqaldiroq | Aleksandr Ostrovskiy |
1973 | Tashbalta vlyublyon | Toshbolta oshiq | Hamid Gʻulom |
1973 | Gornaya krasavitsa | Togʻ goʻzali | Saidmurodov |
1974 | Kuydirmagan kundosh | Kuydirmagan kundosh | A. Abdugʻafurov |
1974 | Krasavitsa | Sohibjamol | Joʻra Mahmudov |
1974 | Ashirboy | Ashirboy | Aali Tokombayev |
1974 | Prestuplenie bez nakazaniya | Jazosiz jinoyat | Rixsiboy Orifjonov |
1974 | Bunt nevestok | Kelinlar qoʻzgʻoloni | Said Ahmad |
1975 | Orzigul | Orzigul | Tursun Sobirov |
1975 | Revizor | Revizor | Nikolay Gogol |
1975 | Chelovek izdaleka | Uzoqdagi odam | Umaroxunov |
1975 | Stariki s molodimi dushami | Koʻngli yosh qariyalar | Xutayev |
1975 | Adolat | Adolat | Ismoil Akram |
1976 | Ruka druga | Doʻstim qoʻli | Mehribon Nazarov |
1976 | Nikomu ne govori | Hech kimga aytma | T. Abdumomunov |
1976 | Shutnik Ali | Masxaraboz Ali | Boboxonov |
1976 | Sunduk sekretov | Sirli sandiq | Ahmedov |
1977 | Perepolox pered svadboy | Toʻy oldidan toʻpolon | Papayan |
1977 | Urkuya | Urquya | Nasirdin Boytemirov |
1977 | Nasledstvo otsov | Otalar merosi | A. Abdugafurov |
1977 | Jalost k jivotnomu | Armonli jonivor | Aali Tokombayev |
1978 | Legendarnaya lichnost | Afsonaviy shaxs | Sohib Jamol |
1978 | Razboynik i gonchar | Qaroqchi bilan kulol | Mehmon Baxtiy |
1978 | Semurgʻ | Semurgʻ | Zulfiya |
1978 | Svyatoy gorod | Muqaddas shahar | A. N. Arbuzov |
1978 | Lyubov k Rodine | Vatan ishqi | Z. Fatxullin |
1979 | Stariy xolostyak | Qari boʻydoq | Mirzabek Toybayev |
1979 | Gul i Navruz | Gul va Navroʻz | Sobir Abdulla |
1979 | ru:Васса Железнова | Vassa Jeleznova | ru:Максим Горький |
1979 | Vesna | Bahor | M. Taxmasib |
1979 | Bunt nevestok | Kelinlar qoʻzgʻoloni | Said Ahmad |
1980 | Dva brasleta | Ikki bilakuzuk | Shukur Saʼdulla |
1980 | Gipnoz-2 | Gipnoz-2 | A. Abdugʻafurov |
1980 | Nerkes | Nerkes | Berdi Kerbabayev |
1980 | ru:Мещанин во дворянстве | Soxta oqsuyak | Molyer |
1981 | Beliy jerebes | Oq tulpor | Shatman Sadibakasov |
1981 | Posmertniy dolg | Qiyomat qarz | Ulmas Umarbekov |
1981 | Doroga v Chatkal | Chotqolga yoʻl | Maksim Karimov |
1981 | Deshyoviy zyat | Arzon kuyov | Shuhrat |
1982 | Priglashaem na svadbu | Toʻylar muborak | Oʻtkir Hoshimov |
1982 | Медея | Medeya | Yevripid |
1982 | Umar Xayyom | Umar Xayyom | Guntekin |
1982 | Ne znaya nastupil kolyuchku | Bilmayin bosdim tikonni | Izzat Sulton |
1983 | Izobretatelniy Talmas | Topqir Tolmas | A. Abdugʻafurov |
1983 | Krovaviy miraj | Qonli sarob | Sarvar Azimov |
1983 | ru:Тахир и Зухра | Tohir va Zuhra | Sobir Abdulla |
1983 | ru:Первый учитель | Birinchi oʻqituvchi | Chingiz Aytmatov |
1983 | V noch lunnogo zatmeniya | Oy tutilgan kunda | Mustay Karim |
1984 | Kones traditsiy | Odat halokati | Mehribon Nazarov |
1984 | Dorogie devushki | Jon qizlar | Bayseitov, Shangitbayev |
1985 | ru:Похождения Насреддина | Xoʻja Nasriddin | V. Vitkovich |
1985 | Puteshestvie v mir tayn | Sirlar dunyosiga sayohat | Umarjon Olimjonov |
1985 | Zebuniso | Zebuniso | Uygʻun |
1985 | ru:Мещанин во дворянстве | Soxta oqsuyak | Molyer |
1985 | Nasledstvo | Meros | A. Abdugʻafurov |
1986 | Yesli ne ya, to kto? | Men boʻlmasam kim? | A. Abdugʻafurov |
1986 | Polyot | Parvoz | Uygʻun |
1986 | Prodelki Maysari | Maysaraning ishi | Hamza |
1987 | Krovaviy miraj | Qonli sarob | Sarvar Azimov |
1987 | Konfeta drujbi | Doʻstlik konfeti | Umarjon Olimjonov |
1987 | Semetey sin Манасa | Manasning oʻgʻli Semetey | Jalil Sodiqov |
1987 | Vesna dvadsat pervogo | 21-yil bahori | Shteyn |
1988 | Vrata sudbi | Taqdir eshigi | Sharof Boshbekov |
1989 | Prekrasnaya prinsessa Tashkenta | Toshkentning nozanin malikasi | Haydar Muhammad |
1989 | Zyat | Kuyov | Said Ahmad |
1989 | Yoriltosh | Yoriltosh | Shukur Saʼdulla |
1989 | Adolat | Adolat | Ismoil Akram |
1990 | Vrag naroda | Xalq dushmani | A. Abdugʻafurov |
1990 | Sogdiana | Sugʻdiyona | Umarjon Olimjonov |
1990 | Ravshan i Zulxumor | Ravshan va Zulhumor | Komil Yashin |
1991 | Upryamiy zyat | Qaysar kuyov | Mehmon Baxtiy |
1991 | ru:Курманжан Датка | Qurmonjon Dodxo | A. Abdugʻafurov |
1992 | 5 jyon Afandi | Afandining besh xotini | Ibrohim Sodiqov |
1992 | Solyanaya step | Shoʻr makon | Murza Gaparov |
1992 | Nodira | Nodira | Hoshimjon Razzoqov |
