Hamid ad-Din al-Kirmoniy

Hamididdin Abu’l-Hasan Ahmad ibn Abdulloh al-Kirmoniy ((arabcha: حميد الدين الكرماني); 996–1021-yillar) ismoiliy olimi. Asli fors^[1] boʻlib, Kirmon viloyatida tugʻilgan boʻlishi mumkin. U umrining koʻp qismini Bagʻdod va Basrada fotimiy daʼvatchi (missioner) sifatida oʻtkazgan^[2]. U fotimiylar xalifasi-imom Abu Ali al-Mansur (996–1021-yillar hukmronligi) davrida mashhurlikka erishgan ilohiyot olimi va faylasuf boʻlgan.

Koʻzga koʻringan ismoiliy daʼvatchisi yoki missioneri boʻlgan, Kirmoniy Qohiradagi Fotimiylar daʼvatining markaziy qarorgohi tomonidan Fotimiylar davrining eng bilimdon ismoiliy ilohiyotchilari va faylasuflaridan biri sifatida koʻrib chiqilgan^[2]. Aynan shu maqomda al-Kirmoniy al-Hakimning ilohiyligini eʼlon qilib, darziylar harakatini boshlab bergan ayrim muxolif daʼvatchilarning ekstremistik gʻoyalarini rad etishda muhim oʻrin tutgan. Al-Kirmoniy 1014-yilda yoki biroz oldinroq Qohiraga chaqirilgan va u yerda bu ekstremistik taʼlimotlarni rad etish uchun bir nechta asarlar yaratgan.

Ishlari

Uning oʻttizga yaqin asaridan faqat oʻn sakkiztasi saqlanib qolgan. Uning yirik falsafiy risolasi „Rohat al-aql“ („Koʻngil tinchligi“) 1020-yilda tugallangan^[2]. Al-Kirmoniy bu asarida oʻquvchiga doimiy oʻzgarib turadigan dunyoda aqlning abadiyligiga, aql jannatiga qanday erishish mumkinligiga eʼtibor qaratgan.

Uning mashhur asarlaridan baʼzilari quyidagilardir:

1020-yilda tugallangan va asosiy asari deb hisoblangan „Rohat al-'aql“ (Koʻngil tinchligi yoki aqlning tasallisi)
Al-Aqval al-zahabiya – ar-Roziyning vahiy zarurligiga qarshi argumentini rad etgan.
Kitob al-riyad – ilk ismoiliy kosmologiyasini targʻib qiluvchi kitob.
Kitob al-masabih – „Imomatning zarurligi“ haqidagi islomiy risola^[3].

Manbalar

↑ Daftary 2003.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Daftary 2001.
↑ Kirmānī, Ḥamīd al-Dīn Aḥmad ibn ʻAbd Allāh, active. Master of the age : an Islamic treatise on the necessity of the imamate : a critical edition of the Arabic text and English translation of Ḥamīd al-Dīn Aḥmad b. ʻAbd Allāh al-Kirmānī's al-Maṣābīḥ fī ithbāt al-imāma, Paul Ernest Walker, London: I.B. Tauris, 2007. ISBN 978-1-84511-604-0. OCLC 191024208.

Adabiyotlar

Daftary, Farhad „Intellectual Life among the Ismailis: An Overview“, . Intellectual Traditions in Islam. I.B.Tauris, 2001 — 87–111-bet.
Daftary, Farhad (2003). "Ḥamid-al-din Kermani". in Yarshater, Ehsan. Encyclopædia Iranica, Volume XI: Giōni–Harem I. London and New York: Routledge & Kegan Paul. 639–641 b. ISBN 978-0-933273-71-9. http://www.iranicaonline.org/articles/hamid-al-din-kermani.
Paul E. Walker. Hamid al-Din al-Kirmani: Ismaili Thought in the Age of al-Hakim, London, 1999.
Daniel De Smet. La Quiétude de l'intellect: Néoplatonisme et gnose ismaélienne dans l'oeuvre de Hamid ad-Din al-Kirmani (fr), Louvain, 1995.

Havolalar

Hamid al-Din al-Kirmani

[FOOTNOTEDaftary2003-1] Daftary 2003.

[FOOTNOTEDaftary2001-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Daftary 2001.

[3] Kirmānī, Ḥamīd al-Dīn Aḥmad ibn ʻAbd Allāh, active. Master of the age : an Islamic treatise on the necessity of the imamate : a critical edition of the Arabic text and English translation of Ḥamīd al-Dīn Aḥmad b. ʻAbd Allāh al-Kirmānī's al-Maṣābīḥ fī ithbāt al-imāma, Paul Ernest Walker, London: I.B. Tauris, 2007. ISBN 978-1-84511-604-0. OCLC 191024208.

[1]

[2]

[3]