Ibrohim ibn al-Husayn al-Hamidiy
| Islom dinining bir boʻlimi Ismoiliylar |
|---|
 |
 Islom portal |
Ibrohim ibn al-Husayn ibn Abi’l-Su’ud al-Hamidiy 1151-yildan 1162-yilda vafot etgunigacha Yamandagi ikkinchi Toyyibiy Ismoiliylarining Daʼi al-Mutlaq lavozimida targʻibotchi sifatida faoliyat yuritgan.
Hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ibrohim Banu Hamdon tarkibidagi Hamidiy boʻlimining aʼzosi edi[1]. 12-asr Yaman tarixchisi Umara al-Yamaniyning yozishicha, u 1132-yilda qirolicha Arva as-Sulayhiy tomonidan bosh daʼiy etib tayinlangan, ammo keyin uning oʻrniga Adan hukmdori Sabo ibn Abiʼl-Suud ibn Zuray tayinlangan. Bunga Ibrohim firqada hofiziylar bilan Toyyibiy mazhabini qoʻllab-quvvatlagani sabab boʻlgan boʻlishi mumkin. Toyyibiy manbalarda bu haqida hech narsa aytilmagan[2].
1138-yilda u birinchi toyibiy Daʼi al-Mutlaq tomonidan bosh yordamchi (maʼdun) etib tayinlangan va 1151-yilda vafotidan soʻng uning oʻrniga oʻtib, Toyyibiylar jamoasining boshligʻi boʻlgan[1]. U Sanoda shahar hukmdori Hatim ibn Ahmad himoyasida yashagan, garchi u hofiziylik mazhabini qoʻllab-quvvatlagan boʻlsa-da, toyyibiy missionerlik faoliyatiga aralashmagan[1]. U Ali ibn al-Husayn ibn al-Volidni (1159-yilda vafot etgan) va keyin oʻz oʻgʻli Hatimni maʼzun qilib tanlagan[1]. U 1162 yil iyul oyida vafot etgach[2], uning oʻrniga Hatim oʻtirgan. Ibrohimning avlodlari 1209-yilgacha Daʼi al-Mutlaq lavozimida uzilishsiz faoliyat yuritib kelgan[1].
Faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Toyyibiylar jamoasining rahbari sifatida u Rasoil Ixvon as-Safoʼni toyibiy adabiyotiga kiritgan va oʻz asarlarida Hamididdin al-Kirmoniyning taʼlimotini ham tilga oladi. Hosil boʻlgan sintez al-Kirmoniyning kosmologiyasini afsonaviy unsurlar bilan uygʻunlashtirib, oʻziga xos toyyibiy ezoterik ekzegetsiya (haqayiq) tizimining asosini tashkil etadi. Uning asosiy asari „Kitob kanz al-valad“ („Bolalar xazinasi kitobi“) boʻlib, koʻplab boʻlajak toyyibi haqoiq mualliflari asarlariga asos sifatida xizmat qilgan[1].
Qabri
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ibrohimning dafn qilingan joyi uzoq vaqt davomida nomaʼlum boʻlgan. Uning qabri Yamanning Sana chekkasida joylashgan Gʻail Bani Hamidda ekanligi Muhammad Burhoniddin tomonidan 1961-yilda Yamanga qilgan safari chogʻida aniqlangan. Uning maqbarasi 2007-yilda qurilgan[ iqtibos kerak ].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Daftary 2007.
- ↑ 2,0 2,1 Madelung 1971.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Daftary, Farhad. The Ismāʿı̄lı̄s: Their History and Doctrines, Second, Cambridge: Cambridge University Press, 2007. ISBN 978-0-521-61636-2.
- Madelung, Wilferd (1971). "al-Ḥāmidī". in Lewis, B.. Encyclopaedia of Islam. Volume III: H–Iram (2nd nashri). Leiden: E. J. Brill. p. 134. doi:10.1163/1573-3912_islam_SIM_2675. OCLC 495469525. https://referenceworks.brillonline.com/search?s.q=al-%E1%B8%A4%C4%81mid%C4%AB&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopaedia-of-islam-2&search-go=Search.