1993 | Put v ray | Jannatga yoʻl | Abdulla Oripov |
1993 | Kto smeyotsya poslednim | Yiqilgan toyga kular | Toktobolot Abdumomunov |
1993 | Tainstvenniy kolos | Sirli boshoq | Ravshan Yoriyev |
1993 | Kogda zemlya gorit | Yer yonganda | Oʻlmas Umarbekov |
1994 | Sovremennie zyatya | Zamonaviy kuyovlar | Komiljon Nishonov |
1994 | Xasan-Xusan razborщiki | Hasan-Husan razborchilar | Umarjon Olimjonov |
1995 | Tashbalta vlyublyon | Toshbolta oshiq | Hamid Gʻulom |
1995 | Semetey sin ru:Манасa | Manasning oʻgʻli Semetey | Jalil Sodiqov |
1995 | Moguchaya volna | Qudratli toʻlqin | Sharof Rashidov |
1996 | Soxibkiron (Vensenoses) | Sohibqiron | Abdulla Oripov |
1996 | Xochu umeret, nujen sponsor | Oʻlmoqchiman, homiy kerak | Murza Gaparov |
1996 | Semurgʻ | Semurgʻ | Zulfiya |
1997 | Choʻlpon | Choʻlpon | Toʻlan Nizom |
1998 | Kogda viydet poluchshe | Zoʻrdan zoʻr chiqsa | Sharof Boshbekov |
1998 | Kamchibek | Qamchibek | Suranchi Jetimishev |
1998 | Zolotoy kuvshin | Oltin koʻza | Erkin Boynazarov |
1999 | Protsentщik Lankabay | Protsentchi Lankaboy | A. Abdugʻafurov |
1999 | Makbet | Makbet | U.Shekspir |
2000 | Pesnya o ky:Бабурe | Bobur haqida qoʻshiq | Jalil Sodiqov |
2001 | Yoriltosh | Yoriltosh | Shukur Saʼdulla |
2001 | Odolji supruga | Eringni berib tur | Saylavbay Djumagulov |
2002 | Tayna, unesyonnaya ky:Чингизханom | Chingizxon olib ketgan sir | ky:Мухтар Шаханов |
2002 | Jizn | Obi hayot | Djamal Akmataliyev |
2003 | Kogda viydet poluchshe | Zoʻrdan zoʻr chiqsa | Sharof Boshbekov |
2003 | Choʻlpon | Choʻlpon | Toʻlan Nizom |
2004 | Solyanaya step | Shoʻr makon | Murza Gaparov |
2004 | "Lyubov Ulugbeka" | Ulugʻbek muhabbati | Maqsud Shayxzoda |
2005 | Pesnya o ru:Бабурe | Bobur haqida qoʻshiq | Jalil Sodiqov |
2005 | Zolotaya devushka | Oltin qiz | Xayitmat Rasul |
2006 | Slyozi saritsi | Malikaning koʻz yoshi | Sultan Rayev |
2006 | Egrivoy i Toʻgrivoy | Egrivoy va Toʻgʻrivoy | Oybek Yuldoshev |
2007 | Les chudes | Gʻaroyibotlar oʻrmoni | Inomjon Tursunov |
2007 | Ispoved | Munojot | Temur Zulfiqorov |
2008 | ru:Лейла и Меджнун | Layli va Majnun | Xurshid |
2008 | Druzya petushatniki | Xoʻrozboz joʻralar | Erkin Boynazarov |
2008 | Vechnie sudorogi | Mangu talvasa | U. Shekspir, A. S. Пушкин |
2009 | Dalyokiy put v Mekku | Makka sari olis yoʻl | Sultan Rayev |
2009 | Stariki ozorniki | Bu chollar yomon chollar | Ohunjon Xakimov (Wayback Machine saytida 2018-08-21 sanasida arxivlangan) |
2009 | Neblagodarnie | Noshukurlar | Nasrulla Qobul |
2009 | Volshebniy meshok | Sehrli qop | Olimjon Salimov |
2010 | Plaxa | Qiyomat | Chingiz Aytmatov |
2010 | Slyozi saritsi | Malikaning koʻz yoshi | Sultan Rayev |
2010 | Lovushka | Fitna | Nasrulla Qobul |
2010 | Jarkinay | Yorqinoyim | Kayrat Imanaliyev |
2011 | Dalyokiy put v Mekku | Makka sari olis yoʻl | Sultan Rayev |
2011 | Slyozi saritsi | Malikaning koʻz yoshi | Sultan Rayev |
2011 | ru:Лейла и Меджнун | Layli va Majnun | Xurshid |
2011 | Stariki ozorniki | Bu chollar yomon chollar | Ohunjon Xakimov (Wayback Machine saytida 2018-08-21 sanasida arxivlangan) |
2012 | Tsaritsa zmey | Ilonlar malikasi | Inom Tursunov |
2012 | Bol bolyu ne lechat | Qalbga ozor yetmasin | B. Jakiyev |
2012 | Razum i Alchnost | Aql va Ochkoʻzlik | A. Abdugʻafurov |
2012 | Puteshestvie v imperiyu Lji | Yolgʻon imperiyasiga sayohat | A. Abdugʻafurov |
2013 | Slyozi saritsi | Malikaning koʻz yoshi | Sultan Rayev |
2013 | Dalyokiy put v Mekku | Makka sari olis yoʻl | Sultan Rayev |
2013 | ru:Лейла и Меджнун | Layli va Majnun | Xurshid |
2013 | Bol bolyu ne lechat | Qalbga ozor yetmasin | B. Jakiyev |
2013 | Ispoved | Munojot | Temur Zulfiqorov |
2014 | Semetey sin Манасa | Manasning oʻgʻli Semetey | Jalil Sadikov |
2014 | ru:Слуга двух господ | Ikki xoʻjayinga bir qul | K.Goldoni |
2014 | Plaxa (Plach volchitsi) | Qiyomat | Chingiz Aytmatov |
2014 | Chasi vremeni | Vaqt soati | |
2014 | Prosti menya | Kechir meni | Gulasal Aliyeva |
2015 | Barsbek ru:каган | Barsbek xoqon | Sultan Rayev |
2015 | 5 jyon Afandi | Afandining besh xotini | Ibroxim Sodikov |
2015 | Bol bolyu ne lechat | Qalbga ozor yetmasin | B. Jakiyev |
2015 | Shest jyon na odnogo vdovsa | Bir bevaga olti xotin | |
2015 | Maugli | Maugli | D. R. Kipling |
2016 | Barsbek | Barsbek | Sultan Rayev |
2016 | Serdse materi | Ona yuragi | M. Komiljonov |
2016 | Shest jyon na odnogo vdovsa | Bir bevaga olti xotin | |
2016 | ru:Манас Velikodushniy | Sahovatli Manas | Jalil Sadikov |
2017 | Dushevnie smyateniya Babura | Bobur tugʻyoni | Pirimqul Qodirov |
2017 | Tayni zerkala | Koʻzgu siri | R. Otarbaev |
2017 | Richard III | Richard III | Uilyam Shekspir |
2017 | Zumrad i Kimmat | Zumrad va Qimmat | Oʻzbek xalq ertagi |
2018 | „Zvezda nadejdi“ (Pegiy pyos, beguщiy kraem morya) | Umid yulduzi | Chingiz Aytmatov |
2018 | Nebesa polni miloserdiya | Osmonning bagʻri keng | Sirojiddin Saloxiddinov |
2018 | Duraki | Jinnilar | Eron xalq ertagi |
2019 | ru:Король Лир | Qirol Lir | Uilyam Shekspir |
2020 | Korona | Toj | Sultan Rayev |
2020 | K staruxe prishla prachka | Kir yuvuvchi kampirning oldiga keldi | Mukaddas Mamadalieva |
2020 | Krik aistov | Laylaklarning yigʻisi | Sultan Rayev |
2020 | Poslednyaya jertva voyni | Urushning soʻnggi qurboni | Oʻtkir Hoshimov |
2020 | Priklyucheniya Buratino | Buratino sarguzashtlari | Aleksey Tolstoy |
2021 | Korkut | Qoʻrqut | Kayrat Imanaliyev |
2021 | Nadejda | Umid | Kayrat Imanaliyev |
2021 | Toska po Baburu | Bobur sogʻinchi | Xurshid Davron |
2021 | Poslednyaya jertva voyni | Urushning soʻnggi qurboni | Oʻtkir Hoshimov |
2022 | Samar Bonu | Samar Bonu | Sohibaxon Hoshimova |
2022 | Nemaya nevesta | Soqov kelin | Rixsivoy Muhammadjonov |
2022 | Buratino i Djek Vorobey | Buratino va Jek Vorobey | Erkin Boynazarov |
2023 | Attila | Attila | Yunus Oguz |
2023 | Pomenyayu svoyo serdse | Yuragimni almashtiraman | Halima Ahmedova |
2023 | Naprasnaya klyatva | Behuda qasam | Erkin Boynazarov |
2023 | Katastrofa i razum | Ofat va aql | |
2023 | Chippolino | Chippolino | Djanni Rodari |
Teatr tuzilgandan beri 600 dan ziyod asarlar sahnalashtirilgan
- 1919 yil-M. Behbudiy „Padarkush“, Mannon Uygʻur „Turkistonlik tabib“.
- 1920 yil-Hamza „Zaharli hayot“.
- 1921 yil-Gʻulom Zafariy „Yetim“.
- 1922 yil-Hamza „Tuhmatchilar jazosi“.
- 1923 yil-Komil Yashin „Lolaxon“.
- 1924 yil-Mahmud Rahmon „Janubdan raport“.
- 1925 yil-Komil Yashin, Muzaffar Muhamedov „Gulsara“.
- 1926 yil-K. Yashin „Ikki kommunist“.
- 1927 yil-K. Yashin „Oʻrtoqlar“.
- 1928 yil-K. Yashin „Ichkarida“.
- 1929 yil-Gʻulom Zafariy „Halima“, K. Yashin „Aji-aji“.
- 1930 yil-Umarjon Ismoilov „Paxta shumgʻiyalari“.
- 1931 yil-Nikolay Gogol „Uylanish“.
- 1932 yil-Mannon Uygʻur „Tilmoch“.
- 1933 yil-Uzeir Hojibekov „Arshin mol olon“.
- 1934 yil-Nikolay Gogol „Revizor“.
- 1935 yil-Nazir Safarov, Ziyo Said „Tarix tilga kirdi“, K.Yashin „Yondiramiz“.
- 1936 yil-J. Turusbekov „Oʻlim oʻrniga“, K. Trenyov "Lyubov Yarovaya", Tojizoda „Komsomol vzvodi“.
- 1937 yil-Friedrich Schiller „Makr va muhabbat“, Sh. Xurshid „Farhod va Shirin“.
- 1938 yil-K. Goldoni „Ikki xoʻjayinga bir qul“, Sobir Abdulla „Oʻzbekiston qilichi“
- 1939 yil-Bill-Belotserkovskiy „Chegarachilar“, Hamza „Boy ila xizmatchi“, Sobir Abdulla „Tohir va Zuhra“.
- 1940 yil-Hamza „Xolisxon“, K. Yashin „Boʻron“.
- 1941 yil-K. Yashin va M. Muhamedov (Wayback Machine saytida 2018-08-26 sanasida arxivlangan) „Gulsara“, Xurshid „Layli va Majnun“, Sobir Abdulla „Qurbon Umarov“.
- 1942 yil-K. Yashin „Oʻlim bosqinchilarga!“, Hamza „Maysaraning ishi“, Aleksandr Korneychuk "Front".
- 1943 yil-Sobir Abdulla „Davron ota“, Umarjon Ismoilov „Zafar“.
- 1944 yil-K. Yashin „Nurxon“, Oʻrdubodiy „Besh soʻmlik kelin“.
- 1945 yil-Uygʻun „Hayot qoʻshigʻi“.
- 1946 yil-Muxtorov „Ayol nomusi“.
- 1947 yil-Uygʻun „Navbahor“, Sh. Xurshid „Farhod va Shirin“.
- 1948 yil-K. Trenyov „Qizil galstuk“, M.Uygʻun „Hayot qoʻshigʻi“, Uygʻun „Oltinkoʻl“.
- 1949 yil-Zinnat Fatxullin „Gʻunchalar“, Hamid Olimjon „Semurgʻ“.
- 1950 yil-Ismoil Akram „Adolat“, Sobir Abdulla „Alpomish“.
- 1951 yil-Bokonbayev „Toʻqtagʻul“, Sh. Xurshid „Layli va Majnun“.
- 1952 yil-Shukur Saʼdulla „Yoriltosh“, Mahmud Rahmon „Shodlik“, Abdulla Qahhor „Shohi soʻzana“.
- 1953 yil-Izzat Sulton „Alisher Navoiy“, Lisenko "Natalka Poltavka", K. Yashin „Nurxon“.
- 1954 yil-Shukur Saʼdulla „Dalada bayram“, Bahrom Rahmonov „Yurak sirlari“.
- 1955 yil-K. Yashin „Oftobxon“, Rabindranath Tagore „Gang daryosining qizi“.
- 1956 yil-K. Yashin „Ravshan va Zulxumor“, Zinnat Fatxullin „Vatan ishqi“, I.Ahmedov „Sirli sandiq“.
- 1957 yil-Sobir Abdulla „Alpomish“, Samad Vurgʻun „Yulduz“.
- 1958 yil-Hamid Olimjon „Oygul bilan Baxtiyor“, Shatrov „Revolyutsiya nomi bilan“.
- 1959 yil-Tursun Sobirov „Orzigul“, Ahmad Bobojon "Oshiq Gʻarib va Shohsanam", A.Bobojon „Tayfun“, Hamza „Paranji sirlari“.
- 1960 yil-Quvonchbek Malikov „Baland yerda“, Hamid Gʻulom „Toshbolta oshiq“, Karlo Gotssi „Malika Turandot“.
- 1961 yil-Rixsiboy Orifjonov „Basharang qiyshiq boʻlsa“, K.Yashin „Dilorom“.
- 1962 yil-Shukur Saʼdulla „Ikki bilakuzuk“, Beksulton Jakiyev „Otaning taqdiri“.
- 1963 yil-Muhammadjon Xayrullayev „Farzand“, Abdulla Qahhor „Tobutdan tovush“, Yahyoxon Mamatxonov „Meli habbonu Nabi tovon“.
- 1964 yil-Ahmad Bobojon „Gʻazal fojiasi“, Boyseitov, Shangʻitboyev „Jon qizlar“, V.Shekspir „Otello“, Qosimali Jontoʻshev „Shayton qiz“, Premchand „Nimmi“.
- 1965 yil-Sohib Jamol „Guli siyoh“, Zinnat Fatxullin „Yoshlikda bergan koʻngil“, Qosimali Jontoʻshev „Togʻ burguti“, Izzat Sulton „Burgutning parvozi“.
- 1966 yil-Izzat Sulton „Nomaʼlum kishi“, Sobir Abdulla „Gul va Navroʻz“, Chingiz Aytmatov „Momo yer“, Uygʻun „Parvona“.
- 1967 yil-Alisher Navoiy „Dilorom“, Adham Rahmat „Abdulla Nabiyev“, Oʻtkir Rashid „Qudalar“, Qosimali Jontoʻshev „Moʻylovli qiz“.
- 1968 yil-Abdulla Qodiriy „Mehrobdan chayon“, Anatoliy Safronov „Pazanda kuyovga chiqdi“, Mirzabek Toʻyboyev „Yangi kelin“, Bekniyozov, Ismoilov „Ikki oʻt orasida“, Abdugʻani Abdugʻafurov „Pushaymon“.
- 1969 yil-Nikolay Gogol „Uylanish“, Hamid Gʻulom „Ajab savdolar“, Sharof Rashidov „Qudratli toʻlqin“, Mirzakalon Ismoiliy „Fargʻonada tong otguncha“.
- 1970 yil-Toktobolot Abdumomunov „Yiqilgan toyganga kular“, Oʻrdubodiy „Besh soʻmlik kelin“, Shuhrat „Arzon kuyov“, D. Psafas „Yolgʻonchi darkor“.
- 1971 yil-Ilovayskiy „Chanduning sarguzashtlari“, Guntekin „Hiylai sharʼiy“, Umarjon Ismoilov „Rustam“, Suorun Omollon „Tong oldidan“.
- 1972 yil-Muxtorov „Shayton avlod“, Toktobolot Abdumomunov „Otabekning qizi“, A. Abdugʻafurov „Baloyi nafs“. * 1973 yil-Abduqaxxor Mannonov „Hayotning boshlanishi“, Aleksandr Ostrovskiy „Momaqaldiroq“, Hamid Gʻulom „Toshbolta oshiq“, Saidmurodov „Togʻ goʻzali“.
- 1974 yil-A. Abdugʻafurov „Kuydirmagan kundosh“, Joʻra Mahmudov „Sohibjamol“, A.Tokombayev „Ashirboy“, Rixsiboy Orifjonov „Jazosiz jinoyat“, Said Ahmad „Kelinlar qoʻzgʻoloni“.
- 1975 yil-Tursun Sobirov „Orzigul“, Nikolay Gogol „Revizor“, Umaroxunov „Uzoqdagi odam“, Xutayev „Koʻngli yosh qariyalar“, Ismoil Akram „Adolat“.
- 1976 yil-Mehribon Nazarov „Doʻstim qoʻli“, T. Abdumomunov „Hech kimga aytma“, Boboxonov „Masxaraboz Ali“, Axmedov „Sirli sandiq“.
- 1977 yil-Papayan „Toʻy oldidan toʻpolon“, Nasirdin Boytemirov „Urquya“, A. Abdugʻafurov „Otalar merosi“, Aali Tokombayev „Armonli jonivor“.
- 1978 yil-Sohib Jamol „Afsonaviy shaxs“, Mehmon Baxtiy „Qaroqchi bilan kulol“, Zulfiya „Semurgʻ“, Arbuzov „Muqaddas shahar“, Zinnat Fatxullin „Vatan ishqi“.
- 1979 yil-Mirzabek Toʻyboyev „Qari boʻydoq“, Sobir Abdulla „Gul va Navroʻz“, Maksim Gorkiy „Vassa Jeleznova“, Taxmasib „Bahor“, Said Ahmad „Kelinlar qoʻzgʻoloni“.
- 1980 yil-Shukur Saʼdulla „Ikki bilakuzuk“, A. Abdugʻafurov „Gipnoz-2“, Berdi Kerboboyev „Nerkes“, Molyer „Soxta oqsuyak“.
- 1981 yil-Shatman Sadiboqasov „Oq tulpor“, Oʻlmas Umarbekov „Qiyomat qarz“, Maksim Karimov „Chotqolga yoʻl“, Shuhrat „Arzon kuyov“.
- 1982 yil-Oʻtkir Hoshimov „Toʻylar muborak“, Yevripid „Medeya“, Guntekin „Umar Xayyom“, Izzat Sulton „Bilmayin bosdim tikonni“.
- 1983 yil-A. Abdugʻafurov „Topqir Tolmas“, Sarvar Azimov „Qonli sarob“, Sobir Abdulla „Tohir va Zuhra“,Chingiz Aytmatov „Birinchi oʻqituvchi“, Mustay Karim „Oy tutilgan kunda“.
- 1984 yil-Mehribon Nazarov „Odat halokati“, K. Boyseitov, K. Shangʻitboyev „Jon qizlar“.
- 1985 yil-Vitkovich „Xoʻja Nasriddin“, Umarjon Olimjonov „Sirlar dunyosiga sayohat“, Uygʻun „Zebuniso“, Molyer „Soxta oqsuyak“, A. Abdugʻafurov „Meros“.
- 1986 yil-A. Abdugʻafurov „Men boʻlmasam kim?“, Uygʻun „Parvoz“, Hamza „Maysaraning ishi“.
- 1987 yil-Sarvar Azimov „Qonli sarob“, Umarjon Olimjonov „Doʻstlik konfeti“, Jalil Sodiqov „Manasning oʻgʻli Semetey“, Shteyn „21-yil bahori“.
- 1988 yil-Sharof Boshbekov „Taqdir eshigi“.
- 1989 yil-Haydar Muhammad „Toshkentning nozanin malikasi“, Said Ahmad „Kuyov“,Shukur Saʼdulla „Yoriltosh“, Ismoil Akram „Adolat“.
- 1990 yil-A. Abdugʻafurov „Xalq dushmani“, Umarjon Olimjonov „Sugʻdiyona“, K.Yashin „Ravshan va Zulxumor“.
- 1991 yil-Mehmon Baxtiy „Qaysar kuyov“, A. Abdugʻafurov „Qurmonjon Dodxo“.
- 1992 yil-Ibrohim Sodiqov „Afandining besh xotini“, Mirza Gaparov „Shoʻr makon“, Hoshimjon Razzoqov „Nodira“.
- 1993 yil-Abdulla Oripov „Jannatga yoʻl“, Toktobolot Abdumomunov „Yiqilgan toyga kular“, Ravshan Yoriyev „Sirli boshoq“, Oʻlmas Umarbekov „Yer yonganda“.
- 1994 yil-Komiljon Nishonov „Zamonaviy kuyovlar“, Umarjon Olimjonov „Hasan-Husan razborchilar“.
- 1995 yil-Hamid Gʻulom „Toshbolta oshiq“, Jalil Sodiqov „Manasning oʻgʻli Semetey“, Sharof Rashidov „Qudratli toʻlqin“.
- 1996 yil-Abdulla Oripov „Sohibqiron“, Mirza Gaparov „Oʻlmoqchiman, homiy kerak“, Zulfiya „Semurgʻ“.
- 1997 yil-Toʻlan Nizom „Choʻlpon“.
- 1998 yil-Sharof Boshbekov „Zoʻrdan zoʻr chiqsa“, Suranchi Jetimishev „Qamchibek“, Erkin Boynazarov „Oltin koʻza“.
- 1999 yil-A. Abdugʻafurov „Protsentchi Lankaboy“, U.Shekspir „Makbet“
- 2000 yil-Jalil Sodiqov „Bobur haqida qoʻshiq“.
- 2001 yil-Shukur Saʼdulla „Yoriltosh“, Saylovboy Jumagʻulov „Eringni berib tur“.
- 2002 yil-Muxtor Shaxanov „Chingizxon olib ketgan sir“, Jamal Akmataliyev „Obi hayot“.
- 2003 yil-Sharof Boshbekov „Zoʻrdan zoʻr chiqsa“, Toʻlan Nizom „Choʻlpon“.
- 2004 yil-Mirza Gaparov „Shoʻr makon“, Maqsud Shayxzoda „Ulugʻbek muhabbati“.
- 2005 yil-Jalil Sodiqov „Bobur haqida qoʻshiq“, Hayitmat Rasul „Oltin qiz“.
- 2006 yil-Sulton Rayev „Malikaning koʻz yoshi“, Oybek Yoʻldoshev „Egrivoy va Toʻgʻrivoy“.
- 2007 yil-Inomjon Tursunov „Gʻaroyibotlar oʻrmoni“, Temur Zulfiqorov „Munojot“.
- 2008 yil-Xurshid „Layli va Majnun“, Erkin Boynazarov „Xoʻrozboz joʻralar“, U. Shekspir, A. S. Pushkin „Mangu talvasa“.
- 2009 yil-Sulton Rayev „Makka sari olis yoʻl“, Oxunjon Hakimov „Bu chollar yomon chollar“, Nasrullo Qobul „Noshukurlar“, Olimjon Salimov „Sehrli qop“.
- 2010 yil-Chingiz Aytmatov „Qiyomat“, Sulton Rayev „Malikaning koʻz yoshi“, Nasrullo Qobul „Fitna“, Qayrat Imanaliyev „Yorqinoyim“.
- 2011 yil-Sulton Rayev „Makka sari olis yoʻl“, „Malikaning koʻz yoshi“, Xurshid „Layli va Majnun“, Oxunjon Hakimov „Bu chollar yomon chollar“.
- 2012 yil-Inom Tursunov „Ilonlar malikasi“, B. Jakiyevning „Qalbga ozor yetmasin“, A. Abdugʻafurov „Aql va Ochkoʻzlik“, „Yolgʻon imperiyasiga sayohat“.
- 2013 yil-Sulton Rayev „Malikaning koʻz yoshi“, „Makka sari olis yoʻl“, Xurshid „Layli va Majnun“, B. Jakiyevning „Qalbga ozor yetmasin“, Temur Zulfiqorov „Munojot“.
- 2014 yil-Jalil Sodiqov „Manasning oʻgʻli Semetey“, K.Goldoni „Ikki xoʻjayinga bir qul“, Chingiz Aytmatov „Qiyomat“, „Vaqt soati“, Gүlasal Aliyeva „Kechir meni“.
- 2015 yil-Sulton Rayev „Barsbek xoqon“, Ibrohim Sodiqov „Afandining besh xotini“, B. Jakiyevning „Qalbga ozor yetmasin“, „Bir bevaga olti xotin“, J. R. Kipling „Maugli“.
- 2016 yil-Sulton Rayev „Barsbek“, M. Komiljonov „Ona yuragi“, „Bir bevaga olti xotin“, Jalil Sodiqov „Sahovatli Manas“.
- 2017 yil-Pirimqul Qodirov "Bobur tugʻyoni", Rahimjon Oʻtorboyev „Koʻzgu siri“, U. Shekspir „Richard III“[80], „Zumrad va Qimmat“.
- 2018 yil — Chingiz Aytmatov „Umid yulduzi“ („Sohil boʻylab chopayotgan olapar“), Sirojiddin Saloxiddinov „Osmonning bagʻri keng“, Eron xalq ertagi „Jinnilar“.
- 2019 yil — Uilyam Shekspir „Qirol Lir“
- 2020 yil — Sultan Rayev „Toj“, „Laylaklarning yigʻisi“, Mukaddas Mamadaliyeva „Kir yuvuvchi kampirning oldiga keldi“, Oʻtkir Hoshimov „Urushning soʻnggi qurboni“, Aleksey Tolstoy Buratino sarguzashtlari.
- 2021 yil — Kayrat Imanaliyev „Qoʻrqut“, „Umid“, Xurshid Davron „Bobur sogʻinchi“, Oʻtkir Hoshimov „Urushning soʻnggi qurboni“.
- 2022 yil — Sohibaxon Hoshimova "Samar Bonu", Rixsivoy Muxammadjonov „Soqov kelin“ Erkin Boynazarov „Buratino va Jek Vorobey“
- 2023 yil — Yunus Ogʻuz "Attila", Halima Ahmedova „Yuragimni almashtiraman“, Erkin Boynazarov „Behuda qasam“, „Ofat va aql“, Djanni Rodari "Chippolino"
Bundan tashqari, teatr sahnasida koʻplab konsert dasturlari qoyilgan[81].
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Oʻsh viloyati Ensiklopediyasi, „Teatr hayoti“ rukni, Qirgʻiziston SSR Fanlar Akademiyasi, 1987 yil.
- Oʻzbekiston Milliy Ensiklopediyasi Oʻ harfi, „Oʻsh teatri“ maqolasi, 219 bet (Wayback Machine saytida 2019-12-24 sanasida arxivlangan).
- „Qirgʻiziston“ milliy Ensiklopediyasi, 5 tom, 763 bet. Davlat tili va ensiklopediya markazi, 2014 yil. („Kirgizstan“ uluttuk ensiklopediyasi, 5-tom. Bashki redaktoru Asanov Ү. A. K 97. B. Mamlekettik til jana ensiklopediya borboru, 2014 jil).
- I. Kadirov „Qirgʻiziston Ginnes kitobi“, Bishkek, „Mamlekettik til jana ensiklopediya borboru“, 2008 yil. 216 b., 94 bet.[82].
- A. Abdugʻafurov „Oshskiy uzbekskiy muzikalniy teatr“, Frunze shahri, 1980 yil. — 58 s. 21 sm[83].
- A. Abdugʻafurov „Oʻshning oqil farzandlari“, Oʻsh shahri, 2000 yil.
- A. Abdugʻafurov „Oʻshning Akademik teatri“, Oʻsh shahri, 2010 yil.
- Театральная энциклопедия, Том IV. Москва: Гос. науч. изд-во "Сов. энциклопедия", 1965 — 241-bet.
- Киргизская Советская Социалистическая Республика: энциклопедия. Фрунзе: Глав. ред. Киргизской сов. энциклопедии, 1982 — 432, 443-bet.
- Энциклопедия Ошской области, Раздел "Театральная жизнь". Фрунзе (Бишкек): Глав. ред. Киргизской сов. энциклопедии, 1987 — 109-111-bet. BBK 92ya2 (rus.).
- Национальная энциклопедия Узбекистана. Ташкент: Государственное научное издательство "Ўзбекистон миллий энциклопедияси", 2000-2006 — 219, буква "Ў"-bet. (Wayback Machine saytida 2018-07-12 sanasida arxivlangan) (oʻzb.)
- Национальная энциклопедия «Кыргызстан», 5 том. Бишкек: Центр Государственного языка и энциклопедии, 2014 — 763-bet. (qirgʻ.)
- Книга Гиннеса Кыргызстана. Бишкек: Центр Государственного языка и энциклопедии, 2008 — 94-bet. (qirgʻ.)
- Кыргызстан: энциклопедия. Фрунзе: Центр Гос. языка и энциклопедии, 2001 — 485, 520-bet.
- Искусство советской Киргизии. Москва; Ленинград: Государственное издательство "Искусство", 1939 — 41, 42, 44-bet. Mat-li k dekade kirg. iskusstva v Moskve. 1939 g.
- Киргизский театр: очерк истории. Москва: Искусство, 1953 — 129-bet.
- Культурное строительство в Киргизии: ч. 1. 1930-1941 гг.: Народное образование. Фрунзе: Киргизское государственное издательство, 1957 — 18, 47-bet.
- Искусство Киргизской ССР, Фрунзе, 1958 — 40, 70-bet.
- "Розияхон Муминова "Декада киргизского искусства и литературы в Москве". Фрунзе: Киргизгосиздат, 1958. −16 s.: il.; 20 sm.
- Таджихон Хасанова: Нар. артистка Киргиз. ССР. Фрунзе: Киргизгосиздат, 1958. −20 s.: il.; 20 sm.
- Вопросы коммунистического воспитания. Фрунзе: Изд-во Академии наук Киргизской ССР, 1963 — 86, 98-bet.
- Нация и национальные отношения. Фрунзе: Илим, 1966 — 91, 92-bet.
- Киргизская ССР в ... году: указатель литературы. Фрунзе: Библиотека, 1966 — 467, 468-bet.
- История Киргизской ССР. Фрунзе: Кыргызстан, 1968 — 64-bet. UDK 9(S54)
- Библиография Киргизии (Том 4,Выпуск 6). Фрунзе: Киргизстан, 1970 — 177-bet.
- История советского драматического театра, Том 6. Москва: Наука, 1971 — 324, 326-bet.
- История киргизского искусства. Фрунзе: Илим, 1971 — 76, 108-bet.
- История советского крестьянства Киргизстана. Фрунзе: Илим, 1972 — 156, 522-bet.
- Вопросы истории Коммунистической партии Киргизии, том 11. Фрунзе: Кыргызстан, 1975 — 251-bet.
- Путешествие по Южной Киргизии. Фрунзе: Кыргызстан, 1978 — 21-bet.
- Второй Всесоюзный фестиваль драматургии и театрального искусства народов СССР: сборник справочных и библиографических материалов. Москва: Гос. центр. театральная библиотека, 1979 — 10-bet.
- Культурное строительство в Киргизской ССР в годы довоенных пятилеток. Фрунзе: Изд-во Илим, 1980 — 243-bet.
- "Ошский узбекский музыкальный драматический театр". Фрунзе: Кыргызстан, 1980. 21 sm, BBK 85.4. (oʻzb.), (rus.) i (qirgʻ.)
- "Годы и роли: Творч. портр. нар. артистки Кирг. ССР Т. Салиевой". Фрунзе: Кыргызстан, 1981. 4 l. il.; 16 sm.
- "Народное движение в ирригационном строительстве Киргизии, 1939-1941 гг.". Бишкек: Илим, 1991 — 130-bet.
- "Эпос "Манас" и эпическое наследие народов мира". Бишкек: Кыргызстан, 1995 — 192-bet.
- История милиции Кыргызстана, том 1, Бишкек, 1996 — 100-101-bet. (rus.)
- "Видные сыновья Оша". Ош: Ошская областная типография, 2000. (oʻzb.) i (rus.)
- "Социальные тенденции Кыргызской Республики 1999-2003: 2001-2005". Бишкек: Национальный статкомитет, 2007 — 136-bet.
- "Ошский академический театр". Ош: "Азия Принт", 2010. (oʻzb.)
- "Во имя процветания Кыргызстана" Энциклопедическое издание о выдающихся узбеках Кыргызстана. Ош: "Ризван", 2017 — 27-32, 287-309-bet. UDK 351/354. BBK 66,3(2Ki). (oʻzb.), (rus.) i (qirgʻ.)
- "Проблематика поэтического слова в кыргызском зарубежье". Ош: ОшГУ, 2018 — 3-bet. (Wayback Machine saytida 2018-08-10 sanasida arxivlangan) (rus.)
- Одилжон Дадажонов. "Мозийға қайтиб"). Ош: "Ризван", 2021 — 334-335-bet. ISBN 978-9967-9258-6-1. UDK 821,51. BBK 84.UZ7-4. D14. (oʻzb.)
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Spektakl „Barsbek“ budet predstavlyat Kirgizstan na mejdunarodnom festivale v Tursii
- ↑ Osh stareyshiy teatr respubliki otmetil svoyo 95-letie, 2015-10-01da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2015-10-01
- ↑ Oni stoyali u istokov, 2015-02-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2015-02-03
- ↑ Oʻsh Oʻzbek akademik teatri 95 yilligini nishonladi
- ↑ Oʻsh Oʻzbek akademik teatri 95 yilligini nishonladi
- ↑ Markaziy Osiyodagi eng keksa professional teatr 100 yoshga toʻldi
- ↑ Teatr Kirgizstana v 20-80 godax
- ↑ Teatr kutlug 60 yillik tuyini nishonladi
- ↑ Lyudi, kotoriye menyali mir
- ↑ Aktyorskaya dinastiya, 2015-02-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2015-02-03
- ↑ Qirgʻiz Ginnes kitobi 94 bet
- ↑ Personi Tsentraziya
- ↑ Qirgʻiziston Prezidenti Farmoni № 354 14.10.2004-yil
- ↑ Oʻsh oʻzbek akademik teatri 95-yilligini nishonladi
- ↑ Demonstratsiya drujbi i sotrudnichestva
- ↑ Kollektiv Oshskogo teatra — v Andijane[sayt ishlamaydi]
- ↑ Direktor oshskogo teatra: vitse-premer Uzbekistana poobeщal nam $50 tis.
- ↑ Toshkentlik va oʻshlik sanʼatkorlar Bobur teatrida uchrashdi
- ↑ Teatru Babura skoro 100 let
- ↑ Remont Oshskogo teatra, soglasheniye s Uzbekistanom ratifitsiruyut s opozdaniyem
- ↑ Oshskiy teatr imeni Babura nazvan luchshim v respublike
- ↑ V Bishkeke nazvani imena pobediteley natsionalnoy teatralnoy premii „Erguu“, 2015-12-24da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2015-12-24
- ↑ V den teatra opredeleni luchshie, 2015-12-25da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2015-12-24
- ↑ Teatralniy festival, posvyaщenniy 85-letiyu pisatelya Jalila Sadikova
- ↑ Uvekovechena pamyat vidayuщegosya deyatelya kulturi Kirgizstana Urinboya Raxmonova[sayt ishlamaydi]
- ↑ Ulitsa Zaynabidinova pereimenovana, 2019-12-27da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2019-12-27
- ↑ „V istoricheskom sentre Osha poyavitsya turisticheskiy kvartal“. 2020-yil 23-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-may.
- ↑ V Oshe poyavitsya kvartal remeslennikov
- ↑ Yest ideya, ili Kak vossozdat v Oshe starinniy kvartal
- ↑ „Oʻzbekiston radiosining birinchi diktori Nazirxon Kamolov“. 2018-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 28-avgust.
- ↑ Dastlabki eshittirishlar, 2019-12-27da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2019-12-27
- ↑ Radiodagi oʻzbek boʻlimining dastlabki mudiri va suxandoni Nazirxon Kamolov, 2018-03-02da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-02
- ↑ Oʻzbek jurnalistikasi tarixidan, 2019-12-27da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2019-12-27
- ↑ Istoriya diktorov televideniya, 2019-12-27da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2019-12-27
- ↑ Rashid Eshanxanov, 2018-03-02da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-02
- ↑ Segodnya v Bishkeke. Informatsionnaya karta
- ↑ "Oʻzbekistonda ijtimoiy fanlar" 59 bet, Abdulla taroq Fayzullayev[sayt ishlamaydi]
- ↑ Roziyaxon Muminova, 2018-03-02da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-02
- ↑ Roziyaxon Muminova
- ↑ Muminova Roziyaxon
- ↑ Tojixon Xasanova, 2018-03-02da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-02
- ↑ Teatralnaya Ensiklopediya str.309, 2018-03-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-03
- ↑ Gazeta „Kizil Oʻzbekiston“ № 46 24.02.1960 g.
- ↑ Gazeta „Sovettik Kirgizstan“ № 279 5.12.1966 g.
- ↑ Laylixon Moidova, 2018-03-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-03
- ↑ Gazeta „Sovettik Kirgizstan“ № 108 7.05.1982 g. str.4
- ↑ Kollektiv teatra imeni Babura predlagaet nazvat tri ulitsi Osha imenami svoix artistov, 2018-03-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-03
- ↑ Nematjon Nematov, 2018-03-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-03
- ↑ Tolibjon Badinov
- ↑ Tolibjon Badinov
- ↑ V Oshskom uzbekskom dramteatre sostoitsya spektakl „Slyozi Alayskoy saritsi“ s uchastiem Narodnoy artistki KR A. Shabdanovoy, 2018-03-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-03
- ↑ Oʻzbek sahnasida „Manasning oʻgʻli Semetey“, 2018-03-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-03
- ↑ Qirgʻiziston Prezidenti Farmoni № 273 31-oktabr 2011-yil, 2015-12-11da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2015-12-11
{{citation}}
: no-break space character in|title=
at position 41 (yordam) - ↑ Natsionalnaya Ensiklopediya Uzbekistana, (bukva A, str.23) Abdulla hofiz Fayzullayev (PDF), 2018-09-20da asl nusxadan (PDF) arxivlandi, qaraldi: 2018-08-28
- ↑ Kifoyat Muslimova
- ↑ Kifoyat Muslimova[sayt ishlamaydi]
- ↑ Kifoyat Muslimova, 2019-12-26da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2019-12-26
- ↑ Jamila Boʻtaboyeva, 2019-12-27da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2019-12-27
- ↑ V konse sentabrya v Oshskom teatre imeni Babura proydet premera novogo spektaklya", 2018-03-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-03
- ↑ "Richard III" — jajda vlasti ne budet beznakazannoy", 2018-03-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-03
{{citation}}
: no-break space character in|title=
at position 21 (yordam) - ↑ Pesni X. Matxolikova
- ↑ Pesni X. Matxolikova
- ↑ Pesni D. Soipovoy
- ↑ Pesni D. Soipovoy
- ↑ V Oshe proydet premera spektaklya „Bunt nevest“, 2018-03-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-03
- ↑ Munavvar kun Samida Xolmatova
- ↑ Familii. Kogo nagradil prezident Jeenbekov?
- ↑ F. A. Litvinskaya — Zapiski rejissyora: Teatri i aktyori
- ↑ Zokirjon Shokirov
- ↑ Mugʻanniy, 2018-03-06da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-06
- ↑ „Ukaz Prezidenta KR O nagrajdenii Mamadjanova Nabijana zvaniem zaslujennogo deyatelya kulturi Kirgizstana“. 2017-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 28-avgust.
- ↑ Raqqosalar murabbiysi, 2018-08-30da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-09-03
- ↑ Baxtiyor Xurboev ijodidan: „Xandon pista“
- ↑ Dilshod Azimov 2015 sarhisobi
- ↑ Odina Abbosova konsert
- ↑ Munavvar kun Baxtiyorxon Xayitmuxammedova
- ↑ Ilxom Axmad konsert
- ↑ Titanik Yokutoy Sharapova
- ↑ Oʻshda Mugʻanniy xotirasi yodga olinmoqda, 2018-03-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-03-03
- ↑ V Oshskom teatre ko Dnyu nezavisimosti KR britanskiy rejissyor Yu. Jurabaev postavit spektakl U. Shekspira „Richard tretiy“
- ↑ „V kinoteatre „Mir“ proshli Dni kirgizskogo kino“. 2018-yil 26-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-dekabr.
- ↑ "Qirgʻiziston Ginnes kitobi" 94 bet
- ↑ Oshskiy uzbekskiy muzikalniy teatr
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Spektakl „Barsbek“ budet predstavlyat Kirgizstan na mejdunarodnom festivale v Tursii
- Aktyorskaya dinastiya
- Oni stoyali u istokov
- 27 marta — Vsemirniy den teatra
- K 100 letiyu stareyshego teatra Kirgizstana
- Stareyshemu teatru Kirgizstana — 100 let (Wayback Machine saytida 2018-04-26 sanasida arxivlangan)
- Markaziy Osiyodagi eng keksa professional teatr 100 yoshga toʻldi
- Lyudi, kotoriye menyali mir
- Lyudi, kotoriye menyali mir
- Lyudi, kotoriye menyali mir
- Biografii izvestnix lyudey
- Ukaz Prezidenta Kirgizstana № 354 ot 14.10.2004 goda
- Osh stareyshiy teatr respubliki otmetil svoyo 95-letiye
- V Kirgizstane Oshskomu uzbekskomu teatru muzikalnoy drami 95 let
- Oshskiy akademicheskiy uzbekskiy muzikalno-dramaticheskiy teatr imeni Babura 29-noyabrya otmetit svoyo 95-letiye
- V Oshskom teatre imeni Babura za 95-letniy period raboti postavleno okolo 600 spektakley (Wayback Machine saytida 2018-08-26 sanasida arxivlangan)
- Oʻsh oʻzbek akademik teatri 95-yilligini nishonladi
- Natsionalnaya ensiklopediya Uzbekistana
- Teatr Kirgizstana v 20-80 godax
- Direktor oshskogo teatra: vitse-premer Uzbekistana poobeщal nam $50 tis.
- „Barsbek“ pokajut na mejdunarodnom festivale (Wayback Machine saytida 2019-04-02 sanasida arxivlangan)
- Iz istorii stareyshego teatra strani (Wayback Machine saytida 2018-08-10 sanasida arxivlangan)
- Demonstratsiya drujbi i sotrudnichestva
- Kollektiv Oshskogo teatra — v Andijane[sayt ishlamaydi]
- Ofitsialniy sayt teatra
- Otkrilsya 97-sezon teatra
- Grimasi i kaprizi Obezyani
- Babur atindagi Osh Mamlekettik Akademiyalik өzbek muzikaluu drama teatri (Wayback Machine saytida 2018-08-10 sanasida arxivlangan)
- „Jaydari kelin“ chegara osha tomosha koʻrsatdi
- V Oshe postavili „Dushevniye smyateniya Babura“ s pomoщyu Uzbekistana (Wayback Machine saytida 2018-08-28 sanasida arxivlangan)
- Pred yubileyniy sezon teatra imeni Babura
- Teatr imeni Babura: 100 let na slujbe u multikulturalizma i polietnichnosti
- Sinovya mulla i pisarya stoyali u istokov pervogo teatra v Oshe
- Sinovya mulla i pisarya sozdali perviy teatr v strane (Wayback Machine saytida 2019-04-03 sanasida arxivlangan)
- Sinovya mulla i pisarya sozdali perviy teatr v Oshe
- Gazeta „Sovettik Kirgizstan“ № 203 29.08.1972 g. str.4
- Dokumentalniy film studiya „Kirgiztelefilm“ „Oshskiy gosudarstvenniy uzbekskiy muzikalno-dramaticheskiy teatr imeni Babura“
- Teatr imeni Babura (Wayback Machine saytida 2019-06-16 sanasida arxivlangan)
- Kilim karitkan Babur teatri (Wayback Machine saytida 2020-08-03 sanasida arxivlangan)
- „Moziygʻa qarab ish koʻrmogʻliq xayrliqdir“
- Raxmonberdi Madazimov haqida /"Moziyga qarab ish koʻrmoqlik xayrlidir!" 1- qism
- Madazimov Raxmonberdi Madazimovich
- Oʻzbek Milliy akademik drama teatri Qirgʻiziston Respublikasiga tashrif buyuradi
- Izvestniye uzbeki iz Kirgizstana
- „Moziygʻa qarab ish koʻrmogʻliq xayrlidir“
- Markaziy Osiyodagi eng keksa professional teatr 100 yoshga toʻldi
- 1914 god
- „Moziygʻa qarab ish koʻrmogʻliq xayrlidir“
- Boltixoji Sultonov haqida /"Moziyga qarab ish koʻrmoqlik xayrlidir!" 2- qism
- Oshskiy Gosudarstvenniy Akademicheskiy uzbekskiy muzikalno-dramaticheskiy teatr imeni Babura — stareyshiy teatr Tsentralnoy Azii
- Bobur nomli Oʻsh akademik oʻzbek teatri — Qirgʻizistonning eng keksa teatri, Markaziy Osiyoning eng keksa teatrlari ichida ikkinchi